Po spotkaniu w poniedziałek 18 sierpnia prezydenta USA Donalda Trumpa, prezydenta Ukrainy Wołodymyra Zełenskiego i przywódców europejskich wskazano, że USA rozważą gwarancje bezpieczeństwa dla Ukrainy. Trump twierdzi, że Władimir Putin również się na gwarancje bezpieczeństwa zgadza.
Spotkanie Zełenskiego z Kellogiem
W Waszyngtonie Zełenski spotkał się z Keithem Kelloggiem, specjalnym wysłannikiem Białego Domu ds. Ukrainy.
„Omówiliśmy sytuację na polu walki, nasze silne możliwości dyplomatyczne — Ukrainy i całej Europy razem z Ameryką. Rosję można zmusić do pokoju tylko siłą, a prezydent Trump ma taką siłę. Musimy zrobić wszystko właściwie, by pokój naprawdę zaistniał. Dziękuję!” — powiedział Wołodymyr Zełenski po spotkaniu.
„Prezydent Trump zaprosił dziś do Waszyngtonu Ukrainę i inne kraje Europy. To po raz pierwszy taki format spotkania — bardzo poważny” — dodał Zełenski, zapowiadając rozmowy z udziałem m.in. przewodniczącej KE Ursuli von der Leyen, sekretarza generalnego NATO Marka Rutte, prezydenta Francji Emmanuela Macrona, kanclerza Niemiec Friedricha Merza, premiera Wielkiej Brytanii Keira Starmera, premierki Włoch Giorgii Meloni i prezydenta Finlandii Alexandra Stubba.
„Kiedy mowa o pokoju dla kogoś jednego w Europie, chodzi o wszystkich w Europie. Jesteśmy gotowi nadal pracować maksymalnie produktywnie, aby zakończyć wojnę i wiarygodnie zagwarantować bezpieczeństwo. To sprawy kluczowe” — zaznaczył.
Trump odrzuca wysłanie żołnierzy
Trump odrzucił wysłanie amerykańskich żołnierzy na Ukrainę. W ramach gwarancji bezpieczeństwa dopuścił wsparcie USA w powietrzu. Sojusznicy Kijowa z Europy, Japonii i Australii tworzą ponad 30-państwową tzw. „koalicję chętnych” dla ewentualnej misji pokojowej. W środę w formacie wirtualnym dowódcy sił NATO omawiali techniczne warianty działania sił pokojowych.
Nie zabrakło symbolicznych gestów. Biuro Zełenskiego poinformowało, że prezydent Ukrainy podarował Trumpowi kij golfowy należący do weterana Kostiantyna Kartawcewa. „Właśnie obserwowałem twój strzał. Wiem dużo o golfie i twój strzał jest doskonały” — powiedział Donald Trump w nagraniu opublikowanym przez organizację United by Golf, komentując nagranie Kartawcewa.
„Jesteś wspaniałym człowiekiem… Twój kraj jest wspaniałym krajem. Staramy się przywrócić mu dobrobyt” — powiedział Donald Trump. Przekazał również Zełenskiemu symboliczne klucze do Białego Domu.
| Fot. EPA-ELTA
Herbst: To najważniejsza wiadomość
W rozmowie z litewskim nadawcą państwowym LRT były ambasador USA na Ukrainie, John E. Herbst, skomentował, że takie gwarancje bezpieczeństwa Ukrainie przyrównać można do członkostwa w NATO.
„Jeśli uda się uzyskać gwarancje bezpieczeństwa na mocy artykułu 5, może to być równoznaczne z członkostwem w NATO” — powiedział John E. Herbst. Według niego to najważniejsza wiadomość po rozmowach w Waszyngtonie.
Herbst ocenił, że przyjęcie Władimira Putina przez Donalda Trumpa w Waszyngtonie było dla Rosji politycznym sukcesem, ale późniejsze spotkanie z Wołodymyrem Zełenskim i europejskimi liderami zmieniło sytuację.
„To obecnie najważniejsza wiadomość. Uważam, że to świetnie. Moim zdaniem Ukraina powinna być członkiem NATO, ale nie może nim być, dopóki Trump jest prezydentem, a przy okazji, dopóki wiele innych krajów europejskich ma takie stanowisko, dlatego trzeba szukać innego rozwiązania” — powiedział John E. Herbst.
