Eksperci wskazują: nawyki wczesnego czytania są niezwykle ważne

Drugiego kwietnia, jak co roku, obchodzimy Międzynarodowy Dzień Książki dla Dzieci.

Na zlecenie Litewskiej Biblioteki Narodowej im. Martynasa Mažvydasa Centrum Badań Rynkowych przeprowadziło w dniach 7 kwietnia — 6 maja 2021 r. badanie opinii publicznej na temat zwyczajów wczesnego czytania na Litwie. Z badania wynika, że w ostatnich latach nawyki znacznie się poprawiły.

Czytają różne książki

— Dzieci czytają lektury obowiązkowe, które są zadawane w szkołach. Ale są też i tacy, którzy czytają dla siebie. Trudno jest wyróżnić jakąś jedną książkę. Każdy czyta to, co lubi. Jedni lubią fantastykę, ktoś inny przygody. Wszystko zależy od wieku dziecka. Często też, rozmawiając z kolegami o książkach, polecają jakąś pozycję jeden drugiemu. Największą popularnością wśród dzieci i młodzieży cieszy się „Harry Potter”. Trudno jest wyszczególnić jakąś książkę, która jest bardzo popularna. Wybierają bardzo różne — mówi dla „Kuriera Wileńskiego” Gerard Latkowski, właściciel polskiej księgarni „Elephas” w Domu Kultury Polskiej w Wilnie.

Czytaj więcej: 15 lat polskiej księgarni „Elephas”

Seria książek fantasy

„Harry Potter” to seria książek fantasy autorstwa brytyjskiej pisarki, Joanne Kathleen Rowling. Książki z tego cyklu cieszą się dużą popularnością wśród dzieci i młodzieży, ale trafiają również do dorosłych czytelników. Seria opisuje przygody młodego czarodzieja w ciągu sześciu lat jego edukacji w Szkole Magii i Czarodziejstwa w Hogwarcie oraz rok po jej zakończeniu. Autorka wyznała, że seria pojawiła się w jej głowie w niemalże pełnej postaci podczas podróży pociągiem.

Najwięcej czytają dzieci z podstawówki

— To wynika ze sprzedaży książek, a także z przeprowadzonych badań na zlecenie Litewskiej Biblioteki Narodowej im. Martynasa Mažvydasa Centrum Badań Rynkowych na temat zwyczajów wczesnego czytania na Litwie. Najwięcej czytają dzieci z podstawówki, a od 5 do 8 klasy czytają najmniej. Trudno powiedzieć, jakie tematy i jakie książki są najpopularniejsze. Każdy jest inny i każdy wybiera coś dla siebie. Staramy się, żeby tematy były różnorodne, żeby każdy mógł znaleźć coś dla siebie — komentuje dla „Kuriera Wileńskiego” Rasa Jankauskaitė, kierownik działu literatury dziecięcej i młodzieżowej w wydawnictwie „Alma littera”.

Czytaj więcej: Agata Kornhauser-Duda i Diana Nausėdienė spotkały się w Wilnie

Odpowiedni wybór książki

Jak mówi, bardzo ważne jest wybrać odpowiednią pierwszą książkę, żeby zaciekawiła dziecko.

— Każdy rodzic zna swoje dziecko i wie najlepiej, co może zaciekawić jego pociechę. To, czy dziecko będzie czytało, zależy najwięcej od rodziców. To oni muszą pokazać przykład. Bardzo ważny jest wzór — mówi Rasa Jankauskaitė.

W badaniu Centrum Badań Rynkowych przeprowadzonym w dniach 7 kwietnia — 6 maja 2021 r. na temat zwyczajów wczesnego czytania na Litwie wzięli udział rodzice dzieci w wieku poniżej 3 lat. Badanie zostało przeprowadzone w ramach projektu promocji wczesnego czytania „Knygų startas”, który jest częścią Programu Promocji Czytelnictwa na lata 2019–2024, finansowanego przez Ministerstwo Kultury Republiki Litewskiej. Badanie pokazuje, że nawyki wczesnego czytania znacznie się poprawiły w ciągu ostatniego roku, w porównaniu z wynikami litewskiego badania „Zwyczaje czytelnicze” z 2015 r., w którym 73 proc. rodziców dzieci w wieku 0-2 lat na pytanie, ile czasu tygodniowo poświęcają na czytanie, odpowiedziało, że nie spędza czasu na czytaniu.

