Tym razem lato zaczęło się w sierpniu ― ironicznie zauważają mieszkańcy słysząc prognozy meteorologów, którzy obiecują największe w tym roku upały spowodowane afrykańskim powietrzem, które napłynęło do naszego regionu.
Podobno, 8 sierpnia, temperatura w południowej części kraju może wynosić 40 stopni, osiągając tegoroczny rekord. Tymczasem eksperci ostrzegają, że upał ponad 30 stopni może być niebezpieczny dla zdrowia i życia.
― Porady na temat bezpiecznego zachowania się podczas upałów są niby powszechnie wiadome, jednak ludzie nadal o nich zapominają. Zaleca się wkładać jasne ubrania z naturalnych materiałów, korzystać z kremu z filtrem. Podczas odpoczynku na plaży po każdej kąpieli należy ponownie posmarować ciało kremem ― powiedziała „Kurierowi” lekarz rodzinny Beata Narušaitienė.
Pamiętać należy o nakryciu głowy i okularach przy silnym nasłonecznieniu. Zaleca się też w godzinach 11-17 minimalizować aktywność fizyczną ― ciężkie prace najlepiej, jeżeli to możliwe, odłożyć na późniejsze godziny.
― Podczas upałów należy poruszać się wolniej niż zwykle. Ludzie, którzy pracują na zewnątrz, muszą szczególnie uważać, gdyż im cięższa jest praca fizyczna, tym więcej ciepła wytwarza nasz organizm. W niektórych krajach ustawowo zabronione jest zmuszanie ludzi do pracy pod słońcem w upalne dni. U nas takiej ustawy nie ma, więc pracodawcy sami mają być wyrozumiali i odpowiednio zaopiekować się swoimi pracownikami ― tłumaczy Narušaitienė.
Dolegliwości z powodu przegrzania także występują u ludzi starszych z nadciśnieniem.
― W najbliższe dni radziłabym takim osobom pozostawać w domu. Warto zaciągnąć zasłony na oknach ― dzięki temu wnętrze domu będzie bardziej chłodne. Odpoczynkowi sprzyjać będzie też wentylator i odpowiednia dieta. Podczas upałów zwykle znika apetyt. Jednak nadal powinniśmy jeść regularnie, najlepiej, jeżeli zorganizujemy sobie 5-6 małych posiłków dziennie. Należy unikać gorących i ostrych dań, jeść mniej mięsa, a więcej owoców i warzyw, orzechów, jagód. Spożywajmy też mniej cukru. Co prawda, zimne desery takie jak lody na pewno teraz nie zaszkodzą ― mówi Narušaitienė.
Pamiętać należy także o nawodnieniu organizmu. Jednak nadużywać wody mineralnej podczas upałów specjaliści nie radzą. Zamiast niej warto pić zieloną herbatę lub niesłodki, rozcieńczony wodą sok. Jednym z najlepszych napojów w gorący dzień jest też naturalny kwas chlebowy, który nie tylko świetnie gasi pragnienie, ale też ma wiele wartości odżywczych. Kwas doskonale orzeźwia, a przy tym wzmacnia odporność, reguluje trawienie i wspomaga leczenie wielu dolegliwości.
Unikać natomiast należy alkoholu i napojów z kofeiną ― mają działanie moczopędne i dodatkowo odwadniają organizm.
Specjalistka także zwraca szczególną uwagę rodziców na to, aby nie zostawiali dzieci w samochodzie nawet na krótki czas.
― Wszyscy chyba wiedzą o ubiegłorocznym tragicznym wypadku w Polsce, gdzie trzyletnia dziewczynka zginęła wskutek tego, że ojciec zapomniawszy ją odwieźć do przedszkola zostawił w aucie podczas upału. Dziecko męczyło się przez 8 godzin… Jednak gdy temperatura na dworze jest bardzo wysoka, wystarczy znacznie mniej czasu, żeby zaszkodzić. Zaledwie w ciągu 15 minut temperatura w aucie może podskoczyć o 15 stopni ― mówi lekarz.