Jednocześnie skrytykował pomysł oddania terytoriów za pokój, wskazując na coś, czego „ludzie nie do końca rozumieją”.
„Nie, uważam, że byłoby to błędem nie tylko dla Ukrainy, ale także dla Europy i Stanów Zjednoczonych, które mówią, że udzielą Ukrainie gwarancji wynikających z art. 5, ponieważ oznaczałoby to, że będziemy musieli pomóc w obronie Ukrainy, a wszyscy wiemy, że pagórkowate i zurbanizowane tereny zachodniego Donbasu stanowią doskonałą pozycję obronną. Myślę, że ludzie nie do końca to rozumieją” — zaznaczył.
Stanowisko Litwy
Litwa komunikuje gotowość do udziału w misji pokojowej przy spełnieniu warunków bezpieczeństwa. „Jeśli chodzi o liczbę żołnierzy, to już dawno wszystko zaplanowaliśmy i przeliczyliśmy. Bez wątpienia potrzebny jest mandat parlamentu, a w przypadku podjęcia ostatecznej decyzji o wysłaniu sił, oczywiste jest, że konieczne są demokratyczne procedury, zwrócenie się do parlamentu” — powiedziała p.o. minister ochrony kraju Dovilė Šakalienė.
Jednak zaznaczyła, że aby takie siły mogły tam się znaleźć, musi najpierw zostać przerwany ogień. „Siły te nie mogą (póki co — przyp. red.) fizycznie znajdować się na terytorium Ukrainy” — powiedziała Dovilė Šakalienė.
Według doradcy prezydenta Gitanasa Nausėdy, Litwa wysłałaby podobną liczbę żołnierzy jak do misji NATO w Afganistanie; Litwa wysyłała tam zazwyczaj do kilkuset żołnierzy.
Komentarze prasy
Politico twierdzi, że liderzy Europy nie spodziewają się sukcesu pokojowej misji Trumpa wobec Ukrainy, ale mają nadzieję, że rozmowy przekonają go do zaostrzenia sankcji przeciw Rosji.
„Przywódcy europejscy uważają, że nie mogą na tym stracić. Będą zachwyceni, jeśli okaże się, że nie mają racji i prezydentowi USA uda się wynegocjować koniec wojny na Ukrainie z mocnymi gwarancjami bezpieczeństwa, ale, zasadniczo, chodzi im o to, by zdemaskować dwulicowość rosyjskiego przywódcy i lobbować za zaostrzeniem sankcji” — czytamy w Politico.
Z kolei według „Financial Times”, spotkanie prezydentów USA Donalda Trumpa i Ukrainy Wołodymyra Zełenskiego w Białym Domu wywołało obawy Ukraińców o możliwe ustępstwa terytorialne wobec Rosji. Przed rozmową z Putinem w Anchorage Trump sugerował, że zakończenie wojny może wymagać przekazania części terytorium. Putin żądał oddania całych obwodów donieckiego i ługańskiego. Ukraińskie władze i sojusznicy zaprzeczyli gotowości do takich ustępstw, podkreślając, że suwerenność i integralność kraju są priorytetem. To ważne też dlatego, że w Donbasie są umocnienia, które Ukraina budowała od wielu lat, szykując się do obrony.
| Fot. EPA-ELTA
Wojna zaczyna się wylewać
Tymczasem w regionie odnotowano kolejny incydent powietrzny na terytorium UE i NATO. Niedawno, pod koniec lipca, po kilku dniach poszukiwań na Litwie znaleziono obcy dron, który przyleciał z kierunku Białorusi, przeleciał nad Wilnem i spadł na poligonie niedaleko Kowna. Był to dron typu Gerbera, pełniący funkcję wabika, podobny do wykorzystywanych przez Rosję maszyn typu Szahid/Gerań.
Z kolei niedawno, 19 sierpnia, w Polsce w okolicach wsi Osiny w woj. lubelskim spadł i eksplodował nieznany obiekt; według nieoficjalnych informacji był to bezgłowicowy dron-wabik. Dron wybuchł, w okolicy wypadły szyby z okien, ale nie stwierdzono ofiar śmiertelnych.
W tym samym czasie Siły Powietrzne Ukrainy informowały o zmasowanych atakach dronów i rakiet. Wcześniej dochodziło do naruszeń polskiej przestrzeni powietrznej, w tym 29 grudnia 2023 r. i 24 marca 2024 r.