Wczoraj komisja rządowa, z premierem Sauliusem Skvernelisem na czele, podjęła decyzję w sprawie miejsca ponownego pochówku szczątków 17 uczestników powstania styczniowego 1863-1864 roku. Szczątki zostały znalezione na Górze Giedymina w Wilnie w ubiegłym roku. Komisja rozważała dwa miejsca: cmentarz na Rossie oraz cmentarz Bernardyński, gdzie też są groby powstańcze.
Uznano, że najwłaściwszym miejscem pochówku będzie centralna kaplica cmentarna na wileńskiej Rossie. „Decyzja została podjęta uwzględniając wszystkie historyczne, kulturowe oraz finansowe okoliczności. Uznaliśmy, że kaplica na Rossie jest najbardziej odpowiednim miejscem na pochówek szczątków powstańców styczniowych.
Na tej wileńskiej nekropolii spoczęło wiele wybitnych osób, stała się ona pewnego rodzaju panteonem. Kościół też nie ma żadnych zastrzeżeń odnośnie podjętej decyzji. Propozycja wygląda atrakcyjnie, żadnych wątpliwości z pewnością nie będą mieli nasi partnerzy Polacy oraz inni” – zaznaczył szef rządu Litwy.
Już wcześniej, wicekanclerz rządu, Deividas Matulionis poinformował, że przeniesienie szczątków odbędzie się latem 2019 roku. Do udziału w wydarzeniu mają być zaproszeni partnerzy z Polski, Ukrainy i Białorusi. Zdaniem historyków, na Górze Giedymina zostało pochowanych 22 powstańców styczniowych. Dotąd udało się odnaleźć szczątki 17 z nich. Wśród odnalezionych szczątków powstańców, najpewniej są Zygmunt Sierakowski i Konstanty Kalinowski. Naukowcy twierdzą jednak, że w przypadku Kalinowskiego niezbędne jest wykonanie badań DNA.
Dariusz Żybort, prezes Społecznego Komitetu Opieki nad Starą Rossą, też jest zdania, że Rossa jest najwłaściwszym miejscem na ponowny pochówek powstańców. Zaznacza, że „jest to cmentarz reprezentacyjny” i że „spoczęliby wśród swoich współtowarzyszy”.
– Na Starej Rossie jest ponad 30 grobów powstańczych. Spoczywa tu jeden z przywódców postania, Aleksander Oskierko, a także księża Seweryn Ryszard Mikutowicz i Walerian Różycki, którzy za wspieranie powstania i powstańców kilkadziesiąt lat spędzili na Syberii. Bardzo słusznie, że postanowiono pochować szczątki powstańców styczniowych w kaplicy cmentarnej. Od zewnątrz neogotycka kaplica była odrestaurowana, jednak jej wnętrze nie zostało odnowione. Prawdopodobnie teraz rząd sfinansuje prace restauratorskie jej wnętrza – powiedział w rozmowie z „Kurierem Wileńskim” Dariusz Żybort.
Zaznaczył także, że niedługo mają być sprowadzone ze Stanów Zjednoczonych i pochowane na Rossie szczątki Mykolasa Biržiški – sygnatariusza Aktu Niepodległości Litwy (Biržiška zmarł w Los Angeles w 1962 r. – przyp. red.).
W Wilnie straconych zostało 21 przywódców i uczestników powstania styczniowego. Jako pierwszy, 22 maja 1863 r., śmierć poniósł ks. Stanisław Iszora, Zygmunt Sierakowski stracony został 15 czerwca 1863 roku, na Konstantym Kalinowskim – jako ostatnim z tej grupy – wyrok wykonano 10 marca 1864 roku.
W czerwcu br. na Rossie rozpoczną się kompleksowe prace restauracyjne o dużym zasięgu. Na renowację nekropolii przeznaczono ponad 2 mln euro ze środków unijnych oraz samorządowych. Podczas pierwszego etapu remontu cmentarza zostanie uporządkowanych 341 miejsc pochówku, z czego 141 jest wciągniętych do rejestru dóbr kultury, 6 kaplic, renowacji zostaną podane skarpy cmentarne, ogrodzenie. Zostanie zainstalowany system oświetleniowy oraz monitoring. Odnowiony będzie budynek administracji cmentarza. Prace porządkowe mają się zakończyć przed rokiem 2020.