— Będzie to nietypowa uroczystość — sylwetkę prezydenta przybliżą jego krewni. Zapraszamy wszystkich chętnych — zapowiada dr Ingrida Jakubavičienė, pracowniczka muzealna, badaczka biografii prezydenta Smetony.
Organizatorzy postanowili zaprosić najbliższych krewnych litewskiego polityka, mieszkających obecnie w kraju. O tym, czym wyróżniała się rodzina, która wychowała przyszłego prezydenta Litwy, jakie represje dotknęły jej członków w okresie okupacji sowieckiej, opowiedzą wnukowie braci i sióstr Antanasa Smetony.
— Uczestnicy spotkania usłyszą opowieści o tym, do czego zobowiązuje nazwisko Smetona, jakie znaczenie miało w okresie międzywojennym, co zagrażało osobom o tym nazwisku w okresie okupacji sowieckiej i jak jest odbierane dzisiaj. Przy akompaniamencie litewskiej muzyki ludowej goście będą mieli okazję poczęstować się tortem, upieczonym według przepisu pierwszej damy, Sofiji Smetonienė. Przypomnimy też liczną rodzinę chłopską z Auksztoty, z której pochodził Antanas Smetona, jego ojczyste strony, rodziców, braci i siostry, z którymi łączyły go nie tylko więzy krwi, ale też mocna więź duchowa — opowiada w rozmowie z „Kurierem Wileńskim” dr Jakubavičienė.
| Fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe, domena publiczna
Na podstawie metryki chrztu wiadomo, że Antanas Smetona urodził się 28 lipca (według nowego kalendarza 10 sierpnia) 1874 r. w Użułanach koło Wiłkomierza, w rodzinie rzymskich katolików Jonasa i Julijony Smetonów. Był szóstym dzieckiem z siedmiorga rodzeństwa. Po ukończeniu studiów prawniczych w Petersburgu w 1902 r. osiadł w Wilnie. Dziś przypomina o tym tablica pamiątkowa umiejscowiona na ścianie kamienicy, w której mieszkał przy ul. Mostowej 1 (Tilto). W Wilnie Smetona początkowo zajmował się praktyką adwokacką, następnie pracował jako urzędnik w banku. W 1919 r. decyzją Litewskiej Rady, został pierwszym prezydentem Litwy. Funkcję tę pełnił zaledwie rok, ale po 6 latach wrócił na fotel prezydencki i od grudnia 1926 r. do 15 czerwca 1940 r. rządził krajem.
Prezydencką kadencję przerwała sowiecka okupacja, która też przyczyniła się do opuszczenia przez niego Litwy. Smetona osiadł w Stanach Zjednoczonych. 9 stycznia 1944 r. zginął tragicznie podczas pożaru swego domu w Cleveland. Imieniem Antanasa Smetony nazwana jest ulica w centrum Wilna.
Czytaj więcej: Tajny pakt Hitler-Smetona?