27 listopada, z dwudniową wizytą roboczą do Wilna przybył wicepremier, minister kultury i dziedzictwa narodowego Polski, Piotr Gliński. Swoją wizytę wicepremier rozpoczął od złożenia wieńca przy Mauzoleum Matki i Serca Syna na Cmentarzu na Rossie i zapoznał się ze stanem prac konserwatorskich prowadzonych na zabytkowej nekropolii.
Podczas spaceru ministrowi towarzyszyli ambasador RP na Litwie Urszula Doroszewska, prezes Społecznego Komitetu Opieki nad Starą Rossą Dariusz Żybort oraz dyrektor Instytutu Polskiego w Wilnie Marcin Łapczyński.
„Jestem wzruszony, bo jest to miejsce bardzo piękne i ważne dla historii i polskiego dziedzictwa. Dodatkowo, widać tutaj troskę osób, które opiekują się Rossą. My trochę się przyczyniamy wspierając te działania, ale przede wszystkim to miejscowi społecznicy wkładają ogromny wysiłek w zachowanie tego wyjątkowego miejsca. Powinniśmy być wdzięczni tym naszym strażnikom pamięci, którzy bardzo pieczołowicie pilnują tutaj wykonawstwa prac” – po spacerze powiedział dziennikarzom Piotr Gliński.
Minister dodał, że cieszy się z dobrych relacji polsko-litewskich, co sprzyja rozwiązywaniu wielu nabrzmiałych problemów z przeszłości. „Myślę, że w trakcie tej wizyty zostaną podjęte kolejne dobre decyzje (…). Wiem, że w tej chwili jest bardzo dobra współpraca z władzami lokalnymi Wilna i rządem litewskim. W związku z tym będziemy dalej w odpowiedni sposób tę pieczę nad polskim dziedzictwem pełnili” – powiedział szef polskiego resortu kultury i dziedzictwa narodowego.
Oceniając renowację cmentarza na Rossie, wicepremier Piotr Gliński zaznaczył, że istnieją pewne problemy, które jednak dadzą się rozwiązać dzięki stałemu kontaktowi z władzami Litwy. „Jesteśmy świadomi, że wykonawca nie spełniał wszelkich wymogów konserwatorskich. W związku z tym na początku grudnia przyjeżdżają specjaliści z Polski. Razem ze specjalistami litewskimi i władzami lokalnymi będziemy podejmować odpowiednie decyzje. Sygnały o tym, że nie jest tak, jak być powinno, do nas docierały. W piątek w Warszawie rozmawiałem z minister kultury Republiki Litewskiej. Podejście władz Litwy sprzyja temu, żeby ewentualnie usprawnić te wszystkie prace, jeżeli nie spełniają standardów. Generalnie, dobrze, że te rzeczy są wykonywane i strona litewska przeznacza na to środki europejskie” – powiedział wicepremier.
Jak zaznaczył Piotr Gliński podczas spotkania z minister kultury Litwy, Lianą Ruokytė-Jonsson, omówiona została m.in. kwestia pochówku powstańców styczniowych. „Mamy zapewnienie, że przy pochówkach powstańców styczniowych będą napisy w kilku językach – litewskim, polskim, białoruskim i angielskim. To jest taki standard ogólnie akceptowalny i normalny, ponieważ miejsca upamiętnień powinny być oznaczane tak, żeby były czytelne dla wszystkich” – poinformował minister Gliński.
Po zwiedzeniu cmentarza na Rossie wicepremier Piotr Gliński w Pałacu Paców w Wilnie wręczył odznaczenia osobom zasłużonym dla kultury polskiej, działającym na rzecz ochrony miejsc pamięci narodowej oraz rozwoju polsko-litewskiej współpracy kulturalnej.
Nagrodę ministra w kategorii ochrona dziedzictwa kulturowego za granicą otrzymała Alicja Klimaszewska, współzałożycielka i wieloletnia prezes Społecznego Komitetu Opieki nad Starą Rossą.
Prof. Piotr Gliński odznaczył Brązowym Medalem Gloria Artis Jurgitę Murauskienė, kierownik artystyczną festiwalu św. Krzysztofa, za aktywną promocję polskiej muzyki podczas jednego z najważniejszych wydarzeń muzycznych na Litwie oraz Mindaugasa Kavaliauskasa, dyrektora festiwalu fotograficznego „Kaunas Photo”, za promocję polskiej fotografii na Litwie.
Tymczasem odznaczenia Zasłużony dla Kultury Polskiej otrzymało 7 osób: Giedrė Kadžiulytė, dyrektor wydawnictwa Apostrofa, Sigutė Chlebinskaitė, ilustratorka, popularyzatorka polskiej grafiki i książek dla dzieci, Zofia Weiss-Nowina Konopka, prezes zarządu Fundacji Muzeum Wojciecha Weissa, Diana Varnaitė, była dyrektor Departamentu Dziedzictwa Kulturowego przy Ministerstwie Kultury Litwy, Liliana Narkowicz, historyk, autorka książek, Krystyna Maria Sławińska, opiekunka miejsc pamięci narodowej oraz Wacław Wiłkojć, opiekun miejsc pamięci narodowej.
Wczoraj wieczorem Piotr Gliński wziął także udział w otwarciu wystawy „Litwo, Ojczyzno moja… Adam Mickiewicz i jego poemat »Pan Tadeusz«” w Pałacu Władców w Wilnie oraz spotkał się z premierem Sauliusem Skvernelisem, z którym rozmawiał m.in. o współpracy Polski i Litwy w sferze ochrony wspólnego dziedzictwa kulturowego.
Dziś natomiast, w drugim dniu swojej wizyty, wicepremier zapozna się z pracami konserwatorskimi prowadzonymi ze środków MKiDN, m.in. w kościele franciszkańskim oraz kościele pw. Ducha Świętego, złoży wieniec pod pomnikiem polskich i żydowskich ofiar w Ponarach oraz zapozna się z nowo otwartą ekspozycją.