Na początku roku szkolnego większość w klasach miało ogólne pogawędki o zasadach i etykiecie zachowania się w szkole czy też w domu. Podaję kilka wskazówek, które mogą posłużyć dyskusji podczas lekcji czy też w domu na temat etykiety online.
„Myśl, zanim napiszesz”
Te słowa skierowałam kiedyś do ucznia, który na lekcjach zachowywał się wzorowo, ale gdy dochodziło do rozmowy na Messengerze na temat: „co jest zadane do domu?” lub „co dostałem z klasówki?”, pozwalał sobie na luźniejszy ton. Często jako nauczyciele zauważamy, że uczniowie w wirtualnym świecie zazwyczaj czują się bardziej otwarci, zaangażowani w rozmowę. Warto przypomnieć uczniom, że wirtualny świat daje nam pewne poczucie anonimowości, ale przypomnijmy o tym, że za każdym ekranem siedzi prawdziwa osoba, której nie należy obrażać ani krytykować.
Ogólne wskazówki należące do etykiety online faktycznie mogą się nie różnić od tych stosowanych w życiu codziennym. Faktem jest jednak to, że często nie jesteśmy świadomi zagrożeń, które mogą na nas czekać już po kliknięciu w link przesłany przez przyjaciółkę. Podzielmy się ogólnymi wskazówkami z uczniami lub zaprośmy do dyskusji na temat poruszania w świecie wirtualnym.
Oto kilka wskazówek, o których warto pamiętać i ich przestrzegać. Nie udostępniajmy informacji osobistych innych osób bez ich zgody. Dotyczy to zarówno zdjęć, jak i danych kontaktowych czy innych poufnych informacji. Nie udawajmy kogoś innego w sieci. Bądźmy sobą i nie twórzmy fałszywego wizerunku. Jeśli ktoś do nas napisał, postarajmy się odpowiedzieć w miarę możliwości szybko. To kwestia szacunku do czasu innych.
Unikajmy „krzyku” w sieci. PISANIE WIELKIMI LITERAMI w internecie jest traktowane jako krzyk. Jeśli chcemy podkreślić coś ważnego, użyjmy innych metod formatowania tekstu.
Bądźmy ostrożni z humorem i sarkazmem. Nie zawsze jest on dobrze rozumiany w komunikacji online, zwłaszcza gdy brakuje kontekstu. Jeśli zauważymy, że ktoś nie przestrzega etykiety online, delikatnie go o tym poinformujmy. Wspólnie możemy tworzyć bardziej przyjazne środowisko w sieci.
Dbaj o swoje bezpieczeństwo w sieci
W dobie cyfryzacji coraz więcej naszych danych osobowych i informacji jest przechowywanych online. Konta na różnych platformach, poczta elektroniczna, bankowość internetowa – wszystkie te serwisy wymagają od nas podania hasła. Dlatego tak ważne jest, abyśmy wszyscy dbali o ich bezpieczeństwo. Warto ogólnymi wskazówkami podzielić się z uczniami nie tylko w szkole, lecz także w domu przedyskutujmy ten temat, który może być pomocny jak dla dzieci, tak też rodziców.
Eksperci ds. bezpieczeństwa zalecają zmienianie haseł co najmniej raz na trzy miesiące. Unikajmy używania tych samych haseł na różnych platformach. Dobre hasło powinno składać się z co najmniej 12 znaków i zawierać litery (zarówno małe, jak i duże), cyfry oraz znaki specjalne. Unikajmy używania łatwych do odgadnięcia haseł, np. „hasło123”.
Wiele serwisów oferuje możliwość włączenia weryfikacji dwuetapowej. Oznacza to, że po wpisaniu hasła musimy podać dodatkowy kod, który zostanie wysłany na telefon lub e-mail. To dodatkowa warstwa zabezpieczenia przed nieautoryzowanym dostępem. Unikajmy logowania się do ważnych kont (np. bankowości) będąc podłączonymi do publicznych sieci Wi-Fi, chyba że korzystamy z VPN. Wiele serwisów pozwala na przeglądanie historii logowań. Jeśli zauważymy podejrzane aktywności, natychmiast zmieńmy hasło.
Pamiętajmy, że w dzisiejszych czasach bezpieczeństwo w sieci to nie tylko kwestia technologii, ale także naszego zachowania. Dbając o swoje konta i dane, dbamy także o swoje bezpieczeństwo i prywatność.
Czytaj więcej: Bezpieczeństwo cybernetyczne: mówi się dużo, robi — mało
Phishing: jak się przed nim chronić?
Phishing to technika cyberprzestępczości polegająca na próbie wyłudzenia od użytkownika cennych informacji, takich jak dane logowania, numery kart kredytowych czy informacje osobiste, poprzez podszywanie się pod wiarygodną stronę lub osobę. Najważniejszym krokiem w zapobieganiu phishingowi jest edukacja i zrozumienie, jak wyglądają próby ataku. Regularne dyskusje i dzielenie się wiarygodną informacją na temat najnowszych technik phishingowych mogą być niezwykle pomocne.
Wskażmy uczniom, aby zawsze zwracali uwagę na adres URL strony, na której się znajdują. Podejrzane adresy mogą mieć literówki lub dziwne rozszerzenia. Jeśli zdarzy się otrzymać e-mail lub wiadomość z linkiem od nieznanej osoby lub organizacji, nie klikajmy w niego. Nawet jeśli wydaje się on wiarygodny, lepiej najpierw zweryfikować jego autentyczność.
Wiele narzędzi pocztowych ma wbudowane filtry spamu, które automatycznie wykrywają i blokują podejrzane wiadomości. Regularne aktualizacje systemu operacyjnego, przeglądarki i oprogramowania antywirusowego zapewniają ochronę przed najnowszymi zagrożeniami. Dobry program antywirusowy może wykryć i zablokować próby phishingu, zanim dojdzie do infekcji. Warto włączyć uwierzytelnianie dwuskładnikowe: daje to dodatkową warstwę zabezpieczenia, ponieważ nawet jeśli oszust zdobędzie nasze hasło, nadal będzie potrzebował drugiego kroku weryfikacji, aby uzyskać dostęp do konta. Jeśli ktoś prosi nas o podanie danych logowania, numeru karty kredytowej czy innych poufnych informacji przez e-mail lub telefon, prawdopodobnie jest to próba phishingu.
Nie otwierajmy załączników od nieznanych nadawców. Mogą one zawierać złośliwe oprogramowanie. Bądźmy świadomi tego, że oszuści phishingowi stale udoskonalają swoje metody, dlatego ważne jest, aby być zawsze czujnym i podejrzliwym wobec wszelkich próśb o udostępnienie poufnych informacji.
Etykieta online nie różni się wiele od zasad, które obowiązują nas w codziennym życiu. Chodzi o szacunek, empatię i odpowiedzialność. Dbając o właściwe zachowanie w sieci, tworzymy przyjazne środowisko dla siebie i innych.
Artykuł opublikowany w wydaniu magazynowym „Kuriera Wileńskiego” Nr 37 (107) 16-22/09/2023