Zbliża się jesień, a rodzice i opiekunowie są przytłoczeni obowiązkami związanymi z przygotowaniami do nowego roku szkolnego. Jednym z nich jest zaświadczenie o stanie zdrowia dziecka wymagane przez placówki oświaty.
Nie zwlekać z wizytą do ostatnich dni lata
Przygotowując się do nowego roku szkolnego, należy profilaktycznie zbadać dzieci, sprawdzić obecny stan zdrowia, uzębienia oraz czy nie potrzebują okresowych szczepień.
— Zachęcam nie zwlekać z wizytą u lekarza do ostatnich dni lata. A tych opiekunów, którzy jeszcze nie pomyśleli o tym, pragnę uspokoić, że badania te wykonać można o każdej porze roku, a wydany dokument ważny jest przez kolejny rok — wyjaśnia nasza rozmówczyni.
Wszystkie dzieci i młodzież uczęszczające do żłobków, przedszkoli i szkół w ramach kształcenia ogólnego, zobowiązane są raz w roku poddać się profilaktycznym badaniom lekarskim w celu uzyskania elektronicznego zaświadczenia o stanie zdrowia (lit. Mokinio sveikatos pažymėjimas). Należy pamiętać, że podczas wizyty u lekarza osobie niepełnoletniej musi towarzyszyć rodzic lub opiekun. Bez zgody rodzica lekarz nie może sprawdzić stanu zdrowia dziecka. Stan zdrowia dzieci sprawdza wybrany przez pacjenta lub przedstawiciela lekarz rodzinny lub pediatra.
— W ramach profilaktycznych badań lekarskich konieczna jest również ocena stanu zębów i higieny jamy ustnej – robi to lekarz stomatolog, stomatolog specjalista lub higienistka jamy ustnej.
Podczas badań profilaktycznych należy ustalić wzrost i wagę pacjenta, sprawdzić wzrok i postawę ciała, zmierzyć ciśnienie krwi oraz wykonać badania krwi i moczu. W przypadku jakichkolwiek dolegliwości dziecko kierowane jest do lekarzy specjalistów. Badania profilaktyczne uczniów finansowane są ze środków Państwowej Kasy Chorych. Zaplanowane badania lekarskie są kluczem do zdrowia i udanej edukacji dziecka. Coroczne profilaktyczne badanie stanu zdrowia dzieci pomagają w porę wykryć zaburzenia rozwoju, zachęcają do zmiany trybu życia, uwzględniają potrzeby zdrowotne dziecka w procesie edukacyjnym i wychowawczym — wyjaśnia Patrycja Rinkevičiūtė.
Czytaj więcej: Przed rozpoczęciem roku szkolnego obowiązkowa wizyta u dentysty
| Fot. arch. pryw. P.R.
Prawidłowe odżywianie się: śniadanie szczególnie ważne
Odżywianie ucznia to również ważny element aktywności dziecka w środowisku szkolnym. Prawidłowe odżywianie ma znaczący wpływ na zdrowie, wzrost i rozwój młodego organizmu i pośrednio na wyniki w nauce ucznia…
— …oraz zapewnia dziecku sprawność fizyczną i zdolność do nauki, chroni przed chorobami.
Proces nauki i wiedzy wymaga od organizmu dużo energii, której należy dostarczać regularnie. Odpowiednia dieta jest bardzo ważnym aspektem, gdyż część dostarczanych kalorii przeznaczana jest na potrzeby mózgu. Badania wykazują, że dzieci, które jedzą regularnie i mają prawidłowo zbilansowane posiłki, lepiej się rozwijają, uczą oraz mają lepszą pamięć. Dziecko, które je co 3-4 godziny, w szkole łatwiej koncentruje się, zachowuje aktywność na lekcjach — mówi studentka medycyny.
Podkreśla, że szczególnie ważne jest pierwsze śniadanie, które jest niezbędne do właściwego rozwoju organizmu. Najwartościowsze dla zdrowego odżywania są produkty zbożowe z dobrym tłuszczem. Dzięki temu organizm dziecka otrzyma odpowiednią dawkę energii, węglowodanów i wartościowych tłuszczów. Organizm nie wytwarza tłuszczów samodzielnie, powinniśmy dostarczyć je wraz z pokarmem. Spośród produktów zbożowych należy wybierać pełnoziarniste, do których zaliczamy mąkę i pieczywo razowe, graham i tzw. grube kasze (np. gryczana, jęczmienna), ryż brązowy, makaron pełnoziarnisty. Cennym elementem codziennego odżywiania są również naturalne płatki zbożowe, np. owsiane, jęczmienne, żytnie. Tylko różnorodne produkty zapewnią organizmowi niezbędne wartości odżywcze, które należy wybierać ze wszystkich grup.
