Kobiety w kraju odkładają macierzyństwo, na świat przychodzi mniej dzieci

Na Litwie notowany jest spadek urodzeń. Według danych Departamentu Statystyki w 2019 r. urodziło się 27,7 tys. dzieci, o 420 (1,5 proc.) mniej w porównaniu do 2018 r.

W porównaniu z 2009 r.  na świat przyszło o 15 proc. mniej dzieci.  Zmniejsza się też liczba osób w wieku zdolnym do pracy – społeczeństwo się starzeje.  W ub. r.  zmarło 38, 4 tys. mieszkańców kraju.  Na Litwie więcej ludzi umiera niż się rodzi.

Aušra Maslauskaite, wiceprezydent Stowarzyszenia Socjologów Litwy zauważa, że przyrost naturalny w kraju jest ujemny z kilku powodów. Jako podstawowe, socjolog wymienia odkładanie macierzyństwa na później oraz emigrację, która w ciągu ostatnich trzydziestu lat była szczególnie intensywna.

„Za okres ostatnich 30 lat odnotowuje się tendencję zakładania rodziny później niż w czasach sowieckich.  Kobiety też coraz częściej decydują się na późne macierzyństwo. Dzieje się tak z wielu powodów. Najczęściej dominuje chęć zdobycia najpierw wykształcenia, uporządkowania bytu, odniesienia sukcesów zawodowych. Wiele osób chce zacząć lepiej zarabiać, a dopiero potem zakładać rodzinę.  Często jednak bywa za późno, ponieważ próg wieku reprodukcyjnego kobiet, pomimo że przesuwa się, jest jednak ograniczony. Im później kobieta rodzi pierwsze dziecko, tym mniejsze szanse na urodzenie kolejnych dzieci. Stale zmniejsza się też liczba rodzin wielodzietnych” – zauważa socjolog.

Na Litwie w 2009 r. kobieta rodziła pierwsze dziecko średnio w wieku 26 lat, zaś w 2019 – 28 lat. Dla porównania, średnia dla państw Unii Europejskiej w 2019 r. wyniosła 29,1 lat. W Polsce kobieta rodzi pierwsze dziecko średnio w wieku 27,3 lat. Z badań Eurostatu wynika, że Hiszpania jest krajem, w którym kobiety najpóźniej mają pierwsze dziecko w całej Unii Europejskiej.  Blisko 9 proc. kobiet rodzących w Hiszpanii pierwsze dziecko ma ponad 40 lat. 60 proc. Hiszpanek, które zostały matkami po raz pierwszy, ma 30-39 lat.  Podobna sytuacja panuje w Grecