Zgromadzenie parlamentarne Polski i Litwy — czyli Sejm i Senat Rzeczypospolitej Polskiej oraz Sejm Litwy — ogłosiło uchwałę podjętą w związku z 230. rocznicą podpisania Konstytucji 3 maja. Równocześnie prezydent Litwy Gitanas Nausėda przebywał w Polsce z wizytą i wygłosił przemówienie przed Sejmem i Senatem Rzeczypospolitej Polskiej. Wręczono także Nagrody Obojga Narodów dla zasłużonych dla współpracy polsko-litewskiej.
| Fot. LRP, Robertas Dačkus; ELTA, Dainius Labutis, fotomontaż Ignacy Skrobia-Jaworski
„Podkreślając wyjątkowe dla narodów polskiego oraz litewskiego znaczenie aktu z 1791 roku oddają hołd dziedzictwu nowożytnego konstytucjonalizmu” — głosi uchwała w sprawie uczczenia 230. rocznicy uchwalenia Konstytucji 3 Maja i Zaręczenia Wzajemnego Obojga Narodów
Podczas uroczystości w Warszawie odczytał ją marszałek Senatu Tomasz Grodzki, a w Wilnie przewodnicząca litewskiego Sejmu Viktoria Čmilytė-Nielsen.
„230 lat temu w Sali Senatorskiej Zamku Królewskiego w Warszawie, rezydencji władców Rzeczypospolitej Obojga Narodów została uchwalona Konstytucja 3 maja, pierwsza spisana Konstytucja w Europie” — podkreśla się w uchwale.
Czytaj więcej: Trwa polsko-litewskie zgromadzenie sejmów i Senatu w 230. rocznicę Konstytucji 3 maja
Władza z woli narodu
„Ustawa Rządowa opierała się na koncepcji demokratyzacji stosunków społecznych i zasadzie podziału władzy. Była wyrazem dążenia do budowy silnego państwa. Stanowiła formę umowy społecznej opierającej się na przekonaniu, że — jak zapisano w artykule V Konstytucji — »wszelka władza społeczności ludzkiej początek swój bierze z woli narodu«. Poszanowanie praw jednostki i utrwalenie etosu obywatelskiego miały gwarantować potęgę kraju” — czytamy.
„Wprowadzała monarchię konstytucyjną, ustrój który w większości państw europejskich rozwinął się dopiero w następnym stuleciu” — wyjaśnia się w uchwale.
„Konstytucja była wyraźną manifestacją suwerenności politycznej, demonstracją tej niezależności wobec mocarstw ościennych oraz wezwaniem do odnowy Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Uchwalenie Konstytucji 3 Maja stanowiło dowód odpowiedzialności politycznej elit polskich i litewskich oraz świadectwo zwycięstwa innowacyjnej myśli prawnoustrojowej. Do wartości tych nawiązano w Zaręczeniu Wzajemnym Obojga Narodów — ustawie wykonawczej do Konstytucji uchwalonej przez Sejm Czteroletni 20 października 1791 r. Potwierdzono w nim siłę wspólnoty wielonarodowej zbudowanej na fundamentach republikańskich” — czytamy w uchwale.
„Podkreślając znaczenie dla Narodów Polskiego oraz Litewskiego”
| Fot. LRS
„Sejm i Senat Rzeczypospolitej Polskiej oraz Sejm Republiki Litewskiej, podkreślając wyjątkowe dla Narodów Polskiego oraz Litewskiego znaczenie aktu z 1791 r., oddają hołd dziedzictwu nowożytnego konstytucjonalizmu i wyrażają przekonanie, że idee przyświecające uchwaleniu Konstytucji 3 Maja i Zaręczenia Wzajemnego stały się podstawą politycznej tożsamości obywateli krajów – spadkobierców Rzeczypospolitej Obojga Narodów” — głosi uchwała.
W trakcie zgromadzenia wręczono też Nagrody Obojga Narodów. Honorują zasłużonych dla współpracy polsko-litewskiej.
Kontekst
Sejm Czteroletni po burzliwej debacie 3 maja 1791 r. przyjął przez aklamację ustawę rządową, która przeszła do historii jako Konstytucja 3 maja. Była drugą na świecie i pierwszą w Europie ustawą regulującą organizację władz państwowych, prawa i obowiązki obywateli.
Celem ustawy rządowej miało być ratowanie Rzeczypospolitej, której terytorium zostało uszczuplone w wyniku I rozbioru przeprowadzonego przez Prusy, Austrię i Rosję w 1772 r. Konstytucja została uchwalona na Zamku Królewskim w Warszawie.
Czytaj więcej: Obchody Święta Konstytucji 3 Maja na Litwie
Na podst.: PAP, Sejm RP.