Tatuaże utrudniają wczesną diagnozę
Czerniak jest jedną z najbardziej agresywnych form raka skóry. Wykryty na czas, może być prawie całkowicie wyleczony. Według badań w przypadku wykrycia we wczesnym stadium 15-letnia przeżywalność wynosi 98 proc., jednak opóźniona diagnoza oznacza gorsze rokowania. I właśnie dlatego tatuaże mogą stać się problemem.
„Tatuaże nie są wyrokiem, ale utrudniają nam pracę. Czarny lub jaskrawy kolor tuszu maskuje wczesne zmiany skórne, dlatego czerniaka w takich miejscach wykrywamy później. A choroba ta jest podstępna — powodzenie leczenia zależy od tego, jak szybko zostanie zdiagnozowana” — mówi onkodermatolog, lekarz Viktoras Sidorovas.
Badania z 2025 r. wykazały, że czerniak rozwijający się na skórze pokrytej tatuażem jest wykrywany później, co obniża szanse przeżycia. Tusz i wzory utrudniają zauważenie zmian w wyglądzie znamienia, przez co diagnoza staje się trudniejsza zarówno dla pacjenta, jak i lekarza, który musi dokładnie analizować zamaskowane szczegóły.
Od skóry do węzłów chłonnych
Chociaż naukowcy nie powiązali jeszcze bezpośrednio czerniaka z tatuażami, coraz więcej badań wskazuje na inne potencjalne zagrożenia. Atrament do tatuaży to nie tylko pigment. W zależności od kraju, w którym wykonuje się tatuaż, może zawierać rozpuszczalniki, konserwanty, metale ciężkie, wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne — substancje uznane za rakotwórcze.
„Najgorsze jest to, że cząsteczki tuszu nie pozostają tylko w skórze. Przemieszczają się one przez układ limfatyczny do węzłów chłonnych, gdzie mogą się gromadzić, powodować przewlekłe stany zapalne i stymulować nieprawidłowy rozrost komórek” — wyjaśnia Sidorovas.
Potwierdzają to również dane międzynarodowe. Niedawno przeprowadzona w Szwecji analiza kilku tysięcy osób wykazała, że osoby posiadające tatuaże miały o 21 proc. większe ryzyko zachorowania na chłoniaka. Badanie przeprowadzone w Danii wykazało, że tatuaże większe niż dłoń podwajają ryzyko zachorowania na chłoniaka, a niektóre badania wykazały, że osoby, które wykonały tatuaż przed ukończeniem 20. roku życia, są bardziej narażone na rzadki nowotwór krwi — nowotwory szpikowe. Choć dane są obserwacyjne i nie potwierdzają związku przyczynowego, sugerują wpływ tatuaży na zdrowie.
Co powinien wiedzieć każdy?
Przy planowaniu tatuażu należy unikać dwóch kluczowych błędów: nie tatuować znamion ani ich okolic oraz nie zakrywać blizn po czerniaku. Tusz może utrudnić zauważenie zmian skórnych, a zakrycie blizny może opóźnić wykrycie nawrotu choroby, co ma istotne znaczenie dla skutecznego leczenia.
Dla osób z tatuażami ważne są trzy zasady: chronić skórę przed słońcem, regularnie obserwować tatuaże i pieprzyki oraz skonsultować się z lekarzem przed ich usunięciem. Promienie UV i laser mogą uwalniać szkodliwe substancje z pigmentów, zwłaszcza czerwonych i pomarańczowych, co nadal jest przedmiotem badań.
„Tatuaż nie stanowi bezpośredniego zagrożenia dla życia, ale staje się dodatkowym wyzwaniem zarówno dla pacjenta, jak i lekarza. Dlatego świadomy wybór, ostrożność i regularne kontrole są najważniejszymi kwestiami, o których powinien wiedzieć każdy, kto ma tatuaż lub rozważa jego wykonanie” — podsumowuje onkodermatolog Viktoras Sidorovas.