W kategorii klas 9–10 do wiedzę sprawdzali uczniowie ze stołecznych szkół mniejszości narodowych. Nieco inaczej wyglądał przebieg olimpiady wśród starszych uczniów: w kategorii klas 11–12 do rywalizacji stanęli zarówno uczniowie ze szkół z litewskim językiem nauczania, jak i ze szkół mniejszości narodowych.
Zadania olimpiady zostaną ujednolicone
– Zadania Olimpiady Literatury i Języka Litewskiego dla klas 9–10 były różne dla różnych grup uczniów. Inne zadania przygotowano dla uczniów ze szkół mniejszości narodowych, inne dla uczniów ze szkół litewskich na Litwie, a zupełnie odrębne dla uczniów ze szkół litewskich za granicą. Niezadługo, w perspektywie kilku lat, z tego względu, że podstawy programowe z języka litewskiego dla szkół mniejszości narodowych i szkół litewskich zostały ujednolicone, zadania olimpiady również będą identyczne. Jedynie uczniowie ze szkół litewskich za granicą, którzy uczą się języka litewskiego w szkółkach sobotnich, będą mieli łatwiejsze zadania – wyjaśnia Jurgita Stulginskienė, organizatorka olimpiady z LINEŠA, Litewskiej Agencji Edukacji Nieformalnej.
Z kolei w starszej grupie uczniów, z klas 11–12, zadania konkursowe dla uczniów mniejszości narodowych oraz z klas z litewskim językiem nauczania już zostały ujednolicone.
– Język litewski dla uczniów ze szkół mniejszości narodowych to duże wyzwanie – podkreśla dyrektor Gimnazjum im. św. Jana Pawła II w Wilnie Adam Błaszkiewicz. – Z pewnością opanować język w takim samym stopniu jak Litwini jest niemożliwością. Przede wszystkim wymiar godzin nie jest ten sam, w szkołach z litewskim językiem nauczania tych godzin jest trochę więcej, więc dość trudno równać się z tymi, dla kogo jest to język ojczysty, mając nierówne warunki. Choć nie ulega wątpliwości, że kto chce, ten może język opanować. Czasami na egzaminie państwowym z języka litewskiego w pracach naszych maturzystów zdarzają się maksymalne oceny, czyli setki – podkreśla dyrektor.
Zainteresowania: polski, litewski, angielski, ale też koreański
Na Olimpiadzie Literatury i Języka Litewskiego dla klas 9–10 mniejszości narodowych na etapie miejskim zaszczytne pierwsze miejsce zdobyła Karolina Makarowa z Gimnazjum im. św. Jana Pawła II w Wilnie. Jak podkreśla uczennica w rozmowie z „Kurierem Wileńskim”, swój sukces zawdzięcza swoim nauczycielkom języka litewskiego, Evelinie Gongapševaitė z Gimnazjum im. św. Jana Pawła II oraz Evelinie Skeberdienė z Progimnazjum im. Jana Pawła II w Wilnie. Dodatkowo przyswoić ten język pomaga jej lektura książek w języku litewskim.
Laureatka pierwszego miejsca ma szerokie zainteresowania: lubi czytać nie tylko w języku litewskim, lecz także po polsku i po angielsku. Lubi słuchać muzyki i oglądać filmy, a także malować. Interesuje się kulturą koreańską, dlatego zaczęła uczyć się również języka koreańskiego na kursie językowym.
– W moim domu rozmawia się po polsku. Język litewski słyszę czasami w telewizji, kiedy są nadawane wiadomości lub inne programy, słucham też litewskich programów w radiu. Mam też kilku przyjaciół, z którym rozmawiam po litewsku. Chodzę dodatkowo na zajęcia z języka koreańskiego, a tam wszyscy uczestnicy są Litwinami – mówi Karolina Makarowa.
Olimpijskie wyzwania
Podczas olimpiady uczniowie musieli się wykazać znajomością litewskiej gramatyki oraz utworów literackich.
– Najwięcej było zadań z gramatyki, jedno zadanie dotyczyło zagadnień literackich. Musieliśmy też napisać wypracowanie o objętości co najmniej 300 słów. Wybrałam temat „Czy ważne jest kochać i być kochanym”. W pracy pisemnej można było podawać przykłady z życia, ale też z literatury, kultury, historii – relacjonuje Karolina.
