Ministrowie spraw zagranicznych Australii i Litwy — Marise Payne i Gabrielius Landsbergis — na środowym spotkaniu w siedzibie australijskiego parlamentu w Canberze zgodzili się zacieśnić współpracę obu krajów w zakresie wyzwań strategicznych, w szczególności w obliczu nacisków ze strony Chin. Równocześnie odbyła się inauguracja otwartej w zeszłym roku ambasady Litwy w Australii — powstałej po 31 latach obustronnych relacji.
Australia przechodziła to, co Litwa
„Przez dość długi czas Australia była prawdopodobnie jednym z głównych przykładów (krajów — przyp. red.), w których Chiny wykorzystują gospodarkę i handel jako instrument polityczny lub, można by rzec, nawet jako broń polityczną. Teraz do tego ekskluzywnego klubu dołącza Litwa, ale to jasne, że nie jesteśmy ostatni” — powiedział Landsbergis.
„Sygnalizujemy w najmocniejszy możliwy sposób, że odrzucamy przymus i autorytaryzm” — skomentowała Payne.
Australijscy eksporterzy stracili dziesiątki miliardów dolarów z powodu oficjalnych i nieoficjalnych barier handlowych nałożonych przez Chiny na import węgla, wina, wołowiny, raków i jęczmienia, które zbiegły się w czasie z pogarszającymi się relacjami z Pekinem.
Wobec Litwy Pekin sięgnął niedawno po dyplomatyczne i gospodarcze środki odwetowe z powodu otwarcia w Wilnie biura przedstawicielskiego Tajwanu, które ma w nazwie słowo „Tajwan” zamiast „Tajpej”. „Tajpej”, czyli stolica Republiki Chińskiej (Tajwanu), jest kompromisem w nazewnictwie — nie odnosi się do kraju, a tylko do miasta i jest wariantem akceptowalnym dla Chińskiej Republiki Ludowej (kontynentalnej).
Czytaj więcej: Tajwan otwiera przedstawicielstwo na Litwie. Początek działalności jeszcze tego lata
Ambasada Litwy w Australii
W środę w Canberze otwarto pierwszą ambasadę Litwy w 31-letniej historii stosunków dwustronnych. Litwa zaoferowała także wsparcie Australii w zawarciu umowy o wolnym handlu z UE. Australia planuje wkrótce otworzyć biuro handlowe na Litwie.
Landsbergis powiedział, że zakłócenie przez Chiny i Rosję „globalnego porządku opartego na zasadach” wymaga międzynarodowej reakcji. Szef MSZ Litwy z zadowoleniem przyjął ewentualny udział Australii w konsultacjach forum Światowej Organizacji Handlu (WTO), zwołanych, by omówić skargę Unii Europejskiej na Chiny. UE oskarża Pekin o naruszenie zasad handlu, w tym bezprawne zatrzymywanie na swojej granicy towarów zarówno z Litwy, jak i od firm z innych krajów unijnych, które używają litewskich części.
Polityka jednych Chin
Rzecznik chińskiego MSZ Zhao Lijian powiedział we wtorek, że Chiny przestrzegają zasad WTO w stosunkach z Litwą.
„Chiny wzywają Litwę do stawienia czoła obiektywnym faktom, powrotu na właściwą drogę przestrzegania zasady jednych Chin. Litwa powinna przestać mylić dobro ze złem i złośliwie robić szum wokół pewnych rzeczy, nie wspominając już o próbach nakłonienia innych krajów do wspólnego działania przeciwko Chinom” — powiedział Zhao.
Według forsowanej przez Pekin zasady jednych Chin Tajwan jest częścią ChRL, a komunistyczny rząd w Pekinie to jedynym prawowitym rządem chińskim.
Czytaj więcej: Ambasador Litwy wezwana z Chin na konsultacje, rośnie napięcie na linii Wilno-Pekin
Chiny i Rosja zakłócają globalny porządek
Landsbergis powiedział, że działania Rosji w mobilizowaniu sił na wschodnim skrzydle NATO mogą podważyć koncentrację na Chinach.
„Zarówno Rosja, jak i Chiny działają obecnie jako zakłócacze globalnego porządku opartego na zasadach. To nie są kwestie regionalne, nie są to tylko kwestie regionalne w regionie Indii i Pacyfiku czy w Europie, ponieważ są to globalni gracze zaangażowani w zakłócenia i musimy przeciwdziałać tym zakłóceniom, m.in. potwierdzając i wzmacniając nasze więzi, ten oparty na zasadach porządek zapewnia niektórym członkom naszej społeczności bezpieczeństwo, a innym dobrobyt” — powiedział minister spraw zagranicznych Litwy.
Pekin wraz z Moskwą niepokoi także sojusz obronny utworzony we wrześniu przez AUKUS, w skład którego wchodzą Stany Zjednoczone, Wielka Brytania i Australia, w szczególności ich współpraca przy budowie atomowych okrętów podwodnych.
Czytaj więcej: Czy Rosja szykuje się do wojny?
Na podst.: PAP, BNS, własne