W codziennym jadłospisie musi być dużo owoców i warzyw, ponieważ zawierają wiele ważnych witamin i wartościowych składników odżywczych. Najkorzystniej jest spożywać je na surowo lub minimalnie przetworzone, ponieważ w ten sposób produkty te zachowują najwyższą wartość odżywczą. Warzywa i owoce powinny być spożywane kilka razy dziennie, w ramach posiłków i przekąsek. Regularne jedzenie warzyw i owoców zmniejsza rozwój wielu chorób, w tym otyłości, nadciśnienia, niedokrwiennej choroby serca, niektórych nowotworów.
| Fot. Freepik.com
Woda, mleko, mięso
— Pamiętajmy o wodzie, która jest niezbędnym składnikiem odżywczym i odgrywa kluczową rolę w organizmie człowieka, a u dzieci z piciem naturalnej wody bywa różnie. Bardzo często dzieci w szkole nie tylko nie piją wody, ale kupują słodkie, gazowane napoje. Tymczasem woda jest niezbędna do prawidłowego przebiegu funkcji życiowych organizmu. Dorośli powinni dawać dzieciom dobry przykład i całkowicie usunąć z domowego menu słodkie i sztuczne napoje. Brak wody szybko prowadzi do odwodnienia i gorszego samopoczucia, osłabienia organizmu, mniejszej koncentracji. Później pojawiają się poważniejsze dolegliwości, które mogą być niebezpieczne dla zdrowia — mówi Patrycja Rinkevičiūtė.
Tymczasem produkty mleczne są źródłem cennego białka i wapnia, będącego niezbędnym składnikiem kości. Dziennie dziecko w wieku szkolnym powinno spożywać 3-4 porcje mleka oraz jego wyrobów. W okresie rozwoju młodego organizmu ważne jest spożywanie pełnowartościowego białka, którego najlepszym źródłem są: mięso, ryby i jaja.
Mięso jest również źródłem najlepiej przyswajalnego żelaza, które pełni ważną rolę w tworzeniu składników krwi. Należy spożywać chude mięso, jednak zmniejszać produkty mięsne przetworzone, nadmierne ich spożycie jest niekorzystne dla zdrowia.
Ryby i rośliny strączkowe
Ryby jeść trzeba przynajmniej dwa razy w tygodniu. Przede wszystkim morskie. Ryby są doskonałym źródłem białka i składników mineralnych, w tym jodu oraz zawierają niezbędne dla zdrowia nienasycone kwasy tłuszczowe omega-3, które są kluczowe dla organizmu. Nie dość, że wspierają prawidłowe funkcjonowanie mózgu i kości, to jeszcze odgrywają rolę w odpowiednim rozwoju najmłodszych.
Jaja można jeść kilka razy w tygodniu. Są one źródłem składników odżywczych, m.in. białka, witamin, składników mineralnych, lecytyny i kwasów tłuszczowych.
Zdrową alternatywą dla mięsa są rośliny strączkowe. Pamiętać też trzeba o spożywaniu m.in. fasoli, zielonego groszku, soczewicy i bobu. Zawierają one dużo białka, a mało tłuszczu. Są zdrową alternatywą dla mięsa.
Fast foodom i cukrom mówimy „nie”!
Naukowcy udowodnili, że uczniowie jedzący posiłki typu fast food mają słabsze oceny. Spowodowane to jest niedoborem podstawowych składników odżywczych. Nadmierne spożywanie hamburgerów, chipsów, frytek, cukierków oraz słodkich i gazowanych napojów prowadzi do nadwagi, coraz częściej obserwowanej wśród uczniów. Takie produkty mają dużo soli i kalorii, nie dostarczają natomiast żadnych wartości odżywczych.
