W tym roku Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół” na Litwie obchodzi jubileusz 25-lecia Odrodzenia Sokolstwa Polskiego na Litwie.
Z tej okazji 14 października w Centrum Kultury w Solecznikach odbędzie się uroczysta akademia połączona z prezentacją książki „Wierni Bogu, Honorowi, Ojczyźnie” autorstwa wileńskiego dziennikarza Henryka Mażula.
Kolejnego dnia, 15 października, w sobotę w Ejszyszkach w kościele pw. Wniebowstąpienia Pańskiego w Ejszyszkach odbędzie się uroczysta Msza św., którą odprawi kapelan TG „Sokół” na Litwie ks. Szymon Wikło.
Następnie o godz. 11 wystartuje bieg sztafetowy poświęcony św. Janowi Pawłowi II. W tym samym dniu, 15 października, Mszę św. w Rzymie w intencji TG „Sokół” odprawi arcybiskup wrocławski kard. Henryk Gulbinowicz.
— Nasza organizacja opiera się na trzech filarach. To przede wszystkim pielęgnowanie patriotyzmu i wiary, a także oczywiście uprawianie sportu. Tego się trzymamy. Założenia są podobne do tych sprzed ponad stu laty, kiedy organizację zakładano w okresie zaboru rosyjskiego i utrzymanie tożsamości narodowej było szczególnie ważne — mówi „Kurierowi” Michał Sienkiewicz, niestrudzony prezes odrodzonego przed 25 laty Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” na Litwie.
Organizacja ma na swych sztandarach umieszczone godło „Bóg, Honor, Ojczyzna”. Towarzystwo pozostaje mu od lat wierne, kontynuując wspaniałe polskie tradycje patriotyczne i sportowe, dbając o rozwijanie świadomości narodowej oraz postawy obywatelskiej wśród młodzieży i wszystkich zapaleńców sportu i utrzymywania formy fizycznej.
Pan Michał opowiada, jak siostra zakonna Maria Zacharewska wyhaftowała pierwszy sztandar TG „Sokół” z napisem Wilno 1904 — Ejszyszki 1991 r.
Został on poświęcony w 1994 r. przez ks. Wojciecha Górlickiego z parafii Ejszyszki (przedwojenny sztandar z 1904 zginął, w Bydgoszczy znaleziono zaledwie jego fragment). Potem sztandar z Ejszyszek trafił do zbiorów Muzeum Sportu i Turystyki w Warszawie, wśród trzynastu innych sokolich sztandarów. 19 czerwca 1998 r. w Katedrze we Wrocławiu odbyła się uroczystość poświęcenia drugiego sztandaru Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” na Litwie. Sztandar poświęcił ks. kardynał Henryk Gulbinowicz.
W klapie marynarki pan Michał ma wpięty znaczek przedstawiający sokoła z rozpostartymi do lotu skrzydłami. Sokół ten w okresie zaborów pełnił również funkcję zakamuflowanego przed władzami zakazanego symbolu narodowego Polaków Orła białego.
Na Wileńszczyźnie Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół” zostało reaktywowane i zarejestrowane 3 maja 1991 r. przy Klubie Sportowym Polaków na Litwie „Polonia”. Prezesem został Michał Sienkiewicz, znany wtedy na Wileńszczyźnie działacz sportowy.
Miał on już wtedy na swym koncie wiele dokonań i osiągnięć. Wypada wspomnieć, że od 1960 r. objął stanowisko dyrektora szkoły wieczorowej dla dorosłych w Ejszyszkach. W latach 1970-1975 był kierownikiem wydziału oświaty rejonu solecznickiego. Na arenach sportowych z metrem i stoperem pojawił się w roku 1958. Kiedy 11 grudnia 1988 roku powstał Narodowy Komitet Olimpijski Litwy, Sienkiewicz znalazł się w gronie 175 członków, tworzących zgromadzenie generalne. Organizował I Zimowe Igrzyska Polaków na Litwie i I Zlot Turystyczny Polaków na Litwie w roku 1989, był jednym z inicjatorów powołania w 1990 r. Klubu Sportowego Polaków na Litwie „Polonia”, znalazł się w 15-osobowym jego zarządzie.
