Dwa scenariusze zmian
Wpływ rosnących temperatur na glebę potwierdzają analizy klimatologiczne. Dr Justinas Kilpys wymienia dwa scenariusze klimatyczne: jeden zakłada niewielki wzrost temperatury, drugi przewiduje wzrost nawet o pięć stopni.
Według klimatologa ocieplenie klimatu będzie miało szczególnie silny wpływ na glebę. Stanie się ona bardziej zasolona, zmniejszy się jej żyzność, wzrośnie erozja. Takie zmiany oznaczają, że plony różnych upraw zaczną się zmieniać: w niektórych miejscach będą się zmniejszać, a w innych mogą wzrosnąć. Na Litwie, przy odpowiednich warunkach, prognozuje się wzrost plonów pszenicy — ale tylko pod warunkiem, że zadbamy o samą glebę.
Przemoczona gleba, zniszczone rośliny, spadek zawartości próchnicy — to tylko niektóre z efektów obserwowanych przez lokalnych rolników. „W tym roku w ciągu pół godziny w niektórych miejscach Litwy spadła miesięczna norma opadów. Taka ilość wody powoduje spęcznienie gleby, w której zaczyna brakować niezbędnego dla roślin tlenu” — powiedział Kasparas Mulevičius, agronom i rolnik.
W ocenie specjalistów nie wystarczy już samo uznanie, że klimat się zmienia. Konieczna jest głęboka transformacja w zakresie zarządzania glebą, technologii rolniczych oraz działań regulacyjnych.
Klimat dynamiczniejszy od przepisów
Dr Arnoldas Jurys, ekspert ds. technologii z firmy Bioversio, wskazuje na brak elastyczności w przepisach, które nie nadążają za zmieniającymi się warunkami upraw. „Zmiany klimatyczne spowodowały większą niepewność i zwiększyły ryzyko w sektorze rolnym, co stanowi dodatkowy problem dla rolników” — podkreśla dr Jurys.
Jak wyjaśnia, parametry gleby można poprawić poprzez odpowiednie wsparcie części grzybowej mikrobiomu, która bierze udział w rozkładzie materii organicznej.
„Aby poprawić jakość gleby, należy poprawić następujące parametry. Strukturę gleby mogą kształtować mikroskopijne grzyby, ale zarówno z powodu wpływów zewnętrznych, jak i sezonowości, podczas zmiany upraw, pod koniec lata i na początku jesieni, struktura gleby ulega pogorszeniu, zwłaszcza jej część grzybowa, ponieważ powstają warunki sprzyjające rozprzestrzenianiu się bakterii” — tłumaczy ekspert Bioversio.
„Ważne jest, aby zapewnić lepsze funkcjonowanie roślin już jesienią, kiedy rośliny tworzą system korzeniowy i gromadzą składniki odżywcze” — zaznacza ekspert. W tym kontekście szczególnie istotne jest przyswajanie potasu, który zwiększa odporność roślin na niskie temperatury.
Dyskusji już nie trzeba, czas na narzędzia
Według eksperta nie ma już potrzeby prowadzenia dyskusji na temat negatywnego wpływu zmian klimatycznych lub innych ekstremalnych zjawisk pogodowych, ale ważne jest znalezienie narzędzi i rozwiązań, dostosowanie się do okoliczności i prowadzenie działalności rolniczej bez ryzyka utraty jakości gleby lub plonów.
Coraz większego znaczenia nabiera także odporność na choroby grzybowe. Jak zaznacza dr Jurys, ostateczna skala strat nie zależy tylko od rodzaju choroby, ale przede wszystkim od zdolności roślin do jej zwalczania. W kontekście niestabilnych warunków pogodowych, wahania odporności upraw mogą przesądzać o sukcesie lub porażce sezonu.
Czytaj więcej: Rolnicy liczą zyski i straty