Również cukier i słodycze są bardzo kaloryczne. Zdecydowanie. Nie tylko zawierają sacharozę, glukozę czy fruktozę, ale wiele z nich zawiera tłuszcz m.in. ciastka, batoniki, wyroby czekoladowe, lody. Słodycze nie dostarczają cennych witamin i składników mineralnych. Często znajdujący się w słodyczach tłuszcz zawiera niekorzystne dla zdrowia kwasy tłuszczowe. Warto ograniczyć dodawanie cukru do potraw i napojów, gdyż słodycze i cukier są wrogiem naszych zębów i czynnikiem rozwoju próchnicy. Słodycze trzeba zastąpić owocami lub orzechami i nasionami. Orzechy, migdały, nasiona słonecznika czy dyni zawierają szereg substancji korzystnych dla zdrowia. — Pamiętajmy, że prawidłowe żywienie jest jednym z najważniejszych czynników wpływających na rozwój człowieka i utrzymanie przez niego dobrego stanu zdrowia. Ma ono ogromne znaczenie zwłaszcza w przypadku dzieci i młodzieży — podkreśla rozmówczyni.
| Fot. Freepik.com
Ruch to zdrowie
Codzienna aktywność fizyczna, przynajmniej godzinę dziennie, w szkole i poza szkołą, zapewnia dobry stan fizyczny i sprawność umysłową. Wpływa też na prawidłową budowę młodego organizmu.
— Zwiększenie dziennej aktywności może przynieść dodatkowe korzyści zdrowotne. Młodzież powinna również pamiętać o ćwiczeniach (co najmniej trzy razy w tygodniu) zwiększających tkankę mięśniową i mineralizację kości, a zmniejszających tkankę tłuszczową — mówi Patrycja Rinkevičiūtė. — Wszyscy wiemy, jak ważna jest aktywność fizyczna w życiu dziecka i jak duży wpływ ma na jakość naszego życia. Dzięki sportowi jesteśmy zdrowi fizycznie i mentalnie oraz uczymy się wielu przydatnych umiejętności społecznych i życiowych — dodaje.
Osoby uprawiające sport mają więcej energii, co wpływa na ich codzienne życie oraz wyniki w nauce i pracy. Dobre nawyki ukształtowane w dzieciństwie są więc niezbędne do szczęśliwego i zdrowego życia. Rodzic musi zapewnić dziecku kontakt ze sportem już od najmłodszych lat. Warto sprawić, by dziecko pokochało ćwiczenia i treningi na całe życie. Oczywiście, w przypadku maluchów będzie to tylko forma ruchowej zabawy, a dopiero u starszych dzieci początki wspaniałej przygody, która może zaprowadzić nawet na igrzyska olimpijskie. Zainspirowani przykładem breakdancerki Dominiki Baniewicz, która zdobyła srebrny medal na Igrzyskach Olimpijskich 2024 w Paryżu, młodzi ludzie mogą chętniej zaprzyjaźniać się ze sportem, tańcem i wszelką aktywnością ruchową, niezbędną do zachowania dobrej kondycji fizycznej.
Czytaj więcej: Nicka zaraziła Litwę brejkiem. „Czułam wsparcie, za które jestem wdzięczna”
Sport uczy uczciwości i ulepsza zdolność do nauki
Sport wzmacnia całe ciało, dzięki czemu rozwijające się dopiero mięśnie stanowią lepszą ochronę stawów i kręgosłupa przed urazami. Ruch od najmłodszych lat pomaga zdobyć odpowiednią koordynację. Sport dotlenia organizm, wzmacnia kości i oczywiście poprawia wydajność całego organizmu. Aktywność fizyczna pomaga w utrzymaniu prawidłowej wagi ciała i zmniejsza chęć do spożywania niezdrowych produktów. Aktywność fizyczna poprawia przemianę materii, która w znacznym stopniu może odpowiadać za otyłość.
Naukowcy dowodzą, iż sport wraz ze zdrowym odżywianiem wpływają na rozwój nowych sieci neuronowych, które ulepszają zdolność nauki i koncentracji u dziecka. Dzięki temu dziecko szybciej podejmuje decyzje, jest wytrwałe i bardziej rozwinięte.
Sport uczy nie tylko wartości, ale również uczciwości, szacunku do siebie i innych osób czy umiejętność działania zespołowego. Ćwiczenia sportowe rozwijają ambicję i potrzebę osiągnięcia celu. Ruch w przypadku każdego dziecka daje wiele wspaniałych korzyści, które sprzyjają budowaniu odporności, wytrwałości czy lepszej więzi z rówieśnikami, zespołem i rodziną. Zdecydowanie warto od najmłodszych lat zażywać sporo ruchu i już teraz czas rozejrzeć się za interesującym dziecko rodzajem sportu, wybrać klub sportowy, kółko sportowe bądź taneczne.
Oby zastosowanie wszystkich wskazówek przyczyniło się do ulepszenia kondycji fizycznej dzieci, stanu zdrowia i wspaniałych wyników w nauce!
