Rozgłośnia Wileńska Polskiego Radia powstała jako piąta w Polsce. Próbnie zaczęła działać pod koniec 1927 roku, natomiast uroczyste otwarcie i poświęcenie stacji odbyło się 15 stycznia 1928 roku.
Dyrektorem techniczno-administracyjnym mianowany został Roman Pikiel, a kierownikiem programowym Witold Hulewicz. Była to jedna z najlepszych rozgłośni w Polsce.
Początek publicznej radiofonii w Polsce przypada na 1 lutego 1925 roku. W tym dniu Polskie Towarzystwo Radiotechniczne nadało pierwszą oficjalną audycję radiową. Funkcjonowały już wtedy radiofonie w innych krajach. Najwcześniej, w 1920 roku, rozpoczęli nadawanie programu Amerykanie. Dwa lata później pierwsze audycje usłyszeli mieszkańcy ZSRR, Francji oraz Wielkiej Brytanii. W Niemczech i Czechosłowacji początek emisji radiowej przypada na rok 1923.
Radio traktowano, po telefonie i filmie, jako kolejną nowinkę techniczną. Józef Piłsudski wyznał przed mikrofonem: „…czuję się dziwnie, bo nie jestem przyzwyczajony przemawiać do maszyny, a do ludzi’’. Na szczęście, radiowcy nie podzielali uprzedzeń Marszałka i radio rozkwitało.
W Polsce w 1925 roku postawiono silny nacisk na rozwój ośrodków regionalnych. Jako pierwsza powstała rozgłośnia w Krakowie, w następnej kolejności otwarto stacje w Poznaniu, Katowicach, Wilnie i Lwowie. Rozgłośnia Wileńska Polskiego Radia zaczęła nadawanie audycji 15 stycznia 1928 r. Uroczystości rozpoczęły się od transmisji mszy św. z Bazyliki wileńskiej. Po odegraniu Mazurka Dąbrowskiego przed mikrofonem wystąpił chór „Echo” a „Sonety Krymskie” Adama Mickiewicza recytował Juliusz Osterwa.
Wileńska rozgłośnia była pierwszą, w której wprowadzono teatr. Przed mikrofonem występowały najwybitniejsze osobistości Wilna. W programach udział brali także młodzi poeci: Konstanty Ildefons Gałczyński, Teodor Bujnicki, Czesław Miłosz, Józef Maśliński, Jerzy Zagórski. Pierwszym dyrektorem programowym rozgłośni został Witold Hulewicz. Słynne w wileńskim radiu były gawędy „Ciotki Albinowej”, „Wincuka Markotnego” i „Adwerdki”, zapowiadane sygnałem Wileńskiej Rozgłośni Polskiego Radia – przerywanym głosem kukułki. „110 Środa Literacka” zapoczątkowała cykl Śród Mickiewiczowskich, które odbywały się co miesiąc, w każdą pierwszą środę i były nadawane przez wileńskie radio na całą Polskę.
Młoda placówka zasłynęła wspaniałymi słuchowiskami, w których występowali m. in. aktorzy Reduty. Furorę zrobiło pierwsze słuchowisko oryginalne „Pogrzeb Kiejstuta” Witolda Hulewicza, transmitowane przez program ogólnopolski. Po tym historycznym wydarzeniu w dziejach radiofonii polskiej wszyscy zrozumieli, że istnieje możliwość podnoszenia radia ze stopnia komunikowania na stopień sztuki. Codziennie też nadawano mszę św. z Ostrej Bramy. Warto dodać, że audycje w Wilnie nadawano też w językach litewskim i białoruskim. Wszystkie znaczne wydarzenia znajdowały odzew na antenie radiowej. Gdy w 1931 roku odkryto groby królewskie, radio wileńskie stale czuwało nad przebiegiem robót. Pierwsza relacja (22 września) nosiła tytuł „Odkrycie Grobów Królewskich w Bazylice wileńskiej”. Audycję prowadził Witold Hulewicz, a uczestniczyli w niej biskup Władysław Bandurski, Ferdynand Ruszczyc i Stanisław Lorentz.
Pierwsze lata działalności radiowcy przepracowali na Zwierzyńcu, w willi przy ulicy Witoldowej 21 (obecnie ul. Liubarto 2). W tym budynku Rozgłośnia Wileńska Polskiego Radia mieściła się w latach 1928-1935. Rok 1930 był rokiem przygotowań do uruchomienia nowej stacji nadawczej, która umożliwiałaby odbiór w promieniu 150 kilometrów od miasta. Wieże antenowe stanęły na południowych przedmieściach Wilna, na wzgórzu w dzielnicy Lipówka. Willa przy ulicy Witoldowej była za ciasna. Na tyle, że – jak wspominają pracownicy – trzecie studio urządzone zostało w łazience. Rozpoczęto więc wstępne przymiarki do przeprowadzki. Pod uwagę brane były dwie lokalizacje – przy ulicy Końskiej na Starym Mieście oraz przy ulicy Mickiewicza w budynku po kinoteatrze Polonia. Ostatecznie wybrano ten drugi. Przeprowadzka odbyła się pod koniec października 1935 roku. W dawnej sali kinowej o powierzchni 220 m kw. i wysokości 7,5 metra zorganizowane zostało największe w Polsce studio koncertowe. Ponadto w budynku znalazło się jeszcze miejsce na studio odczytowe, literacko-słuchowiskowe i spikerskie. Ogółem nowy lokal zajmował powierzchnię około 1 000 m kw. – trzykrotnie większą od pomieszczenia na Zwierzyńcu.
