Dzisiejsza młodzież wchodząca na rynek pracy, a więc osoby do 29. roku życia, jest najbardziej zainteresowana następującymi zawodami (wedle badania): 1655 młodych ludzi wskazało, że chciałoby pracować jako pracownik pomocniczy, 740 jako sprzedawca, 597 jako niewykwalifikowany pracownik produkcji, 587 jako programista komputerowy, 465 jako niewykwalifikowany pracownik dorywczy, 437 jako administrator, 351 jako kierownik sprzedaży i 341 jako niewykwalifikowany pracownik budowlany. Pozostałe wskazania: kelnerzy – 284, kierowcy samochodów – 281, specjaliści (kierownicy) ds. logistyki – 264, magazynierzy – 262, księgowi – 221, pakowacze – 219, kucharze – 215, mechanicy samochodowi – 211, specjaliści (kierownicy) ds. marketingu – 208, kierowcy-spedytorzy – 198 itd. – mówi w rozmowie z „Kurierem Wileńskim” Milda Jankauskienė, rzeczniczka prasowa Służby Zatrudnienia.
– Tymczasem osoby w wieku powyżej 50 lat wybierają następujące zawody: asystenci pracy socjalnej, księgowi, administratorzy, kierownicy sprzedaży, pielęgniarki ogólne, pracownicy socjalni, asystenci sprzedaży, kucharze, ochroniarze, kierowcy ciężarówek, pracownicy ogólnobudowlani, asystenci pielęgniarek. Również chcą pracować jako: pracownicy domowi, sprzątacze, ładowacze, niewykwalifikowani pracownicy produkcyjni, pracownicy kuchni, niewykwalifikowani pracownicy budowlani, niewykwalifikowani pracownicy gospodarstw rolnych, pakowacze – dodaje Milda Jankauskienė.
Czytaj więcej: Wynagrodzenie nie jest najważniejsze: co najbardziej motywuje pracowników?
Kwalifikacje najważniejsze dla pracodawcy
Pracodawcy zauważają, że młodzi ludzie są bardziej wymagający wobec swoich pracodawców i odważniej wyrażają swoje oczekiwania dotyczące warunków pracy. Dwie trzecie ankietowanych pracodawców stwierdziło, że młodzi ludzie są bardziej wymagający, a także odważniej i aktywniej wyrażają swoje preferencje i spostrzeżenia dotyczące warunków pracy niż starsi pracownicy.
– Dyskryminacja ze względu na wiek na rynku pracy jest niedozwolona. Pracodawcy nie mogą określać tego kryterium w ogłoszeniach o wolnych miejscach pracy na platformie służb zatrudnienia lub w innych miejscach. W rzeczywistości pracodawcy wybierają pracowników na określone stanowiska na podstawie kwalifikacji. Młodzi ludzie są bardziej obeznani z technologią i dlatego częściej są zatrudniani na stanowiskach informatycznych i innych zautomatyzowanych. Wraz z malejącą populacją osób w wieku produkcyjnym, wielu pracodawców nie uważa wieku za istotny, a raczej kompetentnego i chętnego do pracy pracownika – zaznacza rzeczniczka prasowa Służby Zatrudnienia.
Starsi nie są ograniczani opieką nad dziećmi
Lepsze umiejętności komunikacyjne oraz większa odporność na stres wśród starszych pracowników została podkreślona we wszystkich sektorach z wyjątkiem edukacji. Kolejna zaleta wśród starszych pracowników to to, że nie biorą urlopów rodzicielskich czy zwolnień chorobowych na dzieci (z oczywistych względów), rzadziej biorą wolne – są w stanie je przekładać na inny czas, kiedy pracy jest mniej, bo nie są przywiązani do ferii czy szkolnych wakacji. Chętniej też niż młodzi wykonują prace sezonowe, nadgodziny i biorą zastępstwa.
