Samorząd Miasta Wilna od 1 czerwca 2023 roku postanowił zabronić stosowania w domach paliw stałych — węgla oraz brykietów torfowych. Część domostw będzie mogła dołączyć do sieci ciepłowniczej, a gospodarstwa domowe oddalone od sieci ciepłowniczej będą mogły wybierać między kotłami na biopaliwo a pompami ciepła, za co oferuje się rekompensatę państwową.
| Fot. Marian Paluszkiewicz
Zakaz stosowania paliw stałych — od 1 czerwca 2023 roku
– Rada samorządowa przyjęła uchwałę, że od 1 czerwca 2023 r. nie będzie można ogrzewać się węglem czy brykietami torfowymi. Obecnie przygotowujemy program, jak pomóc tym, którzy muszą wymienić piece na bardziej ekologiczne. Przedstawiciele samorządu i urzędnicy ds. porządku publicznego będą informować mieszkańców o możliwościach zmiany sposobu ogrzewania. Do 1 czerwca 2023 roku przewidziano okres przejściowy — poinformowała w rozmowie z „Kurierem Wileńskim” wicemer Wilna Edita Tamošiūnaitė.
Rada stołeczna rozważała wprowadzenie tego zakazu wcześniej, ale postanowiła wprowadzić dłuższy okres przejściowy na zmianę sposobu ogrzewania i przygotowanie regulacji prawnych. W niektórych przypadkach mieszkańcy nie będą musieli wymieniać kotłów grzewczych. W większości przypadków trzeba będzie tylko zrezygnować z węgla i brykietów torfowych i zastąpić je biomasą.
Rekompensaty za wymianę kotła grzewczego
– Tym, którzy zmieniają metodę ogrzewania na mniej zanieczyszczającą, państwo oferuje różne mechanizmy kompensacyjne. Już teraz można zwracać się do ministerstwa środowiska. Tym, którzy zdecydują się na wymianę kotłów wykorzystujących paliwo kopalne na instalacje wykorzystujące energię odnawialną, Agencja Zarządzania Projektami Środowiskowymi (APVA) zwraca 50 proc. kosztów, a dla niemajętnych aż 85 proc. kosztów. Tymczasem osoby, które chcą podłączyć się do centralnych sieci ciepłowniczych, mogą ubiegać się o rekompensatę w wysokości 50 proc. opłaty po złożeniu wniosku do Agencji Zarządzania Projektami Środowiskowymi. Z rekompensaty będzie można skorzystać do 2030 r. — mówi Edita Tamošiūnaitė.
Czytaj więcej: Miejskie ogrzewanie? Będzie miejska klimatyzacja
Rekompensaty dla wszystkich?
Z kolei Samorząd Miasta Wilna rozważa pokrycie kolejnych 15 proc. kosztów w ramach każdego programu rekompensat. 15 proc. rekompensaty, jak się planuje, mogliby otrzymać wszyscy, niezależnie od dochodów.
System rekompensat
System rekompensat mógłby wejść w życie w 2022 r. Gdyby Rada zgodziła się na takie rozwiązanie, to osoby znajdujące się w niekorzystnej sytuacji finansowej, przechodząc na rozwiązania grzewcze wykorzystujące wyłącznie odnawialne źródła energii, nie poniosłyby żadnych wydatków. Pozostali mieszkańcy mieliby zwrot dwóch trzecich kosztów.
Odnawialne źródła
| Fot. Marian Paluszkiewicz
Administracja samorządowa w należących do samorządu mieszkaniach socjalnych, które ogrzewano piecami, również wymieni je na urządzenia grzewcze wykorzystujące odnawialne źródła energii.
„Ta decyzja jest absolutnie nieunikniona, bo węgiel i torf kilkakrotnie bardziej zanieczyszczają środowisko niż biomasa, a jeśli porównamy ten sposób ogrzewania z centralnym ogrzewaniem, to wpływ na środowisko jest nie kilka, ale tysiąc razy większy. Wpływa to nie tylko na zdrowie mieszkańców, ale także powoduje nieodwracalne szkody w kontekście zmian klimatycznych. Mam nadzieję, że Wilno będzie pierwszym, ale nieostatnim miastem, które zastosuje taką praktykę. W końcu musimy być świadomi tego, a nie tylko ślepo podążać za dyrektywami Unii Europejskiej” — powiedział cytowany w komunikacie wicemer Wilna Valdas Benkunskas.
700 razy więcej dwutlenku siarki
Jak tłumaczy wileński samorząd, spalanie węgla uwalnia prawie 700 razy więcej dwutlenku siarki, co przyczynia się do chorób dróg oddechowych i powoduje kwaśne deszcze. Do środowiska trafia ponadto 10 razy więcej metali, które powodują uszkodzenia neurologiczne i zaburzenia rozwojowe oraz 2 razy więcej dwutlenku azotu, który jest toksyczny dla dróg oddechowych i płuc. Ponadto spalany węgiel emituje 1,3 raza więcej cząstek twardych i dwutlenku węgla, co powoduje efekt cieplarniany.
Kary za nieprzestrzeganie przepisów
Gdy uchwała wejdzie w życie, tym, którzy złośliwie będą naruszali przepisy i kategorycznie będą odmawiali zmiany sposobu ogrzewania na bardziej ekologiczny, będą wymierzane kary. Uważa się, że właściciele pieców do spalania brykietów węglowych lub torfowych podlegaliby odpowiedzialności administracyjnej przewidzianej w kodeksie wykroczeń administracyjnych. Jest to ostrzeżenie lub grzywna w wysokości od 20 do 140 euro i od 140 do 600 euro za powtarzające się wykroczenia.
Według danych samorządu stołecznego w Wilnie jest około 32 tysięcy domów, z których 5,1 tys. jest ogrzewanych centralnie, 14,4 tys.— gazem, kolejne 11,8 tys. ogrzewa się drewnem opałowym, węglem lub niezidentyfikowanym paliwem.
Czytaj więcej: Krok po kroku, jak otrzymać rekompensatę za ogrzewanie