Paulina Pieszko z Gimnazjum im. Michała Balińskiego w Jaszunach to zdobywczyni I lokaty w XXXI Olimpiadzie Literatury i Języka Polskiego na Litwie, która się odbyła w dniach 18-19 marca.
– To ogromna satysfakcja, wynik przerósł moje oczekiwania. W osiągnięciu tak pozytywnego efektu bardzo mi pomogła moja polonistka, Krystyna Turkot. Jestem jej za to bardzo wdzięczna – mówi zwyciężczyni w rozmowie z „Kurierem Wileńskim”.
Mimo kwarantanny spowodowanej zagrożeniem koronawirusem tegoroczne eliminacje krajowe olimpiady jednak się odbyły. Przeniosły się one do innej, dość nietypowej przestrzeni – internetu. Prace pisemne uczestników dotarły do komisji za pośrednictwem poczty internetowej, zaś ustne przesłuchania odbyły się przy pomocy komunikatora Skype.
– Uczniowie włożyli w przygotowania do olimpiady wiele wysiłku, więc postanowiliśmy przeprowadzić olimpiadę mimo niedogodności. Był pewien niepokój związany z tym, jak nam się uda przeprowadzić ją od strony technicznej. W przeddzień eliminacji ustnych były jeszcze próby połączenia się z uczniami przy pomocy Skype’a. Przesłuchania minęły bez kłopotu, słyszalność oraz obraz na ekranie były dobre. Odetchnęliśmy z ulgą po olimpiadzie, że się udało – mówi doc. dr Barbara Dwilewicz z Centrum Języka Polskiego i Kultury Polskiej Akademii Edukacji Uniwersytetu Witolda Wielkiego, przewodnicząca komisji.
W składzie komisji oceniającej prace pisemne oraz ustne uczestników znaleźli się wykładowcy poloniści: doc. dr Irena Fedorowicz oraz doc. dr Kinga Geben z Centrum Polonistycznego Uniwersytetu Wileńskiego, a także doc. dr Irena Masojć, doc. dr Henryka Sokołowska i doc. dr Romuald Naruniec z Centrum Języka Polskiego i Kultury Polskiej Akademii Edukacji Uniwersytetu Witolda Wielkiego.
Tegoroczna olimpiada została opatrzona mottem z przemowy noblowskiej polskiej pisarki, Olgi Tokarczuk: „Oto jak wielka jest siła słowa: tam gdzie go zabraknie, znika świat”. W zawodach krajowych II stopnia, po pokonaniu eliminacji rejonowych lub miejskich, wzięło udział 21 uczestników z polskich szkół Wilna, rejonu solecznickiego, wileńskiego oraz trockiego.
– W tym roku uczestnicy pisali prace pisemne w domu, każdy wiedział, że musi pisać samodzielnie. Potem staraliśmy się sprawdzać prace w taki sposób, żeby się przekonać, czy były one pisane samodzielnie – podkreśliła dr Barbara Dwilewicz.
Fot. Piotr Życieński
Najchętniej wybieranym przez uczestników olimpiady tematem pracy pisemnej był temat w formie rozprawki – „Fikcja jest zawsze jakimś rodzajem prawdy” (O. Tokarczuk). Przywołaj i omów dzieła literackie oraz inne teksty kultury, dzięki którym Twoja wiedza o świecie (historii, losach ludzkich itp.) stała się bogatsza, głębsza i bardziej prawdziwa”. Uczniowie chętnie sięgali również po temat: „Czy twórczość polskich noblistów pozwala Ci znaleźć odpowiedź na pytanie, jakie wartości mają istotne znaczenie w życiu człowieka? Rozważ problem na wybranych przykładach”. Kilka osób zdecydowało się też na interpretacje wierszy.
– Wiele prac pisemnych było naprawdę dobrych. Na każdej olimpiadzie się zdarza, że są prace słabsze, są lepsze. Tym razem dużo było dobrych prac. Było kilka dobrych prac dotyczących twórczości noblistów, dobre były też prace dotyczące fikcji jako rodzaju prawdy. Prace ocenione zostały według ustalonych kryteriów. Jeżeli chodzi o interpretację utworów, zwracaliśmy uwagę na odczytanie, wyjaśnienie treści przez ucznia, omówienie budowy artystycznej tekstu, omówienie środków artystycznych i ich funkcji w utworze, poprawność, zasadność cytatów, odwołanie się do różnych kontekstów. Braliśmy pod uwagę, czy uczniowie operują pojęciami związanymi z literaturą, czy odwołują się do kontekstu, czy przytoczone argumenty są logiczne, czy temat pracy został wyczerpany – wymienia składniki oceny doc. dr Barbara Dwilewicz.
