Trzeci raz latem i coraz później
Podczas wtorkowej konferencji prasowej w Wilnie LLRI ogłosił, że Dzień Wolności od Podatków przypadł w tym roku na 3 czerwca. To pięć dni później niż w roku ubiegłym i trzecia z kolei sytuacja, gdy dzień ten wypada latem.
„Obliczamy ten dzień od 1993 roku i widzimy, że stale się on zmniejsza. W 1995 r. był to 13 kwietnia, w 2000 r. 16 maja, a w 2018 r. (…) 11 maja (…). Dziś dzień ten przesunął się już na początek czerwca” — powiedziała Elena Leontjeva, przewodnicząca LLRI.
Skrytykowała, że mimo dobrej sytuacji na rynku pracy planowane są podniesienia zasiłków dla bezrobotnych, a obronność w wydatkach nie jest traktowana tak priorytetowo, jak to się komunikuje.
W ostatnich latach Dzień Wolności od Podatków przypadał odpowiednio: 31 maja (2024), 31 maja (2023), 6 czerwca (2022) i 15 czerwca (2021). Z roku na rok musimy pracować dłużej, by pokryć wydatki państwowe.
Wydatki rosną szybciej niż przychody
Zdaniem Leontjevej przesunięcie daty to efekt niekontrolowanego wzrostu wydatków państwowych, przede wszystkim w obszarze polityki społecznej.
„Jeśli nadal przeznaczamy zwiększone środki na wszystkie wydatki, to naturalne jest, że podatki nie są wystarczające, a rząd zaczyna pukać do naszych drzwi z propozycjami podniesienia podatków” — stwierdziła Leontjeva.
Jak wyjaśniła, brakuje realnej optymalizacji kosztów, co powoduje dalsze opóźnianie Dnia Wolności od Podatków. „Nie zdawaliśmy sobie sprawy, że aby wydawać na obronność, musimy zamrozić lub zlikwidować wiele innych niepriorytetowych funduszy” — dodała.
Nierówna struktura wydatków
Z danych przedstawionych przez LLRI wynika, że największą część wpływów podatkowych pochłaniają świadczenia socjalne (39 dni pracy obywateli). Na drugim miejscu znalazły się samorządy (21 dni), następnie opieka zdrowotna (19 dni) i edukacja z nauką i sportem (17 dni). Jak obliczono, tylko 13 dni pracy dedykowane będą na finansowanie obrony narodowej.
„W tym roku wydatki na obronę wzrosły tylko o 5 proc., podczas gdy niektóre świadczenia społeczne zostały zwiększone o 29 proc. Oznacza to, że priorytety, które podajemy do wiadomości publicznej, nie do końca pokrywają się z rzeczywistymi wydatkami” — powiedziała Leontjeva.
„Zachęty do tworzenia, zarabiania i pracy tutaj dla tych, którzy tworzą największą wartość, są osłabiane przez podwyżki podatków i groźbę progresywnego opodatkowania. Z drugiej strony, tworzone są zachęty dla tych, którzy nie pracują i nie tworzą wartości, i tym samym pozostają na bezrobociu” — powiedział Leonardas Marcinkevičius, ekspert LLRI.
Jako przykład nieefektywnego planowania wydatków Leontjeva wskazała zaplanowane na przyszły rok 40 mln euro na zwiększenie zasiłków dla bezrobotnych oraz 34 mln euro na darmowe posiłki w szkołach podstawowych — mimo dobrej sytuacji na rynku pracy.
„W tym roku pracowaliśmy tylko 13 dni na finansowanie obronności — priorytetu, który wszyscy zadeklarowaliśmy. Ale w przypadku ochrony socjalnej było to 39 dni. Budżet obronny wzrósł o 5 proc., podczas gdy niektóre świadczenia społeczne wzrosły aż o 26 proc.” — podkreśliła Leontjeva.
Podczas konferencji prasowej LLRI zapowiedział dalsze działania analityczne oraz apele o zmianę kierunku debaty budżetowej na bardziej zrównoważoną i efektywną.
Czytaj więcej: Co przyniesie reforma podatkowa?