Wśród laureatów II miejsca w Olimpiadzie Literatury i Języka Litewskiego, spośród uczniów klas 9–10, znaleźli się również uczniowie innych szkół z polskim językiem nauczania: Kamila Tumińska z Gimnazjum im. Józefa Kraszewskiego, a także Tomasz Zdanowicz z Gimnazjum im. Władysława Syrokomli w Wilnie.
– Drugie miejsce w olimpiadzie miejskiej – to osiągnięcie, które przyszło do Tomka dzięki wytrwałości i konsekwentnej pracy – mówi w rozmowie z „Kurierem Wileńskim” lituanistka Natalija Kozlovskaja z Gimnazjum im. Władysława Syrokomli w Wilnie.
Nie tylko uczy przedmiotu, lecz także jest wychowawczynią Tomasza, któremu nie szczędzi słów uznania. Mówi, że poznała go jako utalentowanego, kreatywnego, aktywnego, odpowiedzialnego ucznia. – Z natury Tomasz jest wojownikiem, dlatego pojechał na olimpiadę nie tylko po to, by wziąć udział, ale także po to, by wygrać – podkreśla nauczycielka.
Jak mówi Natalija Kozlovskaja, zadania poprzedniej olimpiady lituanistycznej nie zostały jeszcze upublicznione, ale wiadomo było, że jej uczestnicy będą musieli przystąpić do testu językowego, mającego ocenić umiejętności uczniów z posługiwania się językiem, sprawdzenie wiedzy i umiejętności językowych oraz dodatkowo napisanie wypracowania lub pracy innego gatunku.
– Tomasz napisał pisemną pracę na temat odpowiedzialności i zgłębił ten temat w oparciu o esej Vandy Juknaitė „Zdradzisz się. Głosem” oraz poemat „Grażyna” Adama Mickiewicza. Pierwszy utwór pozostawił na nim ogromne wrażenie, ponieważ porusza temat „niepotrzebnych dzieci”, drugi należy do autora, który zjednoczył dwa narody, litewski i polski. Ponieważ Tomasz „połyka” literaturę piękną, z łatwością wybiera odpowiednie argumenty do dyskusji – zapewnia lituanistka.
Język ojczyzny a język ojczysty
Czy uczniom polskiej szkoły na Litwie trudno jest osiągnąć poziom językowy ich rówieśników z litewskich szkół?
– Dla dzieci urodzonych i dorastających na Litwie język litewski jest językiem ojczyzny, ale tylko dla nielicznych z nich jest językiem ojczystym – podkreśla Natalija Kozlovskaja. – Chociaż nauczanie przedmiotu odbywa się według tego samego programu, uczniowie szkół nielitewskich nie mogą konkurować z uczniami szkół litewskich. Nauczyciele języka i literatury litewskiej pracujący w szkołach nielitewskich dokładają wszelkich starań, aby pomóc uczniom opanować język, ale spotykają się z różnymi wyzwaniami, przede wszystkim z ubogim słownictwem uczniów, ponieważ komunikacja odbywa się tylko w środowisku polskim.
– Również integracja w środowisku litewskim jest utrudniona. Lituaniści z naszego gimnazjum starają się zaangażować młodzież szkolną w integracyjne działania projektowe, aby ukazać piękno i znaczenie litewskiego słowa. Nieustannie gonimy kolegów Litwinów, ale dogonić jest trudno. Nie poddajemy się, w końcu różne osiągnięcia, również Tomasza, inspirują nie tylko nas, ale także gimnazjalistów, którzy obserwują sukcesy rówieśników – podkreśla nauczycielka.
Eliminacje krajowe olimpiady lituanistycznej odbędą się 14–15 marca w Gimnazjum im. Witolda Wielkiego w Wilnie. Ich organizatorem jest LINEŠA, Litewska Agencja Edukacji Nieformalnej.
Czytaj więcej: Ujednolicony egzamin z języka litewskiego – król jest nagi
Artykuł opublikowany w wydaniu magazynowym „Kuriera Wileńskiego” Nr 8 (22) 22-28/02/2025