Uczestnicy olimpiady polonistycznej przygotowali również wypowiedzi ustne na dwa wybrane tematy, jeden z dziedziny literatury polskiej, drugi – językowy. W tym roku uczniowie nadal sięgali po twórczość Adama Mickiewicza, ale też Ignacego Krasickiego, Juliana Tuwima, Brunona Schulza, Stanisława Barańczaka, Wisławy Szymborskiej. Wśród tematów językowych pojawił się po raz pierwszy temat gier komputerowych, uczniowie wybierali też zagadnienie etykiety językowej, języka w internecie, omawiali związki frazeologiczne, gwarę młodzieżową we współczesnej polszczyźnie.
Z powodu epidemii dziewięciu finalistów zawodów wyjątkowo nie weźmie w tym roku udziału w ogólnopolskich zawodach III stopnia w Warszawie i Konstancinie, które zostały odwołane przez organizatorów. Dlatego dziewięciu najlepszych uczestników z Litwy, którzy zostali zakwalifikowani do zawodów III stopnia, uzyskują jednocześnie tytuł finalisty i otrzymają zaświadczenie według wzoru określonego przez MEN RP.
Laureaci Olimpiady Literatury i Języka Polskiego na Litwie dostają również dodatkowe punkty podczas rekrutacji na litewskie uczelnie wyższe. Zdobywcy 1. miejsca przyznawane jest 1,5 pkt., 2. miejsca – 1 pkt, 3. miejsca – 0,5 pkt.
Laureaci XXXI Olimpiady Literatury i Języka Polskiego na Litwie:
I miejsce – Paulina Pieszko, Gimnazjum im. M. Balińskiego w Jaszunach, klasa III, nauczyciel Krystyna Turkot.
II miejsce – Gabriela Wojniłło, Gimnazjum im. Jana Pawła II w Wilnie, klasa IV, nauczyciel Czesława Osipowicz;
Dorota Rud, Gimnazjum im. Wł. Syrokomli w Wilnie, klasa III, nauczyciel Łucja Minowicz.
III miejsce – Małgorzata Ragoszko, Liceum im. A. Mickiewicza w Wilnie, klasa IV, nauczyciel Elwira Bielawska;
Katarzyna Żuromskaja, Gimnazjum im. J. I. Kraszewskiego w Wilnie, klasa III, nauczyciel Joanna Szczygłowska;
Ernest Gulbicki, Gimnazjum im. K. Parczewskiego w Niemenczynie, klasa IV, nauczyciel Krystyna Rostowska.
Osoby wyróżnione:
Wioleta Kozyrewskaja, Gimnazjum im. M. Balińskiego w Jaszunach, klasa III, nauczyciel Krystyna Turkot;
Krystyna Markowska, Liceum im. A. Mickiewicza w Wilnie, klasa IV, nauczyciel Aneta Polakiewicz;
Wanesa Szawlis, Gimnazjum im. T. Konwickiego w Bujwidzach, klasa III, nauczycielka Teresa Gajlun.
TEMATY PRAC PISEMNYCH
Tematy rozprawek
1. Czy twórczość polskich noblistów pozwala Ci znaleźć odpowiedź na pytanie, jakie wartości
mają istotne znaczenie w życiu człowieka? Rozważ problem na wybranych przykładach.
2. „Fikcja jest zawsze jakimś rodzajem prawdy” (O. Tokarczuk). Przywołaj i omów dzieła
literackie oraz inne teksty kultury, dzięki którym Twoja wiedza o świecie (historii, losach
ludzkich itp.) stała się bogatsza, głębsza i bardziej prawdziwa.
3. „Chwytliwe moje oczy, dużoście widziały/ Krajów i miast, i wysp, i oceanów” (Cz. Miłosz).
Wrażenia z podróży jako motyw literacki. Rozwiń ten temat na przykładach z literatury.
Interpretacja tekstów literackich
4. Interpretacja wiersza Czesława Miłosza „Oda na osiemdziesiąte urodziny Jana Pawła II”.
5. Interpretacja porównawcza fragmentów poematu Adama Mickiewicza „Pan Tadeusz” i
powieści Olgi Tokarczuk „Prawiek i inne czasy”.
6. Interpretacja porównawcza fragmentu noweli Henryka Sienkiewicza „Sachem” i wiersza Wisławy Szymborskiej „Akrobata”.