Muzeum Uniwersytetu Wileńskiego działa od 2010 r. Ekspozycja zawiera cenne zbiory malarstwa, grafiki, rycin, rysunków, rękopisów, exlibrisów, kolekcję numizmatyczną oraz wiele innych przedmiotów, nawiązujących do historii uczelni, Wilna i Litwy. Placówka powstała na bazie założonego w 1979 r. muzeum w kościele św. Janów.
Wycieczki tematyczne i edukacja
Zespół architektoniczny Muzeum UW obejmuje dzwonnicę kościoła św. Janów, Muzeum Adama Mickiewicza (obecnie zamknięte z powodu remontu) oraz Obserwatorium („Idėjų observatorija”) znajdujące się przy ul. M. K. Čiurlionio.
— Muzeum zaprasza na tematyczne wycieczki, edukację oraz imprezy. W centralnym budynku uniwersyteckim można zapoznać się z historią uczelni, spuścizną kulturową. W obserwatorium można pogłębić wiedzę z zakresu astronomii, fizyki i innych dziedzin. Nauka jest tu przedstawiana nowocześnie i kreatywnie, poprzez wykorzystywanie nietypowych metod edukacyjnych — opowiada „Kurierowi Wileńskiemu” Rusana Minkevičiūtė, koordynatorka komunikacji Muzeum UW.
Przed zwiedzaniem trzeba się zarejestrować. Bilety kosztują od 2 do 8 euro. Darmowe zwiedzanie przysługuje pilotom i kierownikom wycieczek oraz nauczycielom towarzyszącym wycieczkom szkolnym.
Od Wilna do Paryża
Aktualnie można wziąć udział w wycieczce „Życie i nauka studentów w XIX wieku. Adam Mickiewicz”.
Organizatorzy zapraszają do zapoznania się z twórczością Adama Mickiewicza, ze środowiskiem, w jakim żył i tworzył. Wycieczka obejmuje zwiedzenie wystawy w kościele św. Janów pt. „Adam Mickiewicz: od Wilna do Paryża” oraz kilku zabytkowych podwórek Uniwersytetu Wileńskiego. Oprowadzający wycieczki opowiadają o XIX-wiecznych realiach: Uniwersytecie Wileńskim, nauce, życiu i czasie wolnym studentów, relacjach między młodzieżą a profesorami, mieszkańcami miasta i władzą carską.
— W okresie rozkwitu, w latach 1814-1823, Uniwersytet Wileński dzięki pracom naukowym, towarzystwom studenckim oraz powiązaniom z ważnymi zagranicznymi ośrodkami naukowymi, zasłynął w całej Europie. W tym czasie na uniwersytecie wykładało wielu znanych profesorów: Ludwik Bojanus, Jędrzej i Jan Śniadeccy, Joachim Lelewel i inni. Uczelnię rozsławiali także jej studenci, a jednym z nich był poeta Adam Mickiewicz. Podczas wycieczki zwiedzamy kościół św. Janów oraz zabytkowe podwórka Uniwersytetu Wileńskiego. Wycieczka częściowo odbywa się w plenerze. Czas trwania do półtorej godziny — mówi Alicja Dzisiewicz, kustoszka Muzeum Adama Mickiewicza.
| Fot. Marian Paluszkiewicz
Podwórka uniwersyteckie
Stare zabudowania uniwersyteckie zajmują rozległy teren między ulicami Zamkową, Świętojańską, Uniwersytecką, Skopówką oraz placem S. Dowkonta. Zespół zabudowań zaczął formować się w 1568 r. Z biegiem czasu wzniesiono tu dwanaście kilkuczęściowych budynków rozmieszczonych wokół trzynastu, różnych co do wielkości i kształtu, dziedzińców. Jest to prawdziwy labirynt, po którym można błądzić kilka godzin. Najwyższą wartość historyczną i artystyczną posiada Dziedziniec Wielki (Piotra Skargi). Ozdobiony arkadami, od wschodniej strony zamknięty jest fasadą kościoła św. Janów oraz potężną dzwonnicą.
Najwyższy budynek Starówki
Wraz z otwarciem sezonu turystycznego dla zwiedzających udostępniono dzwonnicę kościoła św. Janów — jedną z największych atrakcji Wilna.
Dzwonnica kościoła pw. Świętego Jana Chrzciciela i Świętego Jana Ewangelisty jest najwyższym budynkiem wileńskiej Starówki, liczy 68 m wysokości. Budowlę wieńczy krzyż o wysokości 6,2 m. Po pokonaniu 193 autentycznych drewnianych stopni, z tarasu widokowego można oglądać wyjątkową panoramę Wilna. Na znajdujący się na wysokości 60 m taras można także wjechać nowoczesną windą.
W 1737 r. w Wilnie wybuchł wielki pożar, podczas którego ucierpiał zarówno kościół, jak i XVI-wieczna dzwonnica. Po rekonstrukcji pięciopoziomowy budynek nosi cechy renesansu i baroku.
Co godzinę rozbrzmiewa tu „Invisible Angels”, utwór napisany przez japońskiego kompozytora Toshio Hosokawę i dedykowany Uniwersytetowi Wileńskiemu. Instalację dźwiękową można usłyszeć na drugim piętrze dzwonnicy od poniedziałku do niedzieli co godzinę, między 11:00 a 18:00.
Wahadło Foucaulta
W środku dzwonnicy można obejrzeć jedyne na Litwie wahadło Foucaulta. Wahadło nazwane zostało na cześć francuskiego fizyka Leona Foucaulta. Jest urządzeniem skonstruowanym w celu demonstrowania, w jaki sposób Ziemia obraca się wokół swojej osi. O tym, że Ziemia obraca się, wiedziano już od dawna, ale skonstruowane w 1851 r. wahadło było pierwszym eksperymentalnym urządzeniem, które naocznie demonstruje fakt istnienia ruchu obrotowego. Pierwszy publiczny pokaz wahadła Foucaulta odbył się w 1851 r. w Paryskim Obserwatorium Astronomicznym. W Europie jest 16 takich wahadeł.
Dzwonnicę, którą w 2024 r. odwiedziło ponad 30 tys. osób, można zwiedzać codziennie w godz. 10.00—19.00 do 5 października. Cena biletu dla studentów, uczniów, seniorów i osób posiadających kartę POLA wynosi 3 euro, dla dorosłych — 5 euro. Wstęp dla pracowników i studentów UW jest bezpłatny.
Czytaj więcej: Barokowa dzwonnica otwarta dla zwiedzających