Urząd Statystyczny Litwy zaprasza do zapoznania się z wynikami Spisu ludności i mieszkań Litwy sporządzonym w 2021 r. Na stronie osp.stat.gov.lt można sprawdzić podstawowe dane dotyczące liczby i składu ludności Litwy, mobilności ludności, wykształcenia, gospodarstw domowych i rodzin, mieszkań.
Powszechny spis ludności i mieszkań przeprowadzany jest co dziesięć lat. Punktem wyjścia do spisu jest 1 stycznia 2021 r.
„Spis Powszechny Ludności i Mieszkań 2021 roku — to nowy etap w historii spisów powszechnych, gdyż jest to pierwszy globalny zdigitalizowany spis, do którego wykonania wystarczył kilkuosobowy zespół; dla porównania w 2011 r. spis przeprowadziło około 7 tys. pracowników. Przeprowadzenie powszechnego spisu za 2021 r. kosztowało ok. 1,36 mln euro, czyli prawie sześciokrotnie mniej niż spis 2011 r.
Tym razem spis został przeprowadzony w oparciu o źródła administracyjne z wykorzystaniem 19 głównych rejestrów państwowych i systemów informacyjnych. Dążąc do efektywnego wykorzystania środków państwowych, zrezygnowano z tradycyjnego sposobu, w jaki mieszkańcy dostarczają dane o sobie, odpowiadając na pytania zadane w kwestionariuszach. Spisujący dane pracownicy nie odwiedzali już ludności” — we wprowadzeniu informuje dr Jūratė Petrauskienė, dyrektor generalna Urzędu Statystycznego Litwy.
Ponieważ informacje o wyznawanej wierze, narodowości i języku ojczystym ludności nie są dostępne w rejestrach państwowych, przeprowadzono dodatkowo Badanie statystyczne narodowości, języka ojczystego i wyznawanej wiary mieszkańców. Łącznie na pytania odpowiedziało 171 tys. mieszkańców. Dane badania połączono z wynikami spisu.
W 2021 r. spisy ludności i mieszkań zostały przeprowadzone przez wszystkie państwa członkowskie UE.
Czytaj więcej: Ilu nas faktycznie jest? Krytyczne spojrzenie na spis ludności
Ludność i jej rozmieszczenie terytorialne
Według danych Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań RL, 1 stycznia 2021 r. na Litwie mieszkało 2 810 761 stałych mieszkańców. W porównaniu z danymi pierwszego spisu ludności i mieszkań po odzyskaniu niepodległości (2001 r.), liczba mieszkańców Litwy zmniejszyła się o jedną piątą (673,2 tys.). W dekadzie po ostatnim spisie liczba stałych mieszkańców zmniejszyła się o 232,6 tys., czyli o 7,6 proc. Na spadek liczby ludności wpłynęły ujemne saldo migracji międzynarodowej i ujemny przyrost naturalny. W ciągu dekady kraj opuściło o 118,9 tys. osób więcej niż przyjechało, urodziło się o 113,7 tys. osób mniej niż umarło.
Ponad jedna czwarta ludności Litwy mieszkała w okręgu wileńskim, najmniejszą liczbę ludności odnotowano w okręgu tauroskim (3,3 proc. ogółu ludności kraju).
Prawie 40 proc. mieszka w czterech samorządach
Liczba mieszkańców w samorządach jest nierównomierna. Na Litwie odnotowano 4 samorządy (główne miasta: Szawle, Kłajpeda, Kowno i Wilno), w których ludność przekraczała 100 tys. i mieszkało w nich 39,4 proc. ogółu ludności kraju. Liczba ludności w dekadzie między spisami wzrosła tylko w 6 samorządach: Neryngi — o 40,4 proc., rejonu kłajpedzkiego — 11, rejonu kowieńskiego — 7,4, Połągi — 6,4, Wilna — 3,9, rejonu wileńskiego — 1 proc. W pozostałych 54 samorządach liczba ludności się zmniejszyła.
W 2021 r. na Litwie były 103 miejscowości, które zostały sklasyfikowane jako miasta, z populacją 1 916,8 tys. osób. (68,2 proc.). W ciągu dekady w miastach liczba ludności zmniejszyła się o 114,5 tys.
Większość miast na Litwie to małe miasteczka. Miasta liczące do 2 tys. mieszkańców stanowiły jedną trzecią wszystkich miast i mieszkało w nich zaledwie 35,8 tys. osób (1,9 proc. ogółu ludności miasta).