Badanie obala mity, że pracodawcy postrzegają młodszych pracowników jako bardziej kreatywnych, zmotywowanych, produktywnych lub zainteresowanych nauką. Opinie na temat tych cech były podzielone. Na przykład firmy z branży IT, finansów, opieki zdrowotnej i pomocy społecznej wskazały na większą chęć do nauki wśród młodych ludzi, podczas gdy firmy produkcyjne, budowlane, rolnicze i transportowe stwierdziły, że nie zauważyły tej cechy u młodych pracowników.
Przedstawiciele branż informacji i komunikacji, działalności finansowej i ubezpieczeniowej, działalności związanej ze sztuką, rozrywką i rekreacją, edukacji i instytucji administracji publicznej przypisywali młodym pracownikom większą kreatywność. Firmy zajmujące się produkcją, budownictwem, dostawą wody, oczyszczaniem ścieków i gospodarką odpadami, górnictwem i kopalnictwem nie wykazały lepszych umiejętności kreatywnego podejmowania decyzji wśród młodych ludzi.
– Jeśli chodzi o starszych pracowników, zdania pracodawców są podzielone. Starsi pracownicy często mają większe doświadczenie, kompetencje i umiejętności. Jednak na Litwie starsi pracownicy przejawiają więcej problemów zdrowotnych, które utrudniają im pracę na niektórych stanowiskach, co robi ich mniej atrakcyjnymi na rynku pracy. Są mniej elastyczni na zmiany i mniej zdolni do przystosowania się do procesów modernizacyjnych niż młodzi ludzie. Jednak dla wielu pracodawców ważne są nie tylko kwalifikacje zawodowe i kompetencje, ale także motywacja do pracy, pracowitość, a nie wiek. Podkreślali to szczególnie przedstawiciele firm przemysłowych, a także hoteli i lokali gastronomicznych – mówi Milda Jankauskienė.
Czytaj więcej: Powrót seniorów na rynek pracy
Młodzi stawiają na rozwój
Pracodawcy, którzy zwrócili uwagę na wyższe wymagania młodych pracowników, to przedstawiciele sektorów informacji i komunikacji, finansów i ubezpieczeń, działalności administracyjnej i usługowej oraz administracji publicznej.
Ponad połowa pracodawców (52 proc.) zgłosiła większe zainteresowanie możliwościami organizowania kariery wśród młodych pracowników. Największą liczbę młodych pracowników, którzy zgłosili tę cechę, odnotowano w informacji i komunikacji, działalności finansowej i ubezpieczeniowej, obsłudze rynku nieruchomości i usługach sprzątania. Dwie trzecie pracodawców stwierdziło, że młodzi pracownicy są bardziej zainteresowani karierą zawodową i są bardziej zainteresowani jej rozwojem.
– Różne pokolenia pracowników wzajemnie się uzupełniają. Młodsi ludzie szybciej podejmują decyzje, są bardziej elastyczni, lepiej posługują się technologią, są mniej bojaźliwi i wykazują mniej uprzedzeń. Starsi koledzy mają większe doświadczenie zawodowe i życiowe, są bardziej lojalni wobec organizacji, stabilni, a zatem ich decyzje są bardziej wyważone, niespieszne i poddawane próbie przez sytuacje życiowe. Pracownicy w każdym wieku są wartościowi na swój sposób, więc pracodawcy powinni skupiać się na osobach w każdym wieku podczas budowania zespołów – podkreśla Milda Jankauskienė, rzeczniczka prasowa Służby Zatrudnienia.
Starsi oczekują stabilizacji
Według reprezentatywnego badania przeprowadzonego przez Biuro Rzecznika Równych Szans we wrześniu 2023 r. 24 proc. ludności kraju uważa, że dyskryminacja osób starszych na Litwie jest bardzo rozpowszechniona, a 51 proc. uważa, że jest ona powszechna w pewnym stopniu.
– Zdecydowana większość obywateli Litwy byłaby zadowolona, gdyby współpracownikiem, z którym mają codzienny kontakt, była osoba znacznie starsza. Stwierdziło tak 69 proc. respondentów. 23 proc. nie odczułoby ani zadowolenia, ani niezadowolenia. Dane te pokazują, że 9 na 10 osób w kraju albo ma pozytywny pogląd na starszych kolegów, albo w ogóle nie bierze pod uwagę wieku. Dane Eurobarometru pokazują też, że wiek współpracowników nie jest postrzegany jako coś negatywnego – tumaczy Milda Jankauskienė.
