W 1889 r. II Międzynarodówka wprowadziła 1 maja jako Święto Pracy. Święto zostało ustanowione dla upamiętnienia wydarzeń w Chicago z 1886 r., które były częścią ogólnokrajowej akcji na rzecz 8-godzinnego dnia pracy. W przypadku Litwy data 1 maja dotyczyła wielu wydarzeń historycznych. Przykładowo w tym dniu car Rosji Mikołaj I zlikwidował Uniwersytet Wileński, w 1896 r. powstała pierwsza litewska partia polityczna — Socjaldemokratyczna Partia Litwy, której celem było stworzenie niepodległego państwa litewskiego. Jednak, jeśli weźmiemy historię współczesną, to ten dzień kojarzy się przede wszystkim z rokiem 2004, kiedy państwo stało się częścią Unii Europejskiej. Polska członkiem UE również stała się w tym samym dniu.
Ciągły proces integracji i dobrobyt mieszkańców
„Chociaż członkostwo Litwy w Unii Europejskiej liczy dwie dekady, to integracja unijna jest niekończącym się procesem” — czytamy na stronie Ministerstwa Spraw Zagranicznych Litwy.
Warto zaznaczyć, że wejście Litwy do UE miało wpływ na życie nie tylko państwa, ale również zwykłego człowieka.
— Jeśli chodzi o zwykłego mieszkańca, to członkostwo w Unii Europejskiej wpłynęło na jego dobrobyt. Tu chodzi przede wszystkim o miejsce na rynku pracy i wynagrodzenie. Nasz biznes, tu można wspomnieć o sektorze transportowym lub logistycznym, stając się integralną częścią rynku Europy, stworzył nowe miejsca pracy. Po drugie, na terytorium Litwy powstały nowe zakłady, które stworzyły nowe miejsca pracy. Bardzo ważnym aspektem jest również dofinansowanie ze strony unijnej. Dotacje szły między innymi na wzmocnienie litewskiej gospodarki. Można długo dywagować na temat tego, co dała Unia Europejska zwykłemu człowiekowi. Tym niemniej podstawa to nowe miejsca pracy i wyższe wynagrodzenia — powiedział „Kurierowi Wileńskiemu” ekonomista Aleksandras Izgorodinas.
Czytaj więcej: Litwa wśród 10 pierwszych krajów UE o najwyższym wzroście liczby zatrudnionych
| Fot. ELTA, Dainius Labutis
Euro a ceny
Od 2015 r. Litwa należy do strefy euro. Wspólną europejską walutę Litwa wprowadziła rok później niż Łotwa oraz cztery lata później niż Estonia. Polska dotychczas nie wprowadziła u siebie euro.
— Tu warto zwrócić uwagę na to, że gospodarka Litwy rosła dużo szybciej niż średnia unijna. To miało wpływ na wzrost cen. Jeśli jednak spojrzymy na wzrost cen w ostatnich latach, to trudno powiedzieć, czy w przypadku Litwy inflacja była najwyższa. Warto wiedzieć, że ostatnio Unia miała kryzysy energetyczne i każdy kraj członkowski miał własny sposób na to, jak walczyć z kryzysem. Na przykład na Litwie mieliśmy taką sytuację, że ceny wzniosły się o tyle, o tyle ile zdrożała energia. Niektóre kraje wybierały inne drogi. Więc faktycznie mieliśmy o wiele większą inflację, ale to właśnie zależało od tego, jaki konkretny kraj przyjmował konkretne antykryzysowe działania — zaznaczył Izgorodinas.
Dwie koncepcje: konfederacja a organizacja międzynarodowa
Od pewnego czasu w Unii Europejskiej trwają dyskusje, jak dalej ma rozwijać się integracja europejska. Generalnie ścierają się dwie koncepcje. Z jednej strony większa centralizacja, z drugiej unia ojczyzn lub niepodległych państw. Jednym ze zwolenników federalizacji lub większej centralizacji Unii Europejskiej jest prezydent Francji. Faktycznie od 2017 r., czyli od początku swej pierwszej kadencji, głowa Francji niejednokrotnie mówiła o potrzebie utworzenia wspólnej armii, o większych pełnomocnictwach instytucji unijnych.
Krytycy takiego podejścia mówią o zanikaniu państw narodowych oraz o powstaniu „zjednoczonych stanów Europy”.
— Trzeba zaznaczyć, że zmiany idą cały czas. Sądzę, że gdyby nie było zmian w systemie, to wówczas mielibyśmy do czynienia z czymś negatywnym. Trzeba rozumieć, że Unia Europejska jest bardzo żywym projektem, więc czymś naturalnym jest to, że ten projekt jest ciągle korygowany. Teraz mówi się o większej federalizacji Unii Europejskiej. Moim zdaniem nie warto kopiować na przykład Stanów Zjednoczonych. Stany mają własny system zarządzania, Europa ma własny. Z pewnością warto zobaczyć, co tam jest dobrego i to zastosować w naszych warunkach. Tym niemniej nie warto kopiować systemu — oświadczył Aleksandras Izgorodinas.
Unia Europejska powstała 1 listopada 1993 r. na mocy podpisanego 7 lutego 1992 r. traktatu z Maastricht. Za początek zjednoczonej Europy uważa się powstanie w 1952 r. ponadnarodowej organizacji Wspólnoty Węgla i Stali, której współzałożycielami były: Belgia, Francja, Włochy, Luksemburg oraz wówczas Niemcy Zachodnie. Później powstała Europejska Wspólnota Gospodarcza. Między ekspertami dotychczas trwa spór, czym jest Unia Europejska. Czy tylko sojuszem niepodległych państw, czy pewną formą konfederacji.
Unia jest członkiem Światowej Organizacji Handlu, G7 i G20. Tym niemniej nadal to państwa członkowskie odgrywają główną rolę, jeśli chodzi o politykę UE.
Czytaj więcej: WOS 2023 Temat II — Unia Europejska
| Fot. Marian Paluszkiewicz