Moment zakładania Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” na Litwie przypadł na trudne czasy, kiedy solecznicka Rada rejonowa została rozwiązana przez władze litewskie za próbę utworzenia polskiej jednostki narodowościowo-terytorialnej. W rejonie wprowadzono zarządzanie komisaryczne z Arunasem Eigirdasem na czele. Pełnomocnik rządu przyjął pana Michała, ale kazał przyjść później — musiał się zapoznać ze statutem organizacji.
„Chciałeś mnie oszukać — zarzucił Eigirdas panu Michałowi. — To nie jest organizacja sportowa, to organizacja polityczna! Więcej tu patriotyzmu i religii niż sportu!”
„Co więcej, obchodzicie święto Konstytucji obcego państwa” — wytoczył najcięższe działo oskarżenia Eigirdas. Na co pan Michał z niewzruszonym spokojem przytoczył krótki kurs wspólnych dziejów Orła i Pogoni, zwieńczonych pierwszą europejską Konstytucją 3 Maja. Eigirdas zagroził prokuraturą za samowolną rejestrację „Sokoła” przy Klubie Sportowym Polaków na Litwie „Polonia” i organizację święta biegu z okazji 3 Maja.
Na szczęście, Rady samorządowe rejonu solecznickiego i wileńskiego powróciły, a w 1995 zezwolono na oficjalną rejestrację Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” Litwa — Ejszyszki.
Potem „Sokół” mógł już szeroko rozwinąć skrzydła. Początkowo członkowie towarzystwa najaktywniej działali w Ejszyszkach, następnie powstały „sokole gniazda” w Solecznikach (2012 r.) i Białej Wace (2013 r.). Młodzież szkolna i sportowcy rejonu zyskali możliwość aktywnego uczestniczenia w imprezach sportowych zarówno na Litwie, jak też w Polsce.
Pierwsze zawody lekkoatletyczne „Sokoła” z okazji 200. rocznicy Konstytucji 3 Maja odbyły się już w 1991 r. Od stycznia 1992 roku regularnie odbywały się igrzyska parafialne na Wileńszczyźnie w siatkówce, koszykówce, tenisie stołowym, piłce ręcznej i minifutbolu. Igrzyska kończyła impreza lekkoatletyczna, poświęcona rocznicy Konstytucji 3 Maja. Głównym ich miejscem były Biała Waka i Ejszyszki.
Oprócz działalności sportowej Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół” na Wileńszczyźnie jest organizatorem obchodów rocznicowych narodu polskiego oraz prowadzi działalność patriotyczną wśród młodzieży polskiej na Wileńszczyźnie.
W Ejszyszkach w rocznicę wyboru ks. kardynała Karola Wojtyły na papieża organizowane są biegi sztafetowe. W Białej Wace „sokola” młodzież pod kierownictwem starosty Genadiusza Baranowicza, radnej samorządu Krystyny Sławińskiej oraz prezesa szkolnego gniazda „Sokołów” w Białej Wace Wiktorii Iwanowskiej organizuje tradycyjnie rajdy, w czasie których porządkuje miejsca pamięci narodowej w Puszczy Rudnickiej, gdzie są pochowani żołnierze Armii Krajowej.
Młodzież z Białej Waki opiekuje się grobami powstańców styczniowych, w rocznicę Powstania Warszawskiego udają się na groby AK-owców, do tych, którzy chcieli, a nie zdążyli przyjść z pomocą powstańcom warszawskim.
