Powstanie Komisja ds. Edukacji Mniejszości Narodowych

Jedną z ostatnich decyzji w czasie kadencji kończącego urzędowanie Algirdasa Monkevičiusa, ministra oświaty, nauki i sportu, jest utworzenie Komisji ds. Edukacji Mniejszości Narodowych. – Ponieważ ustawa o mniejszościach narodowych nadal jest na etapie projektu, zdecydowaliśmy, że nie będziemy czekać, a samodzielnie powołamy komisję przy ministerstwie – wyjaśnia „Kurierowi Wileńskiemu” Barbara Stankiewicz, doradca ministra.

Ministerstwo Oświaty, Nauki i Sportu RL zdecydowało o powołaniu Komisji ds. Edukacji Mniejszości Narodowych. Do zgłaszania się chętnych na członków komisji zachęcał minister Algirdas Monkevičius, podkreślając, że czeka ich ciekawa i ważna praca.

„Głównym zadaniem tej komisji jest przedstawianie propozycji dotyczących tworzenia i realizacji polityki oświatowej mniejszości narodowych oraz monitorowanie planu realizacji Deklaracji o polskiej mniejszości narodowej na Litwie i litewskiej mniejszości narodowej w Polsce, podpisanej w Warszawie w listopadzie ubiegłego roku. Mamy nadzieję, że Komisja ds. Edukacji Mniejszości Narodowych, jako organ doradczy, przedstawi sugestie i cenne uwagi oparte na analizie i doświadczeniu w zakresie podnoszenia jakości edukacji mniejszości narodowych” – poinformował minister oświaty, nauki i sportu.

Barbara Stankiewicz, doradca ministra, wyjaśnia, że decyzja podjęta została tak późno, ponieważ nie tracono nadziei, że w czasie minionej kadencji sejmu zostanie przyjęta ustawa o mniejszości narodowych. Ministerstwo zaproponowało włączenie do niej działu dotyczącego oświaty mniejszości narodowych, w którym został zapisany punkt dotyczący powołania przy ministerstwie zarządu do spraw oświaty mniejszości narodowych.

„Zdecydowaliśmy, że nie będziemy czekać, aby samodzielnie powołać komisję przy ministerstwie. Na taką decyzję zezwala punkt prawny 11.3  prowadzonych przez ministerstwo działań, które są jej delegowane przez rząd oraz niedawno podpisany trzeci punkt z wdrażania deklaracji dotyczącej oświaty mniejszości polskiej na Litwie i litewskiej w Polsce” – mówi Stankiewicz.

Doradca ministra wyjaśnia, że komisja jest powołana do dwóch konkretnych działań: formułowania propozycji dotyczących polityki oświaty mniejszości i jej wdrażania oraz do monitoringu podpisanej deklaracji. Stankiewicz zwraca uwagę, że ministerstwo zawsze ma możliwość powołania komisji na podstawie rozporządzenia ministra i mogło samo wytypować jej członków, zadecydowano jednak, że ogłoszony zostanie publiczny konkurs. 

– Taką decyzję podjęliśmy z dwóch powodów. Po pierwsze, podjęliśmy próbę zachęcenia i zmotywowania do udziału osób, które nie należą do żadnych zrzeszonych organizacji, ale praktycznie i fachowo działają w dziedzinie oświaty mniejszości narodowych i chciałyby swoją praktyką się podzielić i przyczynić do polepszenia oświaty mniejszości narodowych na Litwie. Po drugie, mieliśmy na celu poprzez rozpowszechnienie potrzeby powołania takiej komisji, zasygnalizowania znaczenia samej problematyki oświaty mniejszości narodowej, jak i potrzeby eksperckich, a nie politycznych decyzji w tej dziedzinie z powodu jej specyfiki językowej i socjalnej – wyjaśnia rozmówczyni „Kuriera Wileńskiego”.

Jak zauważa doradca ministra, o tym, jakie będzie znaczenie prac komisji, czy będzie ona aktywna i ekspercka, zależy od osób, które złożą dokumenty i zostaną powołane w jej skład jako członkowie. Komisja zostanie zatwierdzona na cztery lata, więc to jest spory okres, aby wgłębić się w problematykę i sformułować strategiczne podstawy i rozwiązania do rozwoju oświaty mniejszości narodowych na Litwie.

