W dniu 8 kwietnia 2022 r. w wileńskim Muzeum Narodowym — Pałacu Wielkich Książąt Litewskich zostanie otwarta międzynarodowa wystawa jednego arcydzieła — „Dziecięca zbroja Zygmunta Augusta”. To wyjątkowy w swej kategorii zabytek — jedna z dwóch najlepiej rozpoznawalnych zbroi dziecięcych na świecie. Był to prezent… Zaręczynowy — dla przyszłego zięcia.
Dziecięca zbroja to prezent… Zaręczynowy
Renesansowa zbroja młodego Zygmunta II Augusta, obok sławnej wiedeńskiej zbroi ze spódniczką wykonanej dla późniejszego cesarza Karola V, przez Konrada Seusenhofera w latach 1512-1514 należy do dwóch najlepiej rozpoznawalnych zbroi dziecięcych na świecie.
Została wykonana na zlecenie króla Czech i Węgier, Ferdynanda I (1526-1564) przez Jörga Seusenhofera (1500/05-1580), w 1533 r., jako prezent zaręczynowy dla przyszłego zięcia, króla Polski Zygmunta II Augusta (1548-1572). Dzieła Jörga Seusenhofera uważane są za szczytowe osiągnięcia płatnerstwa renesansowego.
Był to dar Ferdynanda I z okazji zaślubin Zygmunta z Elżbietą, córką cesarza. Inicjały ES i SE należy czytać, jako Elisabetha — Sigismundus i Sigismundus — Elisabetha. Wykonana jest z kutej, trawionej, grawerowanej i pozłacanej stali.
Po dekadach wróciła do Polski
Zygmunt II August jako władca Polski i Litwy dał się poznać jako wybitny mecenas i kolekcjoner. Obok wielkiego zespołu tapiserii niderlandzkich, wspaniałego skarbca, posiadał też kilkadziesiąt luksusowych zbroi. Z doborowej zbrojowni Zygmunta Augusta, oprócz prezentowanej młodzieńczej, zachowała się tylko pełna zbroja jeździecka wykonana przez Kunza Lochnera w Norymberdze, podarowana królowi Szwecji Janowi III z okazji jego zaślubin z Katarzyną Jagiellonką (Zbrojownia Królewska w Sztokholmie).
Zbroja przechowywana była w cesarskich zbiorach wiedeńskich, a od 1933 w zbiorach Węgierskiego Muzeum Narodowego. 24 grudnia 2020 r., rząd węgierski zdecydował o podarowaniu tego niezwykle cennego dla polskiego dziedzictwa historycznego artefaktu Polsce. Dzięki temu królewski atrybut mógł po kilkuset latach wrócić do Polski, gdzie trafił do kolekcji Muzeum Zamku na Wawelu — Państwowych Zbiorów Sztuki.
Wystawa czynna do 5 czerwca 2022 roku
Wystawa odbywa się pod patronatem: ministra kultury Republiki Litewskiej Simonasa Kairysa oraz wicepremiera, ministra kultury i dziedzictwa narodowego Rzeczypospolitej Polskiej prof. Piotra Glińskiego.
Organizatorami wydarzenia są: Muzeum Narodowe — Pałac Wielkich Książąt Litewskich, Zamek Królewski na Wawelu oraz Instytut Adama Mickiewicza.
Partnerami projektu są: Instytut Polski w Wilnie, Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej w Wilnie, Ambasada Republiki Litewskiej w Warszawie.
Instytut Polski w Wilnie