Justyna Giedrojć: Czy studia polonistyczne na Uniwersytecie Wileńskim to tylko nauka języka polskiego?
Krystyna Rutkowska: Uniwersytet Wileński to uczelnia ambitna, która pragnie dorównać najlepszym uczelniom zagranicznym i stale dąży do doskonalenia sposobu nauczania. Podstawową zasadą realizowanych u nas studiów jest ich umiędzynarodowienie, czyli przygotowanie absolwentów, którzy będą otwarci na wszystkie wyzwania, jakie stawia przed nami współczesna Europa. Jednocześnie jesteśmy ustawieni na studia wielokierunkowe, wieloaspektowe, które połączą filologię i inne dziedziny nauki. Zakładamy, że dzisiaj osoba, która studiuje filologię, uczy się nie tylko języka, lecz także kultury, historii, jest świadoma wszystkich zmian społecznych, które zachodzą we współczesnym świecie. Proponujemy naszym studentom zarówno wiedzę różnych języków, których na naszej uczelni jest bardzo dużo i ciągle pojawiają się języki nowe, jak też wzbogacamy nasze nauczanie o wiedzę z zakresu kultury i życia społecznego.
Czytaj więcej: Akademia Polonica na UW: nowa oferta dla uczniów i nauczycieli
Jakie były początki działalności Centrum?
Nasze Centrum Polonistyczne obchodzi w tym roku 30-lecie. Bardzo dobrze pamiętam początki naszej działalności, wówczas jeszcze Katedry Polonistyki, którą otworzył prof. Algis Kalėda, a był to krok bardzo odważny. Zakładaliśmy wówczas, że przyjdą do nas osoby, które ukończyły zarówno szkoły polskie, jak i szkoły litewskie i rosyjskie. Tego pomysłu trzymamy się nadal i proponujemy w ramach naszych programów kształcenie osób polskiego pochodzenia, jak też litewskiego czy innego. Studiować u nas mogą zarówno osoby, które znają język polski ze szkoły, jak i osoby, które zaczynają się uczyć języka od zera.
Udoskonalaniu i rozszerzaniu oferty edukacyjnej służą prowadzone w uczelni prace badawcze. Co jest przedmiotem badań?
Ważną cechą naszej polonistyki jest zorientowanie na kształcenie kompetencji niezbędnych dla naszego regionu. Staramy się zapoznawać studentów z różnymi aspektami języka i kultury Wileńszczyzny, a jeżeli odwołujemy się do przeszłości, to też z historią, kulturą Wielkiego Księstwa Litewskiego. Oczywiście proponujemy nauczanie z zakresu gramatyki, literatury polskiej, ale też wprowadzamy oryginalne kursy, które są związane z naszą działalnością naukową. Zajmujemy się badaniem różnych odmian języka polskiego: języka używanego na wsi, języka różnych grup społecznych (np. języka młodzieży, inteligencji polskiej na Litwie), języka mass mediów, kultury ludowej i masowej. Bardzo wcześnie zapraszamy studentów do takich badań, bywa to ich pierwszy krok w kierunku zatrudnienia i pierwsze zdobyte doświadczenie.
Jakie są perspektywy znalezienia pracy przez absolwentów kierunku polonistyki?
Przygotowując nowe programy, uwzględniamy przede wszystkim możliwości zatrudnienia naszych studentów, czyli bardzo pilnie obserwujemy, gdzie znajdują pracę osoby, które kończą studia polonistyczne na Uniwersytecie Wileńskim. I widzimy, że przede wszystkim są to licznie istniejące na Litwie polskie mass media, biura tłumaczeń, instytucje kulturalno-oświatowe.
Dzisiaj sytuacja z zatrudnieniem rozwija się bardzo dynamicznie. Pojawiła się możliwość wykładania języka polskiego w szkołach litewskich. Współpracujemy tu czynnie z Wydziałem Filozoficznym, gdzie nasi studenci mogą wybrać moduł „Język polski i język angielski” i zdobywać wiedzę z zakresu nauczania pedagogicznego. Takie osoby mogą zostać fachowcami, którzy wybiorą pracę w szkole polskiej lub litewskiej i będą tam wykładać język polski lub angielski.
Czy na studiach polonistycznych można rozwijać specjalistyczne umiejętności translatorskie?