Ejszyszczanie uczestniczą co roku „Szlakiem Piłsudskiego” w Marszu I Kompanii Kadrowej z Krakowa do Kielc, skąd przywożą niejednokrotnie złote, srebrne, brązowe medale.
TG „Sokół” na Litwie zorganizował liczne wyjazdy do Polski na różne międzynarodowe turnieje i zawody sportowe, w tym na Międzynarodową Parafiadę Dzieci i Młodzieży w Warszawie, która jest nie tylko świetną okazją do rywalizacji sportowej, ale służy też nawiązaniu nowych przyjaźni polsko-polskich z Polakami z innych krajów.
Członkowie „sokolego gniazda” sami inicjują sportowe rozgrywki, zawody i turnieje. W zawodach „u siebie” sportowcy rywalizują w lekkiej atletyce, piłce nożnej, siatkówce oraz w lubianej na Litwie koszykówce.
W Solecznikach pojawiła się od niedawna nowa dyscyplina — crossfit, która zbiera coraz więcej zwolenników. Popularna stała się też inna nowa dyscyplina — ringo. W tych ostatnich zawodach największe sukcesy odnoszą miłośnicy ringo z Białej Waki, która stała się centrum tej dyscypliny na Litwie.
Polski „Sokół” na Litwie kojarzy się dziś nie tylko z aktywnym uprawianiem sportu, nie tylko z działalnością patriotyczną. To również możliwość rozwoju kulturalnego i treściwego spędzenia czasu za pośrednictwem wędrówek krajoznawczych oraz wycieczek bliższych i dalszych. Grupa druhów miała okazję niedawno zwiedzić Lwów i Ukrainę. Tallin, Ryga, Berlin, Paryż, Praga, Kraków to kolejne miasta, które odwiedzili członkowie tego towarzystwa.
— Co dziś uważam za najważniejsze? Cieszy to, że młodzież uprawia sport, kultywuje tradycje narodowe, obcuje z rodakami z Polski, a „Sokół” zatacza coraz szersze kręgi — mówi Michał Sienkiewicz.
O tym, że nie są to czcze słowa, świadczą czyny. Na swym ostatnim zebraniu młodzież z Białej Waki postanowiła otoczyć opieką odnowiony niedawno staraniami Stowarzyszenia Odra — Niemen cmentarz we wsi Gumbie, w której hitlerowcy spacyfikowali miejscową polską ludność. Już w październiku „sokoły” z Ejszyszek zorganizują bieg sztafetowy w rocznicę wyboru ks. kardynała Karola Wojtyły na papieża. Natomiast gniazdo w Solecznikach przygotowuje się do zawodów zyskującego na popularności crossfitu. „Sokoły” ze wszystkich gniazd na Wileńszczyźnie wezmą niebawem udział w obchodach 11 listopada. Ich hasło „W zdrowym ciele — zdrowy duch” znajduje swe piękne urzeczywistnienie również na Wileńszczyźnie.
HISTORIA TG „SOKÓŁ” W SKRÓCIE
Najstarsze Polskie Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół” zostało założone w 1867 r. we Lwowie. Była to organizacja patriotyczna walcząca o polską tożsamość z zaborcą. Z biegiem lat gniazda „Sokoła” powstały we wszystkich regionach dawnej Rzeczypospolitej Obojga Narodów pod zaborem pruskim, austriackim oraz rosyjskim. W zaborze rosyjskim miały miejsce największe represje, dlatego sokole gniazdo powstaje tu najpóźniej — Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół” powołano tu do życia 24 listopada 1905 roku w Wilnie.
Organizacja propagowała sport, gimnastykę oraz zdrowy styl życia. Postulowała podnoszenie sprawności fizycznej polskiej młodzieży, popularyzowała sporty letnie oraz zimowe, a także wyrabianie tężyzny fizycznej i sił moralnych. Dynamiczny rozwój organizacji przerwała II wojna światowa, po której towarzystwo zostało zdelegalizowane przez władze komunistyczne.