W czterech miastach — Wilnie, Kownie, Kłajpedzie, Szawlach — mieszkało ponad 100 tys. osób (57,3 proc. ogółu ludności miasta). Wilno jest jedynym z dużych miast, w których od dekady populacja się nie zmniejszyła. Liczba ludności Wilna wzrosła o 4,1 proc. i wynosi obecnie 546,2 tys. mieszkańców. To jedna piąta ludności kraju. Populacja innych dużych miast zmniejszyła się.
Według danych spisu powszechnego z 2021 r. 894 tys. (31.8 proc.) ludności zamieszkiwało w 16 tys. wiejskich miejscowościach. W ciągu dekady między spisami powszechnymi straciliśmy 700 wiejskich obszarów mieszkalnych, liczba ludności zmniejszyła się o 118,2 tys. Na Litwie przeważają małe wsie — 45,1 proc. stanowiły wsie liczące do 9 mieszkańców (takich wsi naliczono 7 231). Mieszkało w nich tylko 3,4 proc. ogółu ludności wiejskiej. Prawie 2 tys. wsi (12,2 proc.) liczyło ponad 100 mieszkańców.
Struktura wiekowa i płciowa ludności
W 2021 na Litwie mieszkało 1 305 000 mężczyzn (46,4 proc. ogółu ludności) i 1 505 800 kobiet (53,6 proc.). W ciągu dekady pomiędzy spisami liczba mężczyzn zmniejszyła się o 7 proc. (97,6 tys.), kobiet — o 8,2 proc. (135 tys.). W 2021 r. na 1000 mężczyzn przypadało 1 154 kobiet.
Dzieci poniżej 14 roku życia stanowiły 14,8 proc., ludność w wieku 15–64 lata — 65,3 proc., ludność w wieku 65 lat i więcej — 19,9 proc. ogółu ludności kraju.
Obywatelstwo mieszkańców
Społeczeństwo stało się bardziej zróżnicowane pod względem obywatelstwa: wzrosła liczba obywateli innych państw mieszkających na Litwie. W 2021 na Litwie mieszkali obywatele 133 krajów (2011 r. — 108), w tym obywatele Gwinei, Kenii, Nowej Zelandii, Palestyny, Panamy, Singapuru, Sudanu, Zimbabwe i in.
Mimo zmian społeczeństwo litewskie pozostaje jednorodne. Udział obywateli innych krajów niewiele się zmienił, stanowią oni niewielką część stałej populacji (w 2011 r. — 0,7 proc., 2021 r. — 0,6 proc.). 99,4 proc. ludności z jednym obywatelstwem — to obywatele RL (2011 r. — 99,3 proc.). 2,2 tys., czyli 0,1 proc. stałych mieszkańców Litwy nie posiadało obywatelstwa.
| Fot. Marian Paluszkiewicz
Skład narodowościowy ludności
Wyniki spisu wskazują, że Litwa jest państwem jednorodnym pod względem składu narodowościowego — Litwini stanowią ponad 80 proc. ogółu ludności kraju. Spis 2021 r. wykazał, że Litwa liczyła 2,378 mln (84,6 proc. ogółu ludności) Litwinów, 183,4 tys. (6,5 proc.) Polaków, 141,1 tys. (5 proc.) Rosjan, 28,2 tys. (1 proc.) Białorusinów, 14,2 tys. (0,5 proc.) Ukraińców, 16,2 tys. (0,6 proc.) innych narodowości.
Udział mieszkańców narodowości polskiej jest najwyższy (7,2 proc.) wśród ludności w wieku 50–59 lat, najniższy (5,3 proc.) wśród ludności najmłodszej — 0–9 lat.
Najbardziej litewskim samorządem pozostaje szyłelski — 98,8 proc. jego mieszkańców stanowili Litwini.
Najmniejszy udział ludności narodowości litewskiej odnotowano w samorządzie rejonu solecznickiego (12,6 proc.), Wisagini (20,1 proc.) i rejonu wileńskiego (38,5 proc.). Dane spisu pokazują, że udział Litwinów w tych samorządach wzrasta: 20 lat temu Litwini stanowili 10,4 proc. w rejonie solecznickim, 15 proc. w Wisagini, 22,4 proc. w rejonie wileńskim. W Wilnie i Kłajpedzie mieszka odpowiednio 70,4 proc. i 80 proc. Litwinów.
Czytaj więcej: Spis ludności: Polacy pozostają największą mniejszością narodową w kraju