Już prawie dziesięć lat w archiwum dyrekcji Regionalnego Parku Wilii jest przechowywany prawdopodobnie największy i najbardziej kompleksowy zbiór folkloru z okolic stolicy, zebranego w latach 2002 – 2006 przez św. pamięci Idę Stankevičiūtė.
W nim – prawie półtora tysiąca jednostek autentycznego folkloru, nagranego na terytorium samorządów rejonów wileńskiego, trockiego i elektreńskiego. W zbiorku jest wiele lokalnych nazw geograficznych, opowiadań, legend i opowieści mitologicznych. Bohaterami opowieści, usłyszanych z ust lokalnych mieszkańców, są nie tylko ludzie, ale także mieszkańcy kurhanów i kopców, szatani, wróżki, węże, a nawet Padalec – czerwony król żmij ze złotą koroną, pojawiający się raz na 7 lat… Zbiorek obfituje w informacje na temat lokalnych zaklinaczy i zaklęć, leczenia i zauroczeń, modliszek staroobrzędowców i kontynuatorów tradycji…
Aż 842 z 1408 jednostek folkloru, zostały zapisane w języku oryginału, to jest w lokalnym języku Polaków Litwy. Taki folklor okazicieli z okolic Wilna, zapisany w języku oryginalnym, uważających siebie za Polaków litewskich, jest wyjątkowy i niezwykle cenny. Zbiór już wiele lat służył jako ważne źródło naukowe dla akademików, badających okolice Wilna w aspektach folklorystycznym, historycznym i etnologicznym.
Ten cenny zbiór, znany do tej pory tylko wąskiemu kręgowi naukowców, prosi o zaprezentowanie go szerszej publiczności. W celu uczynienia go bardziej zrozumiałym dla wszystkich, a zwłaszcza dla tych, którzy nie znają języka lokalnego, dyrekcja Regionalnego Parku Wilii w tym roku zrobiła pierwszy krok w procesie jego upublicznienia.
We współpracy z doc. dr hab. Krystyną Rutkowską, wspomniane 842 jednostki folkloru przetłumaczono na język litewski, a tłumaczenie – zredagowano, podano do nich komentarze krytyczne. Do wsparcia finansowego tego projektu przyczyniła się Rady Kultury przy Ministerstwie Kultury Litwy, samorządy rejonów wileńskiego, trockiego i elektreńskiego.
Cały zbiór, zapisany w języku oryginału wraz z tłumaczeniem na jęz. litewski, będzie można przeczytać na stronie internetowej dyrekcji Regionalnego Parku Wilii www.neriesparkas.lt. W przyszłym roku planuje się też w Regionalnym Parku urządzać wycieczki tematyczne i wędrówki, stworzone na podstawie opowiadań i legend ze zbiorku folkloru. A plany na najbliższe kilka lat – wydanie literatury pięknej, stworzonej na podstawie tego folkloru… Więc prosimy Państwo o zainteresowanie i podtrzymanie witalności tej wyjątkowej i cennej spuścizny naszego narodu.
