Litwa na końcu tabeli
Stosunek przeciętnej emerytury do przeciętnego wynagrodzenia nazywany jest również stopą zastąpienia dochodu. Ten współczynnik pozwala zrozumieć, jaką część wynagrodzenia dana osoba otrzyma na emeryturze w porównaniu z kwotą, którą otrzymywała pracując. Tak więc przeciętna emerytura na Litwie wyniosła zaledwie 0,33 średniego wynagrodzenia przed opodatkowaniem — wynika z danych Eurostatu za 2022 r.
Wskaźnik Litwy jest najgorszy ze wszystkich krajów UE. Z danych Eurostatu wynika, że najwyższe emerytury są w Luksemburgu (0,89), Hiszpanii (0,76), Grecji (0,75) i Włoszech (0,75). W sąsiedniej Polsce ten współczynnik wynosi 0,61, w Estonii — 0,44, na Łotwie — 0,42. Z danych Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) wynika, że na Litwie stopa zastąpienia netto po uwzględnieniu podatków i składek jest jeszcze niższa — 28,9 proc. Według tych danych Litwa pozostaje w tyle za wszystkimi krajami rozwiniętymi i wyprzedza jedynie Republikę Południowej Afryki.
Powstanie nowa formuła obliczania emerytur?
Minister opieki socjalnej i pracy zapowiada rewizję formuły obliczania emerytur. Jak mówi Monika Navickienė, w najbliższym czasie ma powstać grupa robocza złożona z ekspertów, polityków i specjalistów. „Należy wrócić do rewizji formuły i zobaczyć, czy możemy użyć więcej sprawiedliwości we wszystkich częściach stawek emerytalnych” — powiedziała Navickienė w wywiadzie dla radia LRT.
Emerytura składa się obecnie z dwóch części — podstawowej, która zależy m.in. od stażu pracy, oraz indywidualnej — której wysokość oblicza się od wysokości podatków płaconych przez daną osobę w ciągu roku pracy. Obecnie przeciętna emerytura stanowi 44 proc. przeciętnego wynagrodzenia krajowego netto, czyli „do ręki”, a przy niezbędnym stażu pracy — 47 proc.
Ministerstwo Opieki Socjalnej i Pracy zapowiada, że przeciętna emerytura w 2025 r. wyniesie 48 proc. przeciętnego wynagrodzenia, w 2026 r. — 51 proc., w 2027 r. — 53 proc., a ze stażem pracy już w 2025 r. przekroczy przeciętne wynagrodzenie do wysokości 51 proc. W 2026 i 2027 r. wskaźnik ten wyniesie odpowiednio 55 proc. i 58 proc. W 2026 r. wiek emerytalny dla kobiet i mężczyzn wyrówna się i wyniesie 65 lat.
Rozpiętość emerytur: od 378 do 2 tys. euro
Obecnie emerytury na Litwie pobiera 618 600 osób. Wysokość średniej emerytury w kraju wynosi 596,2 euro. Średnia emerytura z minimalnym stażem pracy wynosi 636,7 euro, a w przypadku jego braku — 378,5 euro.
— Mój staż pracy wynosi 39,9 lat. Od dwóch lat jestem emerytką. Obecnie otrzymuję 580 euro emerytury — wyjaśnia wilnianka R. M. w rozmowie z „Kurierem Wileńskim”. — Przy obecnych „europejskich” cenach na żywność i usługi wysokość emerytur wyraźnie nie nadąża za tymi cenami. Gdyby nie to, że pracując oszczędzałam i odkładałam, byłoby naprawdę krucho.
Jak poinformowała „Kurier Wileński” Lina Lankauskaitė, kierowniczka działu komunikacji SoDry, według danych z marca 2024 r. 87 osób otrzymało emeryturę w wysokości 2 tys. euro i więcej. Średnio staż pracy tych osób wynosi 55,9 lat.
— Jeśli dana osoba przez całe życie otrzymywała wysokie wynagrodzenie i długo pracowała, to emerytura w tej wysokości jest możliwa. Jednak wśród osób otrzymujących emerytury tej wielkości jest wielu, którzy odroczyli wypłatę emerytury o 1-5 lat, zwiększając tym samym emeryturę o 8-40 proc. Minimalny okres odroczenia wynosi jeden rok, co daje 8 proc. zwiększenia emerytury — wyjaśnia Lina Lankauskaitė.
Czytaj więcej: Emerytura w wysokości jednej trzeciej zarobków. W prognozie OECD Litwa na szarym końcu