Zgodnie z nowym modelem powszechnej zasadniczej służby wojskowej, do służby byliby powoływani młodzi ludzie w wieku 18 i 19 lat, którzy ukończyli szkołę. Pełne wdrożenie powszechnego poboru zajęłoby co najmniej 5 lat.
Ze szkolnej ławki — w kamasze
„Sporządzanie listy poborowych rozpocznie się od tego, że osoby, które ukończyły 17 lat, otrzymają zaproszenie na badania lekarskie. A już w wieku 18 lat albo tuż po ukończeniu szkoły średniej czy zawodowej, młodzi ludzie od razu mogliby rozpocząć obowiązkową zasadniczą służbę wojskową” — powiedział minister ochrony kraju Arvydas Anušauskas, przedstawiając projekt.
W celu ograniczenia przypadków odraczania obowiązkowej służby wojskowej, proponuje się nieodkładanie obowiązkowej zasadniczej służby wojskowej dla studentów uczelni wyższych.
Służba przez 6 albo 9 miesięcy
W ustawie proponuje się, aby obowiązek odbywania obowiązkowej służby wojskowej był zróżnicowany w czasie. Łączny czas zasadniczej służby wojskowej dla poborowych wynosiłby 9 miesięcy. Mógłby on zostać skrócony, ale nie więcej niż o 3 miesiące.
Planuje się, że w ciągu pierwszych 6 miesięcy obowiązkowej zasadniczej służby wojskowej żołnierz nabędzie indywidualne zdolności i umiejętności. W ciągu 7-9. miesiąca służby żołnierze byliby szkoleni na młodszych dowódców i specjalistów, szkoleni do działania w plutonie, kompanii i batalionie, w jednostkach szybkiego reagowania i in. Oczekuje się, że 50-65 proc. żołnierzy odsłuży 9 miesięcy, a 35-50 proc. — 6 miesięcy. Warunki i tryb skrócenia służby określałby dowódca Sił Zbrojnych Litwy.
Według Anušauskasa, ustawa przewiduje ustanowienie przepisów, które umożliwią pełnienie służby przez osoby, które zostały uznane przez Wojskową Komisję Badań Lekarskich za niezdolne do obowiązkowej służby wojskowej ze względu na stan zdrowia, ale wyraziły chęć jej odbycia. Jak mówił, osoby takie mogłyby zdobywać umiejętności np. w zakresie obsługi drona.
Służba alternatywna
Przewidywany czas trwania alternatywnej służby wyniósłby 12 miesięcy. Proponuje się, aby mogła być ona realizowana nie tylko w państwowych czy samorządowych instytucjach, placówkach, ale i w organizacjach pozarządowych.
W ustawie proponuje się, aby obowiązkowa zasadnicza służba wojskowa mogła być odbywana nie tylko w jednostkach wojskowych, ale także w wojskowych placówkach oświatowych. Część poborowych studiujących na uczelniach wyższych mogłaby zostać skierowana do obowiązkowej służby wojskowej trwającej od 160 do 200 dni, która byłaby realizowana zgodnie z programem szkolenia dla młodszych dowódców oficerskich. Do jej przeprowadzenia wykorzystywana byłaby infrastruktura i personel wojskowych instytucji szkoleniowych.
Poborowi byliby powoływani do obowiązkowej zasadniczej służby wojskowej z rezerwy nieprzygotowanej kadry wojskowej w wieku od 18 do 21 lat (włącznie, obecnie 23 lata włącznie) zaś tych, którzy wyrazili wolę na piśmie, w wieku od 18 do 38 lat (włącznie). Poborowi, którzy zostali skierowani do obowiązkowej zasadniczej służby wojskowej, ale jej nie odbyli, byliby powoływani do obowiązkowej zasadniczej służby wojskowej do 30. roku życia (włącznie).
Nowy projekt Ustawy o poborze do wojska nr XIVP-3402 i towarzyszące mu akty prawne po przedłożeniu zostały poparte przez 72 głosy posłów, przy jednym głosie przeciw, przy 25 głosach wstrzymujących się. Projekty mają być omawiane na posiedzeniu Sejmu podczas sesji wiosennej.
Czytaj więcej: KAM proponuje reformę poboru do wojska