Komisja planuje skonsultować się z historykami w sprawie propozycji dodania nowego dnia do listy dni pamiętnych.
Podkreślenie tradycji i znaczenia litewskiej formy rządów
— Proponuję na listę wnieść 15 maja jako Dzień Republiki, nie jako święto państwowe, ale jako dzień pamiętny — czyli to nie byłby dzień wolny od pracy. To bardzo ważna data dla państwa litewskiego, ponieważ właśnie 15 maja 1920 r. Sejm Litwy wydał deklarację, w której ustanowiono, iż Litwa jest republiką demokratyczną. To byłby dzień, w którym obywatele po prostu przypomnieliby sobie, co to jest republika, jakie ma dla nas znaczenie — mówi w rozmowie z „Kurierem Wileńskim” Raimundas Lopata.
4 lipca br. Sejm zatwierdził projekt nowelizacji ustawy o dniach pamiętnych przedłożony przez Raimundasa Lopatę, proponujący dodanie Dnia Republiki do listy dni pamięci.
— Jeśli Sejm zatwierdzi projekt, 15 maja będzie nie tylko Dniem Sejmu Założycielskiego Litwy, Międzynarodowym Dniem Rodziny, ale także Dniem Republiki. Upamiętnić ten dzień można w różny sposób, to już zależałoby od obywateli. Można byłoby tego dnia na przykład zorganizować jakieś wykłady, na których przypomniano by znaczenie tej daty. Myślę, że bardzo ważna jest wiedza na temat tego, dlaczego dla nas data 15 maja 1920 r. jest tak ważna. Nowy dzień upamiętniający ma na celu podkreślenie tradycji i znaczenia litewskiej formy rządów — republiki — zaznacza Lopata.
Czytaj więcej: Milionowe Wilno: fakt czy mit?
Kierunek wybrano jednogłośnie
Parlamentarzysta przypomniał, że na pierwszym posiedzeniu Sejmu Ustawodawczego 15 maja 1920 r. przyjęto uchwałę, zgodnie z którą Sejm Ustawodawczy proklamuje, że przywrócone niepodległe państwo litewskie będzie republiką demokratyczną. Zapis ten był powtarzany we wszystkich kolejnych konstytucjach niepodległej Litwy. Został on również ogłoszony przez litewskich partyzantów w ich dokumentach założycielskich w 1949 r.
Ta tradycja konstytucyjna została potwierdzona w referendum z 9 lutego 1991 r. — 76 proc. ludności Litwy głosowało za jej zachowaniem — i zapisana w art. 1 Konstytucji Republiki Litewskiej, przyjętej 25 października 1992 r., która stanowi, że państwo litewskie jest niepodległą republiką demokratyczną.
— Dla Litwy 15 maja jest ważny nie tylko dlatego, że był to dzień, w którym pierwsza współczesna reprezentacja narodu zebrała się na swojej pierwszej sesji, ale także dlatego, że był to dzień, w którym Sejm zdecydował w kwestii o wielkim znaczeniu dla państwa i narodu litewskiego, a mianowicie o tym, jakim krajem będzie Litwa. Kierunek republiki został wybrany jednogłośnie — podkreślił polityk.
Lista dni pamiętnych
W tym roku lista 77 dni pamiętnych została rozszerzona o kolejnych 12 dni.
Zgodnie z nowymi przepisami ustawy o dniach upamiętniających, od czerwca br. na Litwie: Światowy Dzień Braille’a będzie obchodzony 4 stycznia, Narodowy Dzień Emancypacji — 17 lutego, Światowy Dzień Organizacji Pozarządowych — 27 lutego, Międzynarodowy Dzień Osób na Wózkach Inwalidzkich — 1 marca, Światowy Dzień Wiedzy o Autyzmie — 2 kwietnia, Europejski Dzień Niezależnego Życia Osób Niepełnosprawnych — 5 maja, Dzień Pszczelarzy — pierwsza sobota sierpnia, Międzynarodowy Dzień Języka Migowego — 23 września, Światowy Dzień Zdrowia Psychicznego — 10 października, Światowy Dzień Białej Laski — 15 października, Dzień Litewskiej Pieśni Polifonicznej — 16 listopada, Międzynarodowy Dzień Osób Niepełnosprawnych — 3 grudnia.
Czytaj więcej: Międzynarodowy Dzień Osób Niepełnosprawnych w rejonie wileńskim