6 lipca mieszkańcy Litwy będą obchodzili święto państwowości — Dzień Koronacji Króla Mendoga. Jest to w kraju dzień wolny od pracy. Tradycyjnie momentem kulminacyjnym obchodów będzie wspólne śpiewanie hymnu narodowego.
Koronacja Mendoga (Mindaugasa) (1203–1263), pierwszego i jedynego króla Litwy, miała miejsce 6 lipca 1253 roku.
— W końcu lat 40. XIII wieku Mendog znalazł się w trudnej sytuacji. Próba zjednoczenia ziem litewskich spotkała się z silnym oporem. Był otoczony z każdej strony przez wrogów, liczni, zbuntowani krewniacy chcieli go obalić. W tej sytuacji pogański władca postanowił przeciągnąć na swoją stronę państwa zakonne i zbliżyć się do cywilizacji chrześcijańskiej. Mendog zdołał nawiązać kontakty z Watykanem i obiecał Krzyżakom, że w zamian za sojusz Litwa stanie się państwem chrześcijańskim. W średniowieczu wpływ chrztu na społeczeństwo miał ogromne znaczenie, ponieważ dominującymi stanami było rycerstwo i duchowieństwo — dzieli się swoimi spostrzeżeniami prof. Alfredas Bumblauskas.
| Fot. wikipedia
Chrzest
17 lipca 1251 r. Mendog przyjął chrzest, co było warunkiem wydania przez papieża Innocentego IV zgody na jego koronację. Przyjmując chrzest Mendog nie kierował się pobudkami religijnymi, zrobił to z konieczności wobec naporu niemieckiego. Dokładne miejsce koronacji nie jest znane. Historycy przypuszczają, że prawdopodobnie było to Wilno, Nowogródek lub Onikszty (Anykščiai).
Młode królestwo
Mendog umiejętnie wykorzystał spokój, który zyskał po stronie zachodniej. Rozbudował swoje państwo, tworząc na Litwie sądy, nowoczesny system administracyjny, srebrną monetę. Młode królestwo nie miało jednak szczęścia. — Ceną, którą Mendog musiał zapłacić za pomoc w zdobyciu korony, była utrata prawie połowy Litwy. Podarował Krzyżakom tereny Łotwy, a w 1259 r. Żmudź — zaznacza w rozmowie z „Kurierem Wileńskim” Alfredas Bumblauskas.
Czytaj więcej: Koronacja Mendoga: Droga na Zachód
Powrót do pogańskich kultów
Na początku lat 60. XIII wieku Mendog zaczął powoli odchodzić od chrześcijaństwa. Po dwóch żmudzkich zwycięstwach Mendog wsparł pogan w dalszej wojnie z Krzyżakami. W 1263 r. książęta Dowmunt i Treniota zamordowali Mendoga oraz jego dwóch synów — Rūklysa i Rupeikisa. Po śmierci władcy jego zabójcy nie dopuścili do nowej koronacji i zerwali związki z Rzymem, powracając do kultów pogańskich. Tym samym monarchia została obalona, zaś Litwa utraciła status królestwa. Żądza władzy stała się przyczyną śmierci Mendoga — oddanie w zamian za koronę prawie połowy Litwy spowodowało, że przysporzył sobie wielu osobistych wrogów. Jednak formalnie uważa się, że został zamordowany za to, że po śmierci żony Marty zabiegał o względy żony księcia Daumantasa.
| Fot. wikipedia
Królowa Marta
Żona Mendoga też przyjęła chrzest, podobnie jak i ich synowie – Rūklys i Rupeikis. Biskup Hendenreich z Kulm ukoronował Mendoga i Martę kosztownymi koronami oraz innymi królewskimi insygniami stworzonymi przez ryskich złotników. Z kronik historycznych wynika, że królowa była „wrażliwą, łagodną i troskliwą matką”. Troszczyła się także o sprawy państwowe związane z tworzeniem Królestwa Litewskiego. Co roku w dniu 6 lipca utalentowanym dzieciom za osiągnięcia w dziedzinie twórczości artystycznej (muzyce, sztuce, literaturze) przyznawana jest nagroda królowej Marty.
Unia z Polską i chrzest Litwy
W późniejszym okresie litewscy władcy niejednokrotnie starali się o koronę i chrzest dla Litwy. Witenes, Giedymin, Olgierd, Kiejstut tego pragnęli, jednak nie potrafili uruchomić procesu, który by do tego doprowadził. Tym bardziej, że mieli jeszcze przekonanie, że Litwa może przetrwać bez chrztu. Dopiero podczas rządów Jagiełły i Witolda zrozumiano, że los Litwy, jako państwa pogańskiego, w zasadzie jest przesądzony. W takich okolicznościach doszło do unii z Polską i chrztu Litwy.
Obchody
Z okazji Dnia Koronacji Króla Mendoga tradycyjnie zaplanowane są nie tylko uroczyste ceremonie, ale także szereg imprez. O godz. 10:00 w Pałacu Prezydenckim prezydent Gitanas Nausėda wręczy odznaczenia państwowe osobom zasłużonym dla kraju. W południe na placu Simonasa Daukantasa odbędzie się uroczysta ceremonia podniesienia flagi państwowej i historycznej. Z okazji Dnia Koronacji Króla Mendoga prezydent wygłosi okolicznościowe przemówienie. O godz. 12:30 w parku pałacowym, na zapleczu gmachu Pałacu Prezydenckiego, odbędzie się impreza edukacyjna „Dzielmy się historią: Litwa i Ukraina” („Dalinkimės istorija: Lietuva ir Ukraina”). O godz. 13:00 w Bazylice archikatedralnej odbędzie się msza święta. O godz. 14:00 w parku pałacowym odbędzie się dyskusja „Czym jest Ukraina?” („Kas yra Ukraina?”). O godz. 20:55 głowa państwa litewskiego zaprosi Litwinów na całym świecie do wspólnego śpiewania hymnu narodowego.
Czytaj więcej: Litwa świętowała Dzień Państwa – Dzień Koronacji Króla Mendoga
| Fot. Marian Paluszkiewicz