Zaznacza, że temperatura dziecka podnosi się niemal pięciokrotnie szybciej, niż w przypadku człowieka dorosłego. Dlatego udaru cieplnego dziecko może doznać już w ciągu 20 minut.
Niestety, mimo ostrzeżeń specjalistów niektórzy rodzice nadal nie doceniają niebezpieczeństwa, jakie stanowią upały. W mediach ostatnio regularnie pojawiają się wiadomości o rodzicach, którzy lekkomyślnie zostawiają dzieci w rozgrzanych samochodach. W tym tygodniu w Wilnie matka zostawiła córeczkę z synkiem w aucie, aby zrobić zakupy w sklepie „Iki”. Przechodnie usłyszeli płacz dzieci, uwięzionych w gorącym wnętrzu auta, gdzie spędziły nie wiadomo ile czasu. Kobietę udało się znaleźć po 20 minutach. Podobna historia wydarzyła się w Kłajpedzie, gdzie ratownicy znaleźli w samochodzie dziecko zostawione przez ojca.
Nie warto jednak narzekać na upały na Litwie, gdyż nie potrwają one długo. Otóż mieszkańcom regionów południowych wysoka temperatura dokucza znacznie bardziej i to w ciągu większej części roku. Natomiast w letnie miesiące Celsjusz tam bije wszelkie możliwe rekordy. Na przykład temperatura w Iranie ma sięgać aż 72 stopni Celsjusza! W Jordanii natomiast dochodzi do 52, w Iraku do 51, a w Tunezji do 48 stopni.
Z powodu panujących warunków atmosferycznych w Iraku ogłoszono, że cztery najbliższe dni będą wolne od pracy. W Jordanii władze ostrzegają, aby między 11.00 a 17.00 unikać przebywania na słońcu. Jednocześnie gwałtowne opady spowodowały niedawno powodzie w Arabii Saudyjskiej. Synoptycy przewidują, że przez najbliższe trzy dni będzie tam padać i będą występować silne porywy wiatru.
Jak więc z upałami radzą sobie ludzie, którzy mieszkają w krajach, gdzie bardzo wysoka temperatura na dworze jest normą? Rzeczywiście, osoby urodzone w ciepłych południowych krajach znacznie lepiej znoszą upały niż mieszkańcy regionów północnych. Jednak „lepiej” nie znaczy, że zawsze czują się komfortowo, bowiem temperatura powyżej 40 stopni Celsjusza jest poważnym wyzwaniem dla każdego.
― Latem po prostu chcę wyemigrować z Rzymu, bo powietrze tutaj jest nie do zniesienia! A raczej w ogóle go chyba nie ma, bo gdy wychodzisz na zewnątrz, czujesz tylko gorąco i nie masz czym oddychać. W pomieszczeniach ciągle działa klimatyzacja. Nie jest to bardzo zdrowe, ale inaczej nie dałoby się wytrzymać. Wietrzyć pomieszczenia i otwierać okna można tylko wtedy, gdy już nie ma słońca ― dzieli się z nami wrażeniami 32-letni Claudio. ― W dzień okna mam zawieszone ciemnymi zasłonami, a sam ubieram się w jasne kolory i wybieram tylko naturalne materiały, żadnej syntetyki.
Także obowiązkowy jest częsty prysznic. Jednak należy uważać na temperaturę wody. Nie może być ona znacznie niższa niż temperatura powietrza, w przeciwnym przypadku po prysznicu można dostać szoku. Chociaż mieszkańcom Litwy wahania temperatury być może nie są takie straszne ― słyszałem, jak lubicie korzystać z łaźni zimą, gdy z gorącego pomieszczenia wybiegacie prosto na śnieg… Teraz bym też chciał o drobinę śniegu!
Tymczasem w Indiach ludzie noszą zawinięte na głowach ręczniki, zmoczone w lodowatej wodzie i starają się jak najczęściej nawilżać ciało poprzez oblewanie się. W nocy tutaj mieszkańcy często śpią pod mokrymi kołdrami, co ma chronić nie tylko przed wysoką temperaturą, ale także przed pyłem. Natomiast picie wody w dużych ilościach nie jest w Indiach zalecane. Tłumaczy się to tym, że zbyt duża ilość wody zwiększa obciążenie na serce.
