Komisja przedstawia plan działania na rzecz synergii między przemysłem cywilnym, obronnym i kosmicznym. Główne założenie — dalsze zwiększanie przewagi technologicznej Europy i wspieranie jej bazy przemysłowej. Dużo uwagi poświęca się sektorowi kosmicznemu i komunikacyjnemu.
Przykład zastosowania militarnej technologii w przemyśle cywilnym podano już na początku strategii. Przypomniano historię Volvo, dzięki któremu wprowadzono do aut pasy bezpieczeństwa. Opracował je Nils Bohlin — inżynier, który wcześniej pracował nad systemem katapultowania pilotów z odrzutowców. Zastosowana technologia zrodziła się z wojskowego doświadczenia Bohlina.
Czytaj więcej: Unia Europejska będzie miała nowe instrumenty do ochrony handlu
Przedstawione przez Komisję Europejską działania mają zwiększyć przewagę technologiczną Europy, a przede wszystkim połączyć innowacje różnych sektorów
| Fot. ELTA, domena publiczna, KE, fotomontaż Ignacy Skrobia-Jaworski
Założenia planu synergii
Plan zakłada trzy podstawowe osie, wokół których zbudowano główne założenia.
- Zwiększanie komplementarności pomiędzy odpowiednimi programami i instrumentami UE obejmującymi badania naukowe, rozwój i wdrażanie w celu zwiększania efektywności inwestycji i skuteczności rezultatów (synergia).
- Zachęcanie do przydzielania środków unijnych na badania naukowe i rozwój (również w dziedzinie obronności i przestrzeni kosmicznej), które mogą przynieść korzyści gospodarcze i technologiczne Europejczykom (tzw. produkty spin-off).
- Ułatwianie wykorzystywania wyników badań naukowych prowadzonych w przemyśle cywilnym oraz innowacji w zastosowaniach cywilnych w projektach europejskiej współpracy w dziedzinie obronności (tzw. produkty spin-in).
Wykorzystać finanse unijne
Plan działania opracowano w związku z tym, że po raz pierwszy finansowanie unijne stwarza możliwości zwiększenia europejskich zdolności w zakresie innowacji. Dzieje się tak dzięki badaniom i wykorzystywaniu przełomowego potencjału technologii. To wszystko na styku zastosowań w sektorach obronności i przestrzeni kosmicznej oraz w sferze cywilnej.
Są to na przykład takie technologie jak chmura obliczeniowa, procesory, technologie cybernetyczne i kwantowe oraz sztuczna inteligencja.
Wiceprzewodnicząca wykonawcza do spraw Europy na miarę ery cyfrowej uważa, że trzeba wykorzystać potencjał naukowców i start-upów w zakresie innowacji.
„Ten plan działania stanowi systematyczne i metodologiczne podejście do synergii w zakresie technologii krytycznych we wspomnianych trzech dziedzinach. Chodzi o to, by innowacje były systematycznie tak projektowane, by znajdowały wiele zastosowań. Należy też wykorzystać ogromny potencjał naukowców i start-upów zakresie innowacji” — powiedziała.
Plan to jedno, działania to drugie
Komisja Europejska na podstawie wytyczonych założeń planów sformowała jedenaście ukierunkowanych działań. Mają skoncentrować się one na wspólnych punktach między przemysłem cywilnym, obronnym i kosmicznym. Działania mają przede wszystkim służyć:
- stworzeniu ram, które wspierają synergię i wzajemną wymianę między wszystkimi odpowiednimi programami i instrumentami UE, na przykład w dziedzinie technologii cyfrowych, przetwarzania w chmurze czy też procesorów
- ujęciu w ramy, w systematyczny i spójny sposób, rozwoju technologii krytycznych, tj. najpierw określa się technologie krytyczne i przyszłe wymogi w zakresie zdolności, a następnie opracowuje plany działania w zakresie technologii; na końcu uruchamia się projekty przewodnie mające na celu zmniejszenie uzależnienia, wspieranie standaryzacji i interoperacyjności, stymulowanie współpracy transgranicznej, tworzenie nowych łańcuchów wartości i reagowanie na strategiczne potrzeby społeczne i unijne
- wspieraniu w całej unii innowacji pochodzących od start-upów, małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP) oraz organizacji badawczych i technologicznych poprzez ułatwianie im dostępu do nowych możliwości, w tym poprzez stworzenie sieci inkubatorów innowacyjności
- przygotowaniu uruchomienia trzech projektów przewodnich, które mają potencjał spowodować prawdziwe zmiany.
Chodzi tu o technologie dronów, zwiększające konkurencyjność przemysłu UE w obszarze technologii krytycznych o istotnym wymiarze obronnym.
Czytaj więcej: Inteligentne technologie pomocne w spotkaniach
Internet dla każdego — z gwiazd
Zaznaczono także konieczność rozwijania łączności opartej na infrastrukturze kosmicznej. Takie połączenie ma zapewnić mieszkańcom Europy odporny i oparty na szyfrowaniu kwantowym system szybkiej łączności.
Dodatkowo, wsparłoby to zarządzanie ruchem w przestrzeni kosmicznej niezbędne do zapobiegania kolizjom. Takie kolizje skutkują wzrostem liczby satelitów i śmieci kosmicznych. Sprowadzanie śmieci na Ziemię celem utylizacji jest bardzo kosztowne. Pozostawienie cząstek na orbicie, nawet małych, jest ryzykowne, ponieważ rozpędzają się one do szybkości przekraczających kilkudziesięciu kilometrów na sekundę (sic!).
Tylko UE? Nie, zapraszamy
| Fot. EPA
Zakres przedstawionego planu działania ogranicza się do programów i instrumentów Unii Europejskiej. Może on jednak wywoływać podobny, pozytywny efekt synergii na szczeblu krajowym. Partnerstwo transatlantyckie i współpraca z innymi krajami o podobnych poglądach mogą wspierać działania unii w tej dziedzinie.
Po objęciu obowiązków przewodniczącej Ursula von der Leyen powierzyła Komisji zadanie zapewnienia wzajemnej wymiany między przemysłem cywilnym, obronnym i kosmicznym. Poleciła też skoncentrowanie się na wzmocnieniu kluczowego związku między przestrzenią kosmiczną, obronnością i bezpieczeństwem.
W związku z tym w marcu 2020 r. w strategii przemysłowej zapowiedziano plan działania. Również na szczeblu programów, technologii, innowacji i przedsiębiorstw typu start-up.
Rada Unii Europejskiej w swoich wnioskach w sprawie bezpieczeństwa i obrony z dnia 17 czerwca 2020 r. z zadowoleniem przyjęła apel o większą synergię w programach UE między przemysłem cywilnym i obronnym, w tym sektorem kosmicznym.
Doceniła jednoczesne poszanowaniu odmiennych charakterów i podstaw prawnych odpowiednich programów i inicjatyw unii. W tym cywilnego charakteru europejskich programów kosmicznych, w celu skuteczniejszego wykorzystania zasobów i technologii oraz osiągnięcia korzyści skali.
Czytaj więcej: Rak na Litwie coraz mniej groźny, ale wciąż jesteśmy w tyle za Unią Europejską
Na podst.: KE, EP, własne