Na Litwie najczęściej ofiarami tego procederu są imigranci z byłego ZSRS.
Z pierwszych ust…
Oksana, lat 22, po zakończeniu szkoły wyjechała do Irlandii, gdzie wyszła za mąż. „Od pierwszych dni naszego małżeństwa mąż zabronił mi pracować, zaczął kontrolować, co i kiedy spożywam. Byłam zrozpaczona, ponieważ nie rozumiałam, co się dzieje. Później, po tygodniu czy jakoś podobnie, w naszym mieszkaniu mnie zgwałcił kuzyn męża. Mój mąż o tym wiedział, ale nic nie robił. Po prostu powiedział, że nasz związek ma taki charakter” — pisze dziewczyna.
Inna historia dotyczy migranta z Białorusi, który znalazł pracę w sektorze przewozowym. Na początku obiecano mu spore wynagrodzenie. Niestety przez kilka miesięcy nikt mu nie płacił. „Pytano mnie: czego ci brakuje? Jedzenie masz. Później zapłacimy większą sumę. Zacząłem stanowczo żądać. Wówczas mi powiedziano, że moje dokumenty są u nich i dlatego nie mam żadnych praw. (…) Ostatecznie mnie zwolniono, ale nic nie zapłacono. Jeszcze zagrożono, abym nie myślał zwracać się do policji, ponieważ wiedzą, gdzie mieszkam i że mam rodzinę” — pisze kolejna ofiara.
Różne formy niewolnictwa
Są to zaledwie dwie historie, które są zamieszczone na litewskiej stronie IOM. W ramach walki z handlem ludźmi organizacja uruchomiła stronę internetową. „Strona ma na celu informowanie o przestępstwach związanych z handlem ludźmi. To działania prewencyjne, których głównym celem jest ochrona potencjalnych ofiar, aby nie wpadły w pułapki handlarzy. Na świecie około 50 mln osób żyje w warunkach współczesnego niewolnictwa. To ogromna liczba obejmująca różne formy wykorzystywania ludzi. Handel ludźmi nie ogranicza się do seksualnego niewolnictwa czy zmuszania do popełniania przestępstw — to także łamanie praw pracowniczych i niewypłacanie wynagrodzenia” — podała w specjalnym oświadczeniu Dalia Kedavičienė, koordynatorka programu ds. pomocy migrantom i zarządzania kryzysowego w IOM.
30 proc. ofiar to dzieci
W przypadku naszego kraju najczęściej ofiarami handlu ludźmi są imigranci z krajów bloku wschodniego. „Wykorzystywane są osoby uciekające przed wojną, niestabilną sytuacją polityczną i ekonomiczną. Sprawcy wykorzystują ich bezbronność oraz trudną sytuację psychiczną i emocjonalną. Naszym celem jest edukowanie społeczeństwa i pomoc w rozpoznawaniu takich przypadków w najbliższym otoczeniu. Lepiej walczyć z przyczynami niż skutkami” — zaznacza Kedavičienė.
Ze statystyk IOM wynika, że w latach 2020-2022 ofiarami handlu ludźmi na świecie padło ponad 200 tys. osób. Ponad 60 proc. to są osoby dorosłe, a ponad 30 dotyczy dzieci. „Niepełnoletnie osoby najczęściej są werbowane do produkcji pornografii, nielegalnej adopcji, wykorzystania seksualnego, żebractwa oraz do drobnych kradzieży” — można przeczytać na stronie litewskiego resortu spraw wewnętrznych. Na świecie najwięcej ofiar handlu ludźmi pochodzi z Afryki — 31 proc, natomiast mieszkańcy Azji i Europy stanowią po 24 proc. W przypadku Unii Europejskiej 59 proc. ofiar handlu ludźmi dotyczy obywateli UE.
| FOT. IOM
Nowa strona internetowa
W ramach walki i prewencji względem tego typu przestępstwa IOM Litwa uruchomił stronę www.prekybazmonemis.lt, gdzie są dostępne informacje na temat handlu ludźmi oraz historie ofiar. Można również wypełnić test, który pozwala ocenić ryzyko stania się ofiarą handlu ludźmi. Są również całodobowe kontakty, gdzie można powiadomić o handlu ludźmi.
„Naszym celem jest dostarczenie jak najpełniejszej informacji, aby ludzie mogli uniknąć zagrożenia i ocenić, czy znajdują się w sytuacji ryzykownej. Ponadto IOM organizuje szkolenia dla instytucji i organizacji, aby pomóc w rozpoznawaniu i wspieraniu ofiar handlu ludźmi” — podkreśliła Kedavičienė.
Historia organizacji
Międzynarodowa Organizacja ds. Migracji powstała w 1951 r. Celem instytucji są działania skierowane na potrzeby migrantów, osób wewnętrznie przesiedlonych, osób powracających do krajów pochodzenia i społeczeństwa przyjmującego. Organizacja zrzesza 175 państw. Kolejnych osiem krajów ma rolę obserwatora. Biura organizacji mieszczą się w 100 krajach.
Na Litwie przedstawicielstwo Międzynarodowej Organizacji ds. Migracji działa od 1998 r. Europejski Dzień Walki Handlem Ludźmi jest obchodzony 18 października. W tym dniu na terenie krajów członkowskich są organizowane przedsięwzięcia mające upamiętniać ofiary handlu ludźmi, jak też podnosić świadomość na temat tego przestępstwa.
Czytaj więcej: Handel dziećmi – przestępstwo o małym ryzyku