W 1937 roku rozpoczęto budowę nowej stacji nadawczej w miejscowości Wierszuliszki na wschodnich przedmieściach Wilna. Po jej uruchomieniu obiekt na Lipówce miał zostać zlikwidowany. 1 lipca 1939 roku gotowy był już budynek stacyjny oraz dwa 140-metrowe maszty.
Brakowało jeszcze nadajnika. 30 sierpnia 1939 roku pociąg z aparaturą nadawczą wyruszył z Warszawy. Na miejsce już nie dotarł. 1 września 1939 roku wybuchła druga wojna światowa…16 września 1939 roku w południe niemieckie samoloty zbombardowały stację na Lipówce. 26 listopada 1939 roku stacja wznowiła pracę po naprawie, której dokonali Litwini. Kolejne uszkodzenie miało miejsce, gdy w 1944 roku przez Wilno przechodził front. Potem nie została już przywrócona do użytku. W 1944 roku Niemcy wysadzili też zbudowane przez Polaków maszty w Wierszuliszkach.
Wszystkie trzy budynki polskiej rozgłośni radiowej w Wilnie zachowały się do dziś. Gmach dawnej Wileńskiej Rozgłośni na Zwierzyńcu mieści się na terytorium Centrum Rozwoju Dziecka. Kilka lat temu do ściany budynku przymocowano dwujęzyczną tabliczkę. W ten sposób upamiętniono pierwszą Rozgłośnię Wileńską Polskiego Radia …W gmachu przy dawnej ulicy Mickiewicza – dziś Aleja Giedymina – początkowo mieściła się siedziba litewskiego radia, teraz jest tam Państwowy Wileński Teatr Mały. Zachował się budynek stacyjny na Lipówce. Po wojnie nowe władze wykorzystały pozostawiony budynek stacyjny w Wierszuliszkach. Stacja rozpoczęła pracę w maju 1945 roku i była aktywna do 2012 roku.
Dziś warto wspomnieć niektóre osoby z plejady najwybitniejszych pionierów polskiej radiofonii w Wilnie…
Konstanty Ildefons Gałczyński był już znanym poetą, kiedy postanowił przenieść się do Wilna. Zaprosił Gałczyńskiego do Wileńskiej Rozgłośni Polskiego Radia jej współpracownik aktor i reżyser, Tadeusz Byrski. Słuchacze od razu się przekonali, że Gałczyński wszystko, czego dotknie, potrafi zamienić w poezję. Czytał swoje wiersze, a wkrótce zaczął prowadzić satyryczną, cotygodniową audycję o nazwie „Kwadrans dla ponurych”. Bywał na Środach Literackich w Celi Konrada. Wokół – wspaniali ludzie: Czesław Miłosz, Witold Hulewicz, Stanisław Lorentz, Ferdynand Ruszczyc, Stanisław Mackiewicz-Cat…
Poeta z żoną Natalią mieszkał w Wilnie w latach 1934-1936 na Zarzeczu w domu przy ulicy Młynowej 2. Tam w 1936 urodziła się ich córka Kira. Gdy Gałczyński rozpoczął pracę w rozgłośni, kierownikiem programowym był Witold Hulewicz. Jesienią 1924 roku przeniósł się z Poznania do Wilna. Przez pewien czas mieszkał na Antokolu w domu nr 24A. Drewniany zielony domek zachował się do dziś, jest tylko mocno zaniedbany. W Wilnie Hulewicz rozwinął wszechstronną działalność jako współzałożyciel Rady Wileńskich Zrzeszeń Artystycznych i organizator wielu imprez kulturalnych. Był redaktorem „Tygodnika Wileńskiego”, kierownikiem literackim Teatru Reduta, autorem kilku zbiorów poezji, powieści i licznych przekładów.
Radio, jako nowy środek wyrazu artystycznego zafascynowało Hulewicza. Twórca pierwszego oryginalnego słuchowiska „Pogrzeb Kiejstuta” szybko stał się najwybitniejszym w Polsce reżyserem i teoretykiem teatru radiowego. Po ostrym konflikcie ze Stanisławem Catem-Mackiewiczem przeniósł się do Warszawy, gdzie w latach 1935-1939 kierował Działem Literackim Polskiego Radia. We wrześniu 1940 roku został aresztowany przez hitlerowców. Dni subtelnego tłumacza literatury niemieckiej dopełniły się 12 czerwca 1941 przed hitlerowskim plutonem egzekucyjnym w Palmirach. W 1946 r. zwłoki Witolda Hulewicza zidentyfikowano na podstawie medalika z Matką Boską Ostrobramską, kwitu z paczki pisanego ręką matki i zapalniczki kupionej w czasie służbowego wyjazdu na olimpiadę w Berlinie…
Głos kukułki – sygnał Wileńskiej Rozgłośni Polskiego Radia – przerwał wybuch wojny. Ostatni program Polskie Radio w Wilnie nadało 16 września 1939 roku…