Więcej

    Wędrówki ulicami wileńskimi: Literacka – klimat dawnych czasów

    Czytaj również...

     Tabliczki na Ścianie Literatów upamiętniają poetów i pisarzy związanych z Litwą Fot. Justyna Giedrojć
    Tabliczki na Ścianie Literatów upamiętniają poetów i pisarzy związanych z Litwą Fot. Justyna Giedrojć

    Wąska, kręta i wyjątkowo malownicza uliczka Literacka (Literatų) biegnie od ul. Zamkowej ku Wilence w kierunku kościoła św. Michała. W XIX wieku mieściło się przy niej wiele księgarni i antykwariatów, stąd pochodzi nazwa.

    W XVII wieku nazywała się ulicą Do Kalwińskiego Zboru. U wylotu uliczki, gdzie dziś jest skwerek, znajdował się zbór kalwiński. W 1639 roku król Władysław IV nakazał kalwinom przenieść się poza wały miejskie, a zbór zburzyć. Decyzją władz miejskich zbór przeniesiono poza mury miasta na ulicę Zawalną (Pylimo). Obecny zbór przy tej ulicy wzniesiono wg projektu Karola Podczaszyńskiego w latach 1830-1835. Wileńscy kalwini modlili się w świątyni do 1945, po włączeniu Wilna w skład ZSRR kościół zamieniono na kino „Kronika”. Po 1991 został zwrócony lokalnej parafii reformowanej.
    Później ulica Literacka nazywana była zaułkiem Św. Michalskim, Św. Michalskim II, Pokrowskim, Literackim.
    Vladas Drėma, litewski plastyk, historyk sztuki i kultury, który przez dłuższy czas mieszkał przy zaułku Literackim, w swojej monografii „Dingęs Vilnius” („Wilno które zniknęło”) pisze też o tym zaułku.
    Przypomina m. in., że w czasie II wojny światowej ta jedna z najbardziej charakterystycznych i pięknych uliczek Starówki Wileńskiej w odróżnieniu od pobliskiej ul. Zamkowej (Pilies) praktycznie i na szczęście nie ucierpiała. Do naszych dni zachowały się fasady domów w swym kształcie pierwotnym.

    W domu nr 5 mieszkał Adam Mickiewicz po powrocie z Kowna w 1823 r. Wynajmował mieszkanie w domu u państwa Piaseckich. Dom na początku XIX wieku należał do Piaseckiego, ojca znanego filarety, Kazimierza. To właśnie tu został aresztowany jesienią 1823 r. i osadzony w klasztorze bazylianów. Okna pokoju wychodziły na ulicę, jednak pokój nie został dokładnie zlokalizowany. Uważa się, że tutaj Adam Mickiewicz pisał i przygotowywał do druku „Grażynę” oraz II i IV część „Dziadów”. W jego pokoju zbierali się filomaci. Na frontonie arkady wjazdowej umieszczono tablicę pamiątkową w języku polskim, natomiast niżej, po obu stronach arkady, wmurowano płyty z napisem w języku litewskim i rosyjskim.

    Przed wojną przy ulicy Literackiej w domu po lewej stronie mieszkał Czesław Miłosz Fot. Justyna Giedrojć
    Przed wojną przy ulicy Literackiej w domu po lewej stronie mieszkał Czesław Miłosz Fot. Justyna Giedrojć

    Przed II wojną światową w tym malowniczym zakątku Starówki Wileńskiej mieszkał Czesław Miłosz. Pracował wtedy w Rozgłośni Wileńskiej, która mieściła się przy ul. A. Mickiewicza (al. Gedimino) 22. Mieszkał wówczas u niejakiej pani Elżbiety w ostatniej bramie zaułka. Poeta wspominał, że w bramie na prawo było wejście na schody, ze schodów wchodziło się do pokoju. Okno znajdowało się w głębi wykuszu ukazującego grubość muru. Jest to dom przy obecnej ul. Literatų 9 róg ul. Rusų 2, przylega do murów Klasztoru Sióstr Bernardynek przy kościele pw. św. Michała Archanioła. W XIX wieku dom nazywano domem Puzyny. Oto jak Miłosz wspomina tamten okres swego życia:
    „Pokój przy Zaułku Literackim to zima 1936 roku. Ostatnia brama przy tej uliczce, niedaleko domu, gdzie Mickiewicz mieszkał, kiedy pisał Grażynę. W bramie, na prawo, wejście na schody do mieszkania starszej pani, jej etażerki, bibeloty, obrazy, wachlarze, jakby trwały lata przed 1914. Osobno ze schodów mój pokój — okno w głębokim wykuszu pokazującym grubość muru. Piec na drzewo. Ogromne dębowe łoże. Służąca, stara Litwinka Alżbieta. Ze wszystkich moich przystani, ta była chyba najbardziej kojąca, niby kwatera studenta niemieckiego uniwersytetu gdzieś koło 1800. Zresztą rozleniwiając, ciepło, bezpiecznie, cicho, bo najmniejszych nawet odgłosów ulicy. (…)”.
    Na murach tej kameralnej uliczki postanowiono upamiętnić postacie wybitnych literatów tak czy inaczej związanych z Litwą. W 2008 roku w jedną ze ścian wmurowano pierwsze tabliczki. Dziś możemy oglądać niezwykle interesującą Ścianę Literatów. Drewniane, ceramiczne, metalowe i szklane tabliczki upamiętniają znanych poetów i pisarzy. Na ścianie m. in. upamiętnieni zostali: Adam Mickiewicz, Juliusz Słowacki, Józef Ignacy Kraszewski, Czesław Miłosz, Konstanty Ildefons Gałczyński, Wiesława Szymborska.

    Reklama na podst. ust. użytkownika.; Dzięki reklamie czytasz nas za darmo

    Afisze

    Więcej od autora

    Przyjechałam do Wilna z moim sercem

    Justyna Giedrojć: Co skłoniło Panią do podjęcia wolontariatu? Elżbieta Drucka Lubecka de Séjournet: Miałam cudowne i szczęśliwe życie. Były oczywiście także trudniejsze chwile, ale ja dostałam naprawdę wiele łask. Na swojej życiowej drodze spotkałam cudownego Pierre’a de Séjournet, mojego męża,...

    „Macierz Szkolna”: Dążąc do zmian — najważniejsze nie zaszkodzić

    — Nie zgadzamy się na zwiększanie liczby godzin języka litewskiego, jeżeli miałoby to być kosztem języka ojczystego — mówi Krystyna Dzierżyńska, prezes Stowarzyszenia Nauczycieli Szkół Polskich na Litwie „Macierz Szkolna”. Zmiany dotyczą nauczania w klasach początkowych W nowym projekcie programu kształcenia...

    Bilety komunikacji miejskiej zdrożeją

    Nowy cennik będzie obowiązywać od 1 lipca br. Ceny biletów pójdą w górę, ale o nieco mniej niż planowano na początku. Pojawią się też nowe typy biletów. Postanowiono zrezygnować z biletów 30-minutowych na korzyść biletów 60-minutowych. Samorząd twierdzi, że w 2024 r....

    Sporządzono plan ewakuacji Wilna

    „Mamy wyznaczone miejsca i kierunki” — zapowiedział stołeczny mer Valdas Benkunskas. Dokument jest już gotowy i obecnie przechodzi proces uzgodnień z instytucjami rządowymi. Mer poinformował także, że część dokumentu zostanie upubliczniona, natomiast jego najbardziej szczegółowe elementy pozostaną poufne. Krajowy plan ewakuacji...