Ministerstwo Ochrony Kraju poinformowało w poniedziałek 15 lipca, że Litwa dołącza do międzynarodowej inicjatywy „Porozumienie dla Ukrainy” („Ukraine Compact”). Inicjatywa łączy kraje, które podpisały dwustronne umowy bezpieczeństwa z Ukrainą. Nasz kraj już wcześniej zadeklarował, że w ciągu 10 lat będzie udzielał pomocy wojskowej poprzez szkolenie żołnierzy oraz przekazywanie broni. Natomiast konkretną umowę Litwa z Ukrainą podpisała 27 czerwca. „Państwa, które dołączyły do inicjatywy, zobowiązały się pomóc w ukraińskiej reformie systemu obrony oraz rozwijaniu środków odstraszających i zdolności obronnych. Inicjatywa »Porozumienie dla Ukrainy« nie jest alternatywą dla członkostwa w NATO i UE, tylko udziela Ukrainie gwarancji bezpieczeństwa dopóki nie zostanie ona członkiem tych organizacji” — czytamy w oświadczeniu resortu obrony.
| Fot. ELTA, Jonas Balčiūnas
Aspekt moralny
Ekspert ds. obronności oraz historyk wojskowości Egidijus Papečkys uważa, że dwustronne umowy bezpieczeństwa są bardzo ważne dla Ukrainy.
— Kiedy mówimy o pomocy dla Ukrainy, to musimy zawsze pamiętać, że są to środki pochodzące z podatków mieszkańców tych krajów. Dlatego czymś bardzo ważnym jest, aby te środki były przekazywane w sposób przejrzysty i prawny. Poza tym taka umowa ułatwia państwu przekazanie pomocy bez zbędnych konsultacji z innymi państwami. To jest pomoc udzielana równolegle z przekazywaną pomocą w ramach umów koalicyjnych. Po prostu przyśpiesza pomoc dla Ukrainy” — tłumaczy sens inicjatywy rozmówca.
Każda podpisana umowa, zaznacza ekspert, jest inna. Tym niemniej wszystkie one mają wiele punktów wspólnych.
— Ważny też jest aspekt moralny. Państwa, które podpisały takie umowy, pokazują, że są gotowe nadal wspierać Ukrainę — dodaje Papečkys.
Od początku pełnowymiarowej inwazji Rosji w Ukrainie Litwa przekazała stronie ukraińskiej pomoc za 642 mln euro. Tylko w tym roku i tylko na pomoc wojskową nasz kraj przeznaczył 116 mln euro. Litwa działa w szeregu inicjatyw międzynarodowych dotyczących wsparcia Ukrainy. Jest członkiem Grupy kontaktowej ds. obrony Ukrainy (UDCG); koalicji na rzecz rozminowania, której przewodzi Litwa i Islandia; Misji wsparcia i szkolenia w zakresie bezpieczeństwa dla Ukrainy (NSATU).
Czytaj więcej: Wojna w Ukrainie: litewska pomoc i pokojowy szczyt w Szwajcarii
Doniosłe i ambitne porozumienie
Przed szczytem NATO w Waszyngtonie umowę dwustronną podpisali prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski oraz premier Polski Donald Tusk. W podpisanym porozumieniu pisze się, że Polska nadal będzie wspierała Ukrainę sprzętem wojskowym, dzielić się doświadczeniem wojskowym w celu zwiększenie obronności Ukrainy. Ponadto zaznaczono, że między dwoma krajami będzie kontynuowany rozwój infrastruktury drogowej. W trakcie podpisywania umowy premier Polski potwierdził, że jego kraj nadal będzie wspierał dążenia Ukrainy do integracji euroatlantyckiej.
„Jeśli jutro czy pojutrze nie doczekacie się jednoznacznej deklaracji, to nic się nie zmieni w stanowisku Polski. Będziemy dalej namawiać naszych sojuszników, aby ta ścieżka, droga dojścia do UE, jak i do NATO była dla Ukrainy jak najszybsza” — zapewnił szef polskiego rządu.
„To doniosłe i ambitne porozumienie, które w ogromnej mierze pomoże nam chronić życie naszych obywateli i przeciwdziałać rosyjskiemu złu” — oświadczył ze swej strony prezydent Ukrainy.
Porozumienie z Londynem i Waszyngtonem
Przed Polską analogiczne umowy, w których zostały określone warunki przekazywania pomocy wojskowej i finansowej, które Ukraina podpisała z 20 krajami. Pierwszą tego typu umowę Ukraina zawarła 12 stycznia 2024 r. z Wielką Brytanią. Zjednoczone Królestwo zobowiązało się przekazać dodatkowych 2,5 mld funtów na pomoc wojskową dla Kijowa i zwiększyć współpracę między brytyjskim i ukraińskim przemysłem obronnym.
W pierwszej połowie czerwca Ukraina zawarła porozumienie ze Stanami Zjednoczonymi. USA zobowiązały się, że jeśli Ukraina zostanie ponownie zaatakowana przez Federację Rosyjską, to Stany Zjednoczone przeprowadzą konsultacje na wysokim szczeblu w ciągu 24 godzin. Poza tym Waszyngton zobowiązał się do dalszego szkolenia ukraińskich wojskowych, pogłębiać współpracę pomiędzy przemysłami obronnymi obu krajów, a także udostępniać o wiele więcej informacji wywiadowczych.
| Fot. EPA-ELTA
Problemy z umowami
Problem podpisanych umów polega na niewiążącym statusie, ponieważ rządy będą mogły łatwo się z nich wycofać. Przykładowo umowa z Francją została zawarta na okres 10 lat, tym niemniej w dokumencie jest punkt, że porozumienie może być rozwiązane poprzez pisemne powiadomienie jednej ze stron.
Obecnie ostatnim sygnatariuszem „Porozumienia dla Ukrainy” jest Rumunia. Wołodymyr Zełenski oraz Klaus Iohannis podpisali umowę 11 czerwca. Agencja informacyjna Interfax-Ukraina podała, że umowa zawiera punkty dotyczące wzmocnienia bezpieczeństwa w regionie Morza Czarnego oraz zacieśnienia współpracy w dziedzinie wywiadu, kontrwywiadu, bezpieczeństwa cybernetycznego, bezpieczeństwa informacji, rozminowywania.
Czytaj więcej: Ziarna nadziei. Ukrainie potrzebna jest pomoc wojskowa i wiara w zwycięstwo [Z GALERIĄ]