W Sri Lance głównym sposobem walki z upałem jest sjesta, czyli odpoczynek, zwykle poobiednia drzemka. W niektórych regionach w godzinach 12-16 zamykane są prawie wszystkie sklepy, ulice stają się zupełnie puste. Z kolei ludzie w pomieszczeniach ratują się za pomocą klimatyzacji i chłodnego prysznicu. Mieszkańcy także praktykują specjalną dietę, która polega na tym, że w sezonie deszczowym (czyli chłodnym) posiłki są bardziej nasycające. Natomiast w czasie upałów potrawy są bardzo lekkie, prawie nikt tutaj nie je wtedy mięsa, a zadowala się ryżem, warzywami i owocami. Pije się dużo wody, najczęściej z sokiem cytrynowym. Nie zobaczymy też w Sri Lance ludzi pijących napoje gazowane.
We Wietnamie ludzie także wiele uwagi udzielają diecie ― doskonale wiedzą, jakie produkty sprzyjają ochłodzeniu ciała, a jakie nie. Na przykład w południe Wietnamczyk nigdy nie jadłby chili i nie piłby soku z mango. Natomiast chętnie zje gorzki rosół z ogórkiem, wypije sok pomarańczowy czy zieloną herbatę z kostkami lodu. W dzień Wietnamczycy starają się jak najmniej poruszać ― zobaczyć tutaj ludzi w parkach, na plażach czy zwykle spacerujących ulicami można tylko wczesnym rankiem lub po zachodzie słońca. Wiele czasu ludzie spędzają w kawiarenkach z klimatyzacją.
Do poruszania się po miastach obowiązkowe są skutery, nawet jeżeli odległość do przejechania jest zupełnie krótka ― ludzie starają się jak najmniej czasu spędzać pod słońcem. Natomiast na rowerach tutaj zobaczyć można jedynie niedoświadczonych turystów lub niezamożnych Wietnamczyków, którzy nie mogą sobie pozwolić na kupno skutera.
Lato w Emiratach jest niezwykle trudne do zniesienia nie tylko dla osób z krajów północnych, ale też dla miejscowej ludności. W sierpniu temperatura w cieniu tutaj przekracza 48 stopni Celsjusza, a wody ― 35 stopni. Dlatego też bardziej zamożni mieszkańcy wolą spędzać lato za granicą, w mniejszych upałach. Natomiast turyści, którzy odważyli się odwiedzić Emiraty latem, powinni przestrzegać poszczególnych zasad, aby zachować zdrowie. Kąpiel w morzu zalecana jest w bardzo wczesnych godzinach ― od 5.30 do 9 rano lub już po zachodzie słońca. W dzień w ogóle odradza się spacery, nawet krótkie, kilkunastominutowe. Jeżeli jednak trzeba gdzieś dotrzeć, to najlepiej brać taksówkę, aby nie iść pieszo. Ubranie w Emiratach ma być lekkie, ale zamknięte ― nie tylko z powodów kulturowych, ale też dlatego, że ubranie chroni przed promieniami słonecznymi.
Odpowiedni ubiór pomaga też znieść kontrast temperatury zewnętrznej i wewnętrznej ― pomieszczenia bowiem są w tym kraju ochładzane do 22 stopni Celsjusza.
Ciekawe, że mieszkańcy krajów południowych ― Turcji, Iranu, Indii, Uzbekistanu ― w upalne dni często piją gorące napoje, zwykle herbatę czarną lub zieloną z imbirem lub cytryną. Chłodnej wody natomiast ludzie tutaj wolą nie pić lub robią to dosyć rzadko, bowiem sprzyja ona wymywaniu z organizmu minerałów i z tego powodu jeszcze bardziej chce się pić. Na Kaukazie zaś ludzie ugaszają pragnienie za pomocą różnych napojów z kwaśnego mleka ― to nie tylko tonizuje, ale też jest korzystne dla systemu trawienia.