Brakuje dziś tłumaczy z języka polskiego na litewski i z litewskiego na polski. W ramach naszych studiów myślimy o modułach dotyczących zarówno teorii, jak i praktyki tłumaczenia. Wiemy też, że dziś młodzież uczestniczy szeroko w życiu społecznym, musi przygotowywać wystąpienia publiczne, tworzyć np. teksty reklamowe w języku polskim. Rzeczą bardzo ważną dla filologa jest też umiejętność pisania i składania wniosków projektowych, więc możemy im pomóc zdobyć nawyki pisania urzędowego, nauczyć odpowiedniego słownictwa, formułowania argumentów.
W tym roku akademickim został wprowadzony nowy moduł programowy. Na czym on polega?
Dużą nowością wprowadzoną od obecnego roku akademickiego na naszej uczelni są tzw. studia indywidulane. W ramach tych modułów studenci mogą wybrać 25 proc. przedmiotów na innym wydziale. Na przykład na Wydziale Komunikacji można się kształcić w zakresie dziennikarstwa lub zostać w przyszłości specjalistami od komunikacji różnego rodzaju. Proponowane tu są takie przedmioty, jak: „Produkcja podcastów i audiodziennikarstwo”, „Środki masowego przekazu i reklama”, „Praktyki w zakresie mediów i projektowania”. Jeżeli ktoś chce połączyć filologię z zarządzaniem, to można wybrać przedmioty w Szkole Biznesu, gdzie proponowane są kursy: „Pozyskiwanie inwestycji i partnerstwa”, „Zintegrowana komunikacja marketingowa”, „Zarządzanie i komunikacja międzykulturowa” i wiele innych. Tym propozycjom można się przyjrzeć tu: www.vu.lt/ind/. W ramach studiów indywidualnych każdy wydział zaproponował najlepsze przedmioty, które ma. W tej różnorodności trzeba jednak umieć się poruszać, zorientować się w tej wielości i dobrze wybrać zgodnie z własnymi zainteresowaniami. Można tu liczyć na pomoc starszych kolegów, władz dziekańskich i administracji, pracowników naszego Centrum Polonistycznego.
Jakich języków obcych można się uczyć, studiując polonistykę?
Oczywiście, chcemy widzieć filologa o szerokim profilu. Dlatego na naszym wydziale proponujemy różne języki obce. Studenci poloniści najczęściej wybierają naukę hiszpańskiego lub włoskiego, być może ma to związek z zafascynowaniem kulturą tych państw. Ja osobiście bardzo polecam też różne przedmioty z zakresu studiów lituanistycznych, bo myślę, że polonista z dobrą wiedzą języka litewskiego ma dużo większe perspektywy zatrudnienia. Na lituanistyce, studiowanej równolegle, można słuchać wykładów wybitnych lituanistów. Zajęcia przez nich prowadzone są na wysokim poziomie, cieszą się dużym zainteresowaniem. Często wybierają te studia młodzi ludzie z zagranicy. Wiele przedmiotów prowadzimy w języku angielskim, co świadczy o umiędzynarodowieniu naszej uczelni i też stwarza przesłanki do zatrudnienia w firmach międzynarodowych. Zajęć w języku angielskim jest coraz więcej.
Filologia pozwala zdobyć rozległą wiedzę nie tylko o języku.
Proponując studia polonistyczne – i też przedmioty polonistyczne w ramach studiów indywidualnych – mamy na celu nie tylko naukę języka, lecz dążymy do tego, żeby język polski zaczął być postrzegany coraz bardziej pozytywnie. Wydaje mi się czasami, że nie doceniamy jego ważnej wartości kulturowej, tej wyjątkowej funkcji, którą on odgrywa dzisiaj w społeczeństwie.
Zależy nam bardzo na tym, żeby przyszedł do nas student zmotywowany, który ma wysoką średnią – wówczas będzie on potrafił skorzystać ze wszystkich atrakcyjnych propozycji naszej uczelni. Cieszymy się, że wśród naszych studentów byli zwycięzcy olimpiady polonistycznej. Wielokrotnie wręczaliśmy też dyplomy „cum laude” oraz „magna cum laude”, a przyznawane są one na zasadzie konkursowej. Jesteśmy dumni, że nasi studenci mogą konkurować ze studentami różnych filologii. Nasza uzdolniona młodzież może kontynuować naukę na studiach magisterskich i doktoranckich.
Czy organizowane są międzynarodowe wymiany studenckie?