Ponad połowa badanych czyta dzieciom prawie codziennie

Badanie wykazało, że nieco ponad połowa ankietowanych rodziców (53 proc.) czyta swojemu dziecku w wieku 0-3 lat prawie codziennie, natomiast co najmniej 3 do 4 razy w tygodniu czyta jedna piąta respondentów (21 proc.), a 16 proc. czyta swojemu dziecku w wieku 0-3 lat 1-2 razy w tygodniu.

Rodzice uzasadniają, że nie czytają swoim dzieciom ze względu na to, że są one zbyt małe i nie zrozumieją treści. Większość z nich zamierza zacząć przygodę z książką, gdy ich dziecko ukończy pierwszy rok życia. Jak tłumaczą eksperci, świadczy to o tym, że rodzicom brakuje wiedzy na temat wczesnego czytania. Zalecają czytanie dziecku niemal od urodzenia.

Najczęściej czyta mama

Większość respondentów w zeszłorocznym badaniu stwierdziła, że czyta dziecku wieczorem (78 proc.). Prawdopodobnie czytanie dziecku jest nierzadko częścią codziennej rutyny i rytuałem przygotowującym do odpoczynku. Najczęstszą czytelniczką jest matka, tak twierdzi 94 proc. respondentów. Tylko nieco ponad jedna trzecia (37 proc.) stwierdziła, że czyta tata, więc w tej dziedzinie nadal brakuje zmian. Badania pokazują, że zaangażowanie taty w czytanie jest nie mniej ważne niż zaangażowanie mamy, ale jest inne i ma inne korzyści dla wczesnego rozwoju dziecka. Niektórzy respondenci wskazywali, że czytają także inne osoby — siostry, bracia, dziadkowie lub opiekunki do dzieci.

20 minut z książką

Średni czas, jaki rodzice spędzają na czytaniu z dzieckiem, wynosi 20 minut.

Rodzice dostrzegają wiele korzyści płynących z wczesnego czytania, większość z nich jest związana z rozwojem dziecka i jego umiejętnościami. Opiekunowie kładą też nacisk na budowanie więzi z dzieckiem i rozwijanie wartości. Rodzice za najmniej ważne uważają czynności związane z codzienną rutyną, uspokajaniem dziecka i przygotowaniem go do snu, choć z zachowania respondentów wynika, że te elementy są również ważne.

Dziecko wybiera

Rodzice podkreślali, że życzenia dziecka są najważniejszym czynnikiem przy wyborze książek, a także, że bardzo ważne jest dla nich, aby książka spełniała potrzeby dziecka w danym wieku. Około jedna trzecia respondentów (34 proc.) twierdzi, że estetyczny wygląd książki jest bardzo ważny. Istotne jest również to, czy książka jest znana rodzicom, czy podobała się starszym dzieciom. Znajomość autora jest prawie zupełnie nieistotna dla rodziców przy wyborze książki do czytania małym dzieciom.

W sumie przeprowadzono wywiady z 314 respondentami, 107 mężczyznami i 207 kobietami. Badanie przeprowadzono metodą wywiadu telefonicznego. Większość respondentów należy do grupy wiekowej 30-34 lata (33 proc.), mieszka w dużym mieście (43 proc.), ma dwoje dzieci (46 proc.) i posiada wykształcenie wyższe (52 proc.).

Czytaj więcej: Książka – pierwsza inwestycja w rozwój dziecka

Święto w dniu urodzin Hansa Christiana Andersena

Międzynarodowy Dzień Książki dla Dzieci, obchodzony w dniu urodzin najsłynniejszego na świecie pisarza dla dzieci, Hansa Christiana Andersena, został ustanowiony w 1967 r. przez Międzynarodową Izbę ds. Książek dla Młodych Ludzi (IBBY). IBBY (International Board on Books for Young People) jest międzynarodową organizacją non-profit, zajmującą się promocją literatury dziecięcej i młodzieżowej. Została założona w Zurychu w 1953 r. Obecnie składa się z 70 sekcji działających w różnych państwach na świecie.