Pracodawcy w stolicy wskazali zainteresowanie pracą zdalną jako cechę wyróżniającą młodych pracowników. W Wilnie 61 proc. ankietowanych pracodawców zauważyło, że młodzi ludzie znacznie częściej niż starsi pracownicy niechętnie pracują w fizycznym miejscu pracy. Starsi pracownicy częściej charakteryzują się takimi cechami, jak: lojalność, dyscyplina, uważność, komunikacja i radzenie sobie ze stresem. Pracownicy w starszym wieku wybierają pracę przy biurku, co znaczy, że chcą stabilizacji. Natomiast młodzi chętnie decydują się pracę zdalną lub w zespołach mieszanych. Chętnie podchodzą także do wszelkich nowoczesnych rozwiązań. Młodzi pracownicy bez problemu mogą komunikować się z pracodawcą i innymi członkami zespołu za pomocą wideorozmów, kiedy to starsi preferują klasyczny kontakt twarzą w twarz. Młodsze i starsze pokolenie pracowników różni się między sobą także pod względem godzin pracy. Młodzi pracownicy cenią wszelkie próby ich uelastycznienia. Nie stanowi dla nich problemu to, by jednego dnia pracować dłużej, a następnego wyjść z pracy wcześniej. Starsi pracownicy zaś wolą sztywne godziny pracy.
Czytaj więcej: Pracownicy polubili pracę zdalną. Co na to litewskie prawo pracy?
Dla każdego istotna jest dobra atmosfera
Większa lojalność pracowników – to najczęściej wskazywana zaleta starszych pracowników w porównaniu z młodszymi. Pracodawcy, którzy podkreślali lojalność starszych pracowników, byli najczęściej przedstawicielami władz publicznych. Dla starszych pracowników praca to ważny element życia. Czują się związani z przedsiębiorstwem, w którym zazwyczaj przepracowali wiele lat albo nawet całe życie. Starsi pracownicy nie są skłonni do podejmowania radykalnych decyzji, wyrażania niezadowolenia czy szukania innej pracy. Większość z nich wykazuje daleko idącą lojalność względem pracodawcy: doceniają stabilność zatrudnienia, bezpieczeństwo finansowe i dobrą atmosferę, często pozostają w firmie nawet kosztem awansu czy lepszych zarobków, które mogliby otrzymać u konkurencji.
– Wkład pracowników w wieku 55 lat i starszych jest również mile widziany przez Litwinów. 62 proc. respondentów uważa, że osoby te wnoszą znaczący wkład do społeczeństwa jako pracownicy (mniej niż 2 proc. uważa, że ich wkład jest niewielki). Analiza postaw ludzi pokazuje, że osoby starsze mogą czuć się niestabilnie i niepewnie na rynku pracy. Respondenci zostali zapytani o to, w jakim stopniu różne powody mogą się okazać ważne dla pracowników w wieku 55 lat i starszych, aby skłonić ich do zaprzestania pracy. 46 proc. respondentów uważa, że nieco/bardzo ważnym powodem zaprzestania pracy jest to, że miejsce pracy nie jest dostosowane do tej grupy pracowników. 67 proc. respondentów wskazuje, że nieco/bardzo ważnym powodem zaprzestania pracy jest rosnące prawdopodobieństwo, że pracodawca będzie niechętnie inwestował w szkolenie umiejętności lub kwalifikacji zawodowych osób starszych. 56 proc. respondentów uważa, że fakt, iż starsi pracownicy nie są pozytywnie postrzegani przez pracodawców, może być częściowo/bardzo ważny – podsumowuje Milda Jankauskienė, rzeczniczka prasowa Służby Zatrudnienia.
Artykuł opublikowany w wydaniu magazynowym „Kuriera Wileńskiego” Nr 25 (73) 29/06-05/07/2024