Szanowna Pani Prezydent Republiki Litewskiej Dalia Grybauskaitė.
W sprawie odpowiedzi na pismo z dn. 20-07-2010 nr (1D-2933)-20-5454.
Pragniemy podziękować za odpowiedź z Kancelarii Pani Prezydent na nasze prośby i postulaty.
Jednocześnie nie możemy ukryć swojego i naszych rodzin rozczarowania treścią otrzymanego pisma.
My, Rada Szkoły i rodzice, wyrażamy swe głębokie zaniepokojenie treścią pisma, które otrzymaliśmy z Kancelarii Pani Prezydent i z innych instytucji Republiki Litewskiej w odpowiedzi na naszą prośbę. Zgadzamy się z tezą, że należy udostępnić każdemu obywatelowi Litwy możliwość pobierania nauki w języku litewskim, jeżeli, oczywiście, wyrazi on taką potrzebę. Ale absolutnie nie możemy się zgodzić z tym, aby go do tego zmuszano. Podobny warunek dostępności powinien dotyczyć szkolnictwa w językach mniejszości narodowych. Niestety z przykrością musimy stwierdzić, że litewskie władze oświatowe nie troszczą się należycie o rozwój szkolnictwa mniejszości narodowych, wręcz przeciwnie — w ciągu kilkunastu ostatnich lat starają się to szkolnictwo ograniczyć. Takie są realia. A na tym właśnie polu chcielibyśmy oczekiwać przyjaznej aktywności władz oświatowych. Niestety polityka tych władz, wyrażona również w odpowiedziach na nasze pisma, na pierwszym miejscu stawia rozwój oświaty większości narodowej i to często kosztem oświaty mniejszości i tak już znacznie zagrożonej w podstawach swojego istnienia.
Jak Szanowna Pani Prezydent doskonale jest zorientowana, to szkolnictwo mniejszości narodowych powinno być w krajach członkowskich Unii Europejskiej szczególnie troskliwie chronione jako mające podstawowe znaczenie w zachowaniu tożsamości narodowej zwarcie zamieszkujących autochtonicznych mniejszości. Obowiązuje zasada niepogarszania sytuacji mniejszości oraz zakaz jakichkolwiek działań prowadzących do asymilacji tychże mniejszości wbrew ich woli.
Wobec powyższego, kategorycznie nie zgadzamy się na wprowadzenie jakiegokolwiek (poza obecnymi już lekcjami jęz. litewskiego) przedmiotu w języku litewskim do polskojęzycznych szkół. I uprzejmie prosimy o niedecydowanie za nas, co jest dla naszych dzieci dobre, a co nie… O słuszności decyzji polskich rodziców przekonało się już wiele pokoleń polskich dzieci, o czym świadczy wysoki poziom nauczania oraz dalsza integracja absolwentów w życie społeczne Republiki Litewskiej. Nadużywane słowo „integracja”, poprzez przymusowe wprowadzanie języka litewskiego kosztem języka ojczystego mniejszości, sprowadzenia języków mniejszości do roli wyłącznie towarzysko-rodzinnej, prowadzi do zaniku wielonarodowościowej, wielokulturowej, wielojęzykowej struktury.
Jesteśmy przekonani, że nikt nie musi polskiej społeczności na Litwie „integrować”. Jesteśmy zintegrowani, o czym dobitnie świadczy aktywne uczestnictwo w życiu politycznym, społecznym i kulturalnym Republiki Litewskiej. Uważamy, że to uczniowie, wywodzący się z autochtonicznych mniejszości narodowych, powinni mieć w pierwszej kolejności umożliwiony łatwy dostęp do szkół w swoim języku ojczystym na wszystkich poziomach nauczania, że obowiązkiem państwa jest właśnie rozwijanie i promowanie szkolnictwa mniejszości narodowych w pierwszej kolejności, ponieważ zostało ono do tego zobowiązane poprzez wstąpienie do Unii Europejskiej.
Moglibyśmy w tym, bezpośrednim w formie, piśmie do Szanownej Pani Prezydent wymieniać wiele artykułów z Konwencji Ramowej Rady Europy o Ochronie Mniejszości Narodowych, Traktatu Polsko-Litewskiego, Konstytucji Republiki Litewskiej i innych aktów prawnych na poparcie naszych próśb i postulatów. Jesteśmy jednak przekonani, że zarówno Szanownej Pani Prezydent, jak i jej kancelarii, temat ten jest szczegółowo znany.
Jeszcze raz wyrażamy swoje głębokie zaniepokojenie obecną i planowaną sytuacją w szkolnictwie mniejszości narodowych na Litwie i prosimy o traktowanie szkolnictwa mniejszości jako właśnie szkolnictwa mniejszości. Podejmowanie decyzji o kształceniu dzieci mniejszości narodowych w języku ojczystym powinno być pozostawione samym zainteresowanym społecznościom narodowym, środowiskom szkolnym i rodzicom. To samo dotyczy wszelkich reform oświatowych (planowana restrukturyzacja), które w żaden sposób nie mogą utrudniać, a czasem wręcz uniemożliwiać dostęp dzieciom mniejszości do szkół w językach ojczystych.
Od Pani Prezydent, reprezentującej wszystkich obywateli wielonarodowej, wielokulturowej i wielojęzykowej Republiki Litewskiej, szczególnie oczekujemy wsparcia i obrony naszych praw, w tym jednego z podstawowych praw — prawa do pobierania nauki w języku ojczystym. Domagamy się zniesienia limitów kompletacji klasowych w szkołach mniejszości, przyznania polskojęzycznym przedszkolom i szkołom statusu placówek mniejszości narodowych i przywrócenia zlikwidowanego obowiązku składania egzaminu maturalnego w języku ojczystym, a przez to i przywrócenia jego statusu.
Przykładem może być traktowanie szkół mniejszości narodowych w Polsce. Przecież Pani Prezydent widziała w trakcie swojego pobytu w Brukseli, licznych podróży wiele przykładów europejskiego traktowania mniejszości narodowych. Jako obywatele Republiki Litewskiej narodowości polskiej ponownie prosimy o szczere i skuteczne wsparcie naszych postulatów w celu ochrony naszych dzieci przed zaplanowaną odgórnie polityką pozbawienia naszych dzieci ich tożsamości narodowej.
Jesteśmy zdesperowani w obronie naszych praw i zdecydowani domagać się ich respektowania na forum Parlamentu Europejskiego, w Radzie Europy i poprzez międzynarodową opinię publiczną. Jesteśmy zmuszeni bronić nieumniejszania praw naszych dzieci i uczniów.
Prosimy o to w imieniu nie tylko naszych rodzin i dzieci, ale również w trosce o dobre imię Republiki Litewskiej na arenie międzynarodowej, w trosce o zwykły postęp cywilizacyjny w naszym państwie, w trosce o konieczność łagodzenia zaistniałych w społeczeństwie litewskim konfliktów narodowościowych i unikania ich dalszych eskalacji.
Jedną z podstawowych wartości Zjednoczonej Europy jest bogactwo w różnorodności, a jednymi z podstawowych praw są prawa autochtonicznych mniejszości narodowych.
Z wyrazami szacunku
Rada szkoły im. Władysława Syrokomli w Wilnie