– To bardzo dobry czas na rozpoczęcie takich działań, ponieważ odchodząca władza będzie miała jeszcze możliwość przedstawienia powstałej komisji problematykę, podjęte decyzje oraz ich efekty. To od członków komisji zależy, jaką wagę będzie miała ona w ministerstwie. Jeżeli będzie aktywna, być może będzie mogła pomoc przyszłemu ministrowi oświaty w formułowaniu postulatów i działań dotyczących polityki mniejszości narodowych na Litwie – zauważa Stankiewicz.

 – Jestem pewna, że od zaangażowania członków komisji w przyszłości może zależeć wiele, przede wszystkim eksperckie decyzje powstałe na obiektywnej i naukowej analizie, przedyskutowane z mniejszościami narodowymi i wspólnie sformułowane ich wdrażanie, które często potrzebuje szczególnej uwagi. Jest również szansa, że jeżeli w sejmie tej kadencji nadal nie będzie przyjęta ustawa o mniejszościach narodowych, komisja może stać się eksperckim forum na poziomie państwowym nie tylko w temacie mniejszości narodowych, ponieważ Departament Mniejszości Narodowych, niestety, dotychczas tej funkcji się nie podjął – podsumowuje rozmówczyni.

Czytaj więcej: Rząd Litwy wobec mniejszości narodowych

O tym, że komisja jest potrzebna, przekonany jest również Józef Kwiatkowski, prezes Stowarzyszenia „Macierz Szkolna”.

„To bardzo dobry sposób, by zaangażować szersze grono osób w praktyczną troskę o oświatę mniejszości narodowych. Teraz przeżywamy szczególny czas, oczekujemy na nowego ministra oświaty, nie wiemy jeszcze, kim on będzie. Praktyka pokazała, że wiele od tego zależy. Sejm proponuje zwykle ogólne rozwiązania, a to minister, czasem także poszczególni urzędnicy, decydują o tym, jak są one wprowadzane w życie i jaki mają wpływ na kondycję polskiej oświaty na Litwie. Być może aktywna komisja pozwoli na lepsze, bardziej skuteczne zadbanie o nasze szkoły. To ważne, że powstaje teraz, myślę, że możemy dzięki niej sporo osiągnąć” – zauważa Kwiatkowski.

Prezes Macierzy Szkolnej podkreśla, że stowarzyszenie aktywnie zamierza włączyć się w prace komisji, zachęca również do zgłaszania do niej kandydatów.

W Komisji będą nie więcej niż 23 osoby, 6 osób będzie wybranych spośród dyrektorów szkół i ich zastępców oraz nauczycieli, dwie osoby będą delegowane z samorządów, jedna osoba od Rady Wspólnot Mniejszości Narodowych przy Departamencie Mniejszości Narodowych, trzy osoby ze zrzeszeń pedagogów mniejszości narodowych, dwie osoby z organizacji studenckich i dwie osoby z oświaty nieformalnej mniejszości narodowych, również sześć osób z kręgu nauki i działalności praktycznej oraz eksperckiej w tematyce mniejszości narodowych.

Kandydatów do komisji mogą zgłaszać organizacje, można zgłosić też własną kandydaturę. Kandydaci muszą być członkami organizacji prowadzącej formalną lub nieformalną edukację mniejszości narodowych, mają mieć nienaganną reputację, a także co najmniej 2-letnie doświadczenie w dziedzinie edukacji mniejszości narodowych lub pracy w młodzieżowych organizacjach dla mniejszości narodowych.

Wnioskodawca lub proponująca organizacja musi do 24 listopada dostarczyć ministerstwu CV tej osoby, list motywacyjny oraz zgodę na przetwarzanie danych osobowych. Można je przesłać pocztą (adres: Švietimo, mokslo ir sporto ministerija, A. Volano g. 2, Vilnius) lub e-mailem kandidatams@smm.lt.

| Fot. Marian Paluszkiewicz