Refundowane protezy zębowe
Państwowe Kasy Chorych (VLK) przypominają, że osoby w wieku emerytalnym mogą raz na trzy lata otrzymać refundację na protezy zębowe. W 2023 r. z tej możliwości skorzystało prawie 76 tys. mieszkańców Litwy.
„Aby skorzystać z refundacji protezowania zębów, mieszkańcy powinni zgłosić się do placówki medycznej, w której są zarejestrowani, lekarza dentysty lub z jego skierowaniem do innej placówki medycznej, która ma umowę z kasą chorych na opiekę stomatologiczną, lekarza dentystę lub lekarza dentystę specjalistę. Lekarz ustala, czy pacjent ma prawo do refundowanego protezowania zębów, ocenia stan zębów i jamy ustnej. Jeżeli osoba ma takie prawo, lekarz dentysta rejestruje ją w systemie — pacjent nie musi wypełniać żadnych dokumentów” — wyjaśnia procedurę Rasa Savičiūtė, doradca w Dziale Kompensacji Usług Państwowych Kas Chorych.
Pacjent po pozytywnej kwalifikacji musi w ciągu trzech lat wykonać protezę zębów w placówce mającej umowę z VLK. Po tym okresie refundacja może być przyznana ponownie. Kwota rekompensaty zależy od stanu uzębienia i może wynieść do 670,39 euro, a w skomplikowanych przypadkach — nawet do 2 062,70 euro.
W 2024 r. przeznaczono na ten cel niemal 52 mln euro, natomiast w tym roku kwota ta wzrosła do około 56 mln euro.
Leki refundowane
Z refundacji leków i środków medycznych skorzystało w ubiegłym roku prawie 1,3 mln mieszkańców, z czego połowa to osoby w wieku 65 lat i starsze. VLK pokrywa koszty nawet do 100 proc. ceny leku znajdującego się na zatwierdzonej liście ministra zdrowia. Część pacjentów jest całkowicie zwolniona z jakichkolwiek dopłat.
„Ze środków budżetu państwa kasa chorych pokrywa aptekom dopłatę pacjenta do refundowanych leków i środków medycznych, które są nabywane na receptę przez grupy społeczne znajdujące się w trudnej sytuacji materialnej. Wśród nich są osoby w wieku 75 lat i starsze, a także osoby w wieku emerytalnym, które otrzymują miesięcznie mniej niż 450 euro dochodu podlegającego ubezpieczeniu. W takich przypadkach mieszkańcy ci nie muszą nic dopłacać” — wyjaśnia Miglė Domeikienė, doradca w dziale refundacji leków VLK.
Ponadto, kupując refundowane leki z minimalną dopłatą, wszyscy mieszkańcy automatycznie gromadzą środki na dopłaty do leków. Od początku roku do jego końca sumowane są dopłaty ponoszone przez pacjenta. Po przekroczeniu 59,04 euro kolejne leki z minimalną dopłatą do końca roku można otrzymać bez dodatkowych opłat.
W ubiegłym roku ponad 500 tys. pacjentów otrzymało zwrot dopłat z budżetu państwa: 442 tys. pacjentów — ze względu na ulgi wiekowe i niskie dochody, niemal 97 tys. — po przekroczeniu progu dopłat. Łącznie wymagało to ponad 35 mln euro. od 2020 r. budżet na ten cel wzrósł pięciokrotnie.
Profilaktyka onkologiczna
Seniorzy są objęci trzema z pięciu państwowych programów profilaktycznych: raka piersi, raka prostaty oraz raka jelita grubego. Badania są bezpłatne i dostępne w placówkach, w których pacjenci są zarejestrowani.
W 2024 r. z badań skorzystało 156 tys. osób w wieku 65 lat i starszych, co stanowiło 27 proc. wszystkich pacjentów przebadanych w ramach tych programów. Na ich realizację przeznaczono 70 mln euro, czyli o 3 mln więcej niż rok wcześniej.
Państwowa Kasa Chorych zaznacza, że programy są skierowane dla osób w wieku największego ryzyka. W razie pogorszenia samopoczucia, niezależnie od wieku, należy udać się do lekarza rodzinnego, który zleci dalsze badania lub skieruje do specjalisty.
Szczepienia również bez dopłat
Seniorzy mogą również korzystać z refundowanych szczepień. W sezonie 2024/2025 zakupiono 223 tys. dawek szczepionki przeciw grypie za niemal 770 tys. euro.
„Sezonowa grypa stanowi większe zagrożenie dla osób w podeszłym wieku. U nich choroba ta może powodować poważniejsze powikłania, takie jak zapalenie płuc, zaostrzenie chorób serca lub układu oddechowego. Zwiększa się prawdopodobieństwo, że osoba będzie wymagała leczenia szpitalnego. Dlatego do grupy ryzyka zalicza się osoby w wieku 65 lat i starsze, które mogą bezpłatnie zaszczepić się przeciwko grypie” — mówi Agnė Grušeckienė, doradczyni w dziale leków refundowanych przez VLK.
W sezonie poprzednim zaszczepiono niemal 138 tys. seniorów. Poza szczepieniami przeciw grypie seniorzy (75+) oraz osoby z grup ryzyka mają dostęp do darmowych szczepień przeciwko pneumokokom oraz COVID-19. W razie potrzeby przysługują im także inne szczepienia.
Szczepienia dla dorosłych
Kasy chorych z Funduszu Obowiązkowego Ubezpieczenia Zdrowotnego (PSDF) refundują szczepienia przeciwko grypie i pneumokokom dla dorosłych należących do grup ryzyka. W razie potrzeby osoby ubezpieczone są również szczepione przeciwko tężcowi, błonicy, wściekliźnie i odrze.
Bezpłatne szczepienia przeciw grypie otrzymują osoby powyżej 65. roku życia oraz osoby w każdym wieku cierpiące na choroby przewlekłe (onkologiczne, sercowo-naczyniowe, układu oddechowego, nerek itp.), kobiety w ciąży, a także osoby przebywające w placówkach opiekuńczych i pielęgnacyjnych oraz pracownicy placówek służby zdrowia.
Bezpłatną szczepionkę przeciwko kleszczowemu zapaleniu mózgu mogą otrzymać mieszkańcy w wieku 50-55 lat. Osoby, które wcześniej rozpoczęły lub ukończyły schemat szczepień na własny koszt, będą mogły kontynuować lub otrzymać dawki przypominające już w ramach systemu refundacji.
Dorośli po przeszczepach mogą być szczepieni zgodnie z indywidualnym planem immunizacji, opracowanym przez lekarza.
Gdzie się zgłosić?
Aby skorzystać z refundowanych świadczeń zdrowotnych, seniorzy powinni zgłaszać się do placówek medycznych, w których są zarejestrowani. Dotyczy to zarówno refundacji protez zębowych, jak i szczepień czy programów profilaktycznych.
System obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego oferuje szeroki wachlarz świadczeń, które znacząco poprawiają jakość życia osób starszych. Choć programy są finansowane z budżetu państwa i dostępne bezpłatnie, część seniorów wciąż nie wie o ich istnieniu lub nie korzysta z przysługujących im uprawnień. Państwowe Kasy Chorych zachęcają do aktywnego korzystania z dostępnych świadczeń, podkreślając, że są one nie tylko prawem, ale i realną pomocą w codziennym życiu.