Wymiany międzynarodowe są swoistą atrakcją. W ramach wymiany można wyjechać na studia semestralne lub roczne do dowolnego kraju, który ma odpowiedni układ programowy, podobny do podjętych przez osobę studiująca na naszej uczelni. Istnieje też możliwość uzyskania podwójnych dyplomów na niektórych kierunkach, czynnie działamy w tej dziedzinie i staramy się też o podobne dyplomy dla polonistów w przyszłości. Naszą chlubą jest udział w europejskim związku uniwersytetów ARQUS, w którego skład wchodzą uczelnie z następujących miast: Grenada (Hiszpania), Graz (Austria), Lipsk (Niemcy), Lyon (Francja), Maynooth (Irlandia), Braga (Portugalia), Padwa (Włochy), Wilno (Litwa) i Wrocław (Polska). Możliwe są studia na tych uczelniach oraz inne interesujące formy działalności już teraz, mamy nadzieję na czynną współpracę z uczelniami polskimi, więcej na: www.vu.lt/tarptautiniai-rysiai/arqus-europos-universitetu-aljansas.
Czy studia polonistyczne na Uniwersytecie Wileńskim są płatne?
Są bezpłatne. Co roku określamy średnią, na podstawie której przyjmujemy studentów. Na studia płatne można przyjść tylko wtedy, gdy grupa jest skompletowana i wyczerpała się pula wolnych miejsc finansowanych przez państwo. Nie ma już ulg, które obowiązywały rok temu, ale nie wydaje na się, że to przerazi lub odstraszy naszych przyszłych studentów. W tym roku będzie uwzględniany egzamin z język polskiego, liczymy tu na dobre stopnie.
Kto ma szansę dostać się na bezpłatne studia dzienne?
W tym roku nasza uczelnia zachowała wymagania dotyczące obowiązkowej średniej, bo nie chcemy zaniżać poziomu nauczania na naszym uniwersytecie. Nie jest bardzo wysoka, wymagana średnia wynosi 5. Choć w ubiegłym roku przyjmowaliśmy ze średnią 5,4, to w tym roku przyjmujemy uczniów z niższą średnią ze względu na to, że zaszły duże zmiany przy rekrutacji na uczelnie wyższe. Obowiązkowy jest egzamin z matematyki, a ten przedmiot zazwyczaj nie jest „konikiem” filologów. Egzamin z niego wielu przeraża, ale może jest to strach nieuzasadniony. Warunki przyjmowania na studia są omówione tu: www.vu.lt/studijos/stojantiesiems/bakalauro-studiju-sarasas/lenku-filologija#priemimo-salygos.
Planujemy też konkretną pomoc dla uczniów ze strony naszej uczelni. W tym roku zaczęła działać Akademia Polonica, organizująca cztery sesje poświęcone różnym zagadnieniom. Pierwsza sesja już się odbyła. Analizowaliśmy poezję Wisławy Szymborskiej, były ciekawe gry, konkursy, turniej, podczas których uczniowie mogli sprawdzić swoją wiedzę w formie rozrywkowej. Proponowaliśmy pisanie esejów, czyli pierwszych próbek literackich. Mamy nadzieję, że w przyszłości będzie więcej poezji, bo wiemy, że uczniowie piszą wiersze. Druga sesja Akademii Polonica będzie równie ciekawa i atrakcyjna, wykłady wygłoszą prof. Jan Miodek oraz doc. dr Kinga Geben. Serdecznie wszystkich zapraszamy, rejestracja jest już otwarta: www.flf.vu.lt/component/rsform/form/52. To też dobra okazja, żeby zapoznać się z trybem zajęć na naszej uczelni.
Czytaj więcej: Poprawny zapis imienia i nazwiska to część tożsamości
Studia polonistyczne na Uniwersytecie Wileńskim to nie tylko poznawanie języka z naukowego punktu widzenia – to również zdobywanie dodatkowej wiedzy ogólnej, pozwalającej łatwiej odnaleźć się w rzeczywistości, takiej jak: umiejętności komunikacyjne, metodyka badawcza czy świadomość kulturowa, związana z wymaganiami przekładów. Ponadto Centrum Polonistyczne Uniwersytetu Wileńskiego jest jedyną placówką na Litwie, w której polonistykę studiować mogą nie tylko absolwenci szkół polskich, lecz także rosyjskich czy litewskich, dla których język polski nie jest językiem ojczystym.
Wywiad opublikowany w wydaniu magazynowym „Kuriera Wileńskiego” Nr 15 (44) 20-26/04/2024
