— Ten sztandar kiedyś był stracony. Podczas pierwszej wojny światowej został on wywieziony do Polski. Osoba, która prawdopodobnie wywiozła ten sztandar i przechowywała go, mieszkała w Polsce u gospodarzy w gospodzie. Następnie, gdy ta osoba wyjechała z tej gospody i zostawiła ten sztandar, to już sami gospodarze tej gospody przechowali go. Przez wiele lat sztandar przechowywany był w zwykłym woreczku. Podczas zlotu harcerstwa w Krakowie w 2010 r., nasza była przewodnicząca, Julia Darina, podczas jednej z audycji w radiu opowiadała o tym, że jesteśmy harcerzami z Litwy. I właśnie ten pan, który przechowywał ten sztandar, usłyszał tą audycję, dowiedział się, że w Polsce są harcerze z Litwy i, pokonując setki kilometrów, przywiózł nam ten sztandar i zwrócił go podczas zlotu 100-lecia harcerstwa w 2011 r. — mówi dla „Kuriera Wileńskiego” phm. Ewelina Alina Kieżun HL, przewodnicząca Związku Harcerstwa Polskiego na Litwie.
Sztandar ten został ufundowany Wileńskiej Chorągwi Harcerek Związku Harcerstwa Polskiego w 1929 r. Po prawie 60 latach nieobecności, został odnaleziony i zwrócony tam, gdzie być musiał.
Korzenie polskiego harcerstwa na Litwie
— Ten sztandar to dla nas ogromny skarb. Właśnie tym sztandarem pokazujemy, że harcerstwo na ziemi wileńskiej istniało jeszcze przed wojną. Nasza organizacja ma dopiero 35 lat, a sztandar — o wiele więcej. I to pokazuje, jakie są głębokie i bogate nasze korzenie. Chciałabym podkreślić, że ten sztandar jest sztandarem harcerek, co pokazuje, że kobiety z tamtych lat już były waleczne, odważne i że możemy brać z nich przykład — podkreśliła phm. Ewelina Alina Kieżun HL.
Odzyskany sztandar był bardzo zniszczony, dlatego został poddany gruntownej renowacji. Ze względu na liczne porwania i przetarcia oraz rozkład materiału, z którego został wykonany, wymagał bardzo szybkiej renowacji, co przywróciło go do dawnej świetności. Polegała ona na zabezpieczeniu istniejących haftów i uzupełnieniu ubytków, które w nich powstały, i przeniesieniu ich na nowe płótna.
Kosztowna renowacja
— Renowacja jest bardzo droga. Ogółem wyniosła 37 900 zł (prawie 10 tys. euro). Renowacji sztandaru dokonano w ramach zadania publicznego dofinansowanego „Ocalić od zapomnienia — renowacja historycznych sztandarów harcerskich z Argentyny i Litwy”. Dzięki temu otrzymaliśmy dofinansowanie w sumie 35 000 zł (ok. 9 tys. euro). Pracę konserwacyjne wykonała pani Joanna Sielska-Melchiori, dyplomowana konserwatorka dzieł sztuki — tkanin zabytkowych, wykonująca konserwacje tkanin dla muzeów państwowych — zaznacza rozmówczyni.
W 2023 r. ze względu na bardzo duże zniszczenia sztandaru ZHP na Litwie, dokonano jego renowacji, w tym dodatkowych prac zabezpieczających butwiejący materiał. Prace nad renowacją okazały się bardziej czasochłonne niż zakładano. Przeprowadzone prace pozwoliły na kompleksowe oczyszczenie tkaniny z pyłu i kurzu przy użyciu mikroodkurzacza ze specjalistyczną końcówką, a następnie na czas czyszczenia na mokro odłączono od całości wszystkie aplikacje i hafty. Po zakończeniu czyszczenia tkaninę poddano procesowi suszenia. Kolejnym etapem była konserwacja igłowa polegająca na zabezpieczeniu haftów oraz aplikacji. Ze względu na bardzo zły stan zachowania sztandaru, podstawowym celem było przeprowadzenie prac konserwatorskich, a co za tym idzie, powstrzymanie dalszej destrukcji obiektu, poprzez m.in. oczyszczenie i wzmocnienie płatu tkaniną dublującą.
Czytaj więcej: Polscy harcerze na Litwie odznaczeni „Milito Pro Christo”. To medal Ordynariatu Wojska Polskiego