Będzie on miał na celu poznanie skali przemocy psychicznej wobec pedagogów w placówkach oświatowych na Litwie.
Dotkliwy problem w sektorze edukacji
— Sektor edukacji jest jednym z obszarów, w których problem przemocy psychicznej i mobbingu jest szczególnie dotkliwy. Chcemy nie tylko zwrócić uwagę na przemoc psychiczną i mobbing wobec nauczycieli, ale także przyjrzeć się bliżej skali problemu, dlatego podpisaliśmy porozumienie o współpracy z Państwową Inspekcją Pracy Republiki Litewskiej — mówi w rozmowie z „Kurierem Wileńskim” prezes Litewskiego Związku Pracowników Oświaty i Nauki Egidijus Milešinas.
Czytaj więcej: 28. edycja konkursu „Najlepsza szkoła – najlepszy nauczyciel” [GALERIA]
Badanie w celu poznania skali przemocy psychicznej
W niedalekiej przyszłości Litewski Związek Pracowników Oświaty i Nauki planuje wraz z jednym z uniwersytetów rozpocząć badanie, mające na celu określenie prawdziwego poziomu przemocy psychicznej w litewskich placówkach edukacyjnych.
— Badania będą przeprowadzali naukowcy. Zostaną stworzone specjalne ankiety dla nauczycieli, dyrekcji szkół, a także dla uczniów i rodziców. Następnie naukowcy będą badać odpowiedzi i planujemy, że w październiku br. dadzą nam wszystkie niezbędne odpowiedzi. 30 listopada ma odbyć się duża konferencja, na której zostaną przedstawione wyniki tych badań. Skala przemocy rośnie z każdym rokiem, dlatego nie wolno o tym problemie milczeć, gdyż w takim wypadku pogłębi się on jeszcze bardziej. Trzeba głośno o tym mówić i zacząć wreszcie coś robić, żeby ten problem rozwiązać — podkreśla Egidijus Milešinas.
Niewdzięczny zawód i brak kadry pedagogicznej
Litewski Związek Pracowników Oświaty i Nauki, który zrzesza ponad 11 tys. pedagogów, jest największy w kraju. Przedstawiciele związku przekonują, że nie tylko wynagrodzenie, ale także środowisko pracy demotywuje młodych specjalistów do wyboru zawodu nauczyciela, co prowadzi do dramatycznego niedoboru pracowników oświaty.
Obecnie szkoły w całym kraju żyją w intensywnym rytmie poszukiwania nauczycieli. Szacuje się, że w samej stolicy — gdzie jest właśnie największy problem z brakiem pedagogów — już we wrześniu zabraknie około tysiąca nauczycieli.
— Z każdym rokiem będziemy mieli coraz mniej nauczycieli, bo ten zawód jest bardzo ciężki, nieopłacalny i niewdzięczny. Ale chodzi nie tylko o to, że płace są nieadekwatne. Niskie wynagrodzenie to nie jest jedyna przyczyna niedoboru pracowników w tym zawodzie — mówi Milešinas.
Czytaj więcej: W Wilnie brakuje ponad 200 nauczycieli. Ilu ich pozostanie za rok czy dwa?
| Fot. Freepik.com
Rodzaje i przykłady przemocy psychicznej
Nauczyciele na Litwie, w przeciwieństwie do przedstawicieli wielu innych zawodów, spotykają się z trzema rodzajami przemocy psychicznej. Pierwszy rodzaj ma miejsce, gdy nauczyciele są psychicznie maltretowani przez dyrekcję szkoły. Drugi — gdy pedagodzy sami stosują wobec swoich kolegów przemoc psychiczną. Natomiast trzeci rodzaj, najczęstszy, gdy nauczyciele spotykają się z przemocą ze strony uczniów i ich rodziców.
— Przykładów przemocy psychicznej w środowisku pedagogicznym jest mnóstwo. Na przykład dyrekcja także może wywierać psychiczną przemoc na nauczycielach zmuszając ich do wykonywania prac, które nie wchodzą w zakres jego obowiązków, a wymagają kolejnych godzin pracy. Nauczyciele wobec swoich kolegów też czasami stosują przemoc psychiczną na przykład poprzez upokorzenia i szerzenie plotek, co, jak wiadomo, może poważnie zaszkodzić roboczej atmosferze oraz reputacji osoby „oplotkowanej”. Najczęściej jednak pedagodzy doświadczają przemocy psychicznej ze strony uczniów i ich rodziców. Nauczyciele skarżą się, że rodzice posuwają się do prześladowań, jeżeli ich dziecko np. otrzyma zbyt niską ocenę. Dzwonią na numery prywatne już po godzinach roboczych, piszą w elektronicznym dzienniku, przychodzą do szkoły, skarżą się dyrekcji. Dzieci często też wykazują brak szacunku dla nauczycieli, używają wulgarnych słów, a nawet plują w nauczycieli, filmują lekcje, a później wrzucają nagrania do Internetu — Egidijus Milešinas.
Nowelizacja ustawy oświatowej
Ministerstwo Oświaty, Nauki i Sportu RL jest świadome problemu przemocy psychologicznej wobec pedagogów.
„Od 2016 r., wraz z przyjęciem nowelizacji ustawy oświatowej, szkoły zostały zobowiązane do aktywniejszej pracy w zakresie przeciwdziałania przemocy. Poprawki te zakazały wszelkich form przemocy: uczniów wobec uczniów, nauczycieli przeciwko uczniom, uczniów wobec pracowników instytucji edukacyjnych itd. Przewidziano również udzielanie pomocy psychologicznej uczniom i nauczycielom, którzy doświadczyli przemocy. Zgodnie z ustawą o edukacji bezpłatna pomoc psychologiczna dla nauczycieli i innych pracowników instytucji edukacyjnej, zaczyna być udzielana natychmiast, nie później niż w ciągu 5 dni roboczych po powiadomieniu o przemocy, która miała miejsce. Pedagodzy i inni pracownicy oświaty otrzymują bezpłatną pomoc w zakresie pedagogicznej opieki psychologicznej ze strony samorządu lub w innej podobnej instytucji, z którą gmina zawarła umowę o udzielaniu pomocy psychologicznej” — napisano w nadesłanym „Kurierowi Wileńskiemu” oświadczeniu z resortu oświaty.
Przemoc psychiczna
Przemoc psychiczna to forma długotrwałego znęcania się nad drugą osobą i w świetle prawa traktowana jest jako przestępstwo. Przemoc psychiczna polega na wchodzeniu w takie interakcje z drugą osobą, by w ich następstwie ona czuła się źle.
Formą przemocy psychicznej mogą być: groźby, wyzwiska, manipulacje, szantaż, upokorzenia, publiczne uszczypliwości, inne działania, które mają na celu obniżenie wartości drugiej osoby.
Mobbing w pracy
Mobbing oznacza działania lub zachowania dotyczące pracownika lub skierowane przeciwko niemu, które polegają na uporczywym i długotrwałym nękaniu lub zastraszaniu go. Mobbing występuje, gdy działania te lub zachowania wywołują u pracownika zaniżoną ocenę przydatności zawodowej, powodują lub mają na celu jego poniżenie lub ośmieszenie, a także izolowanie go lub wyeliminowanie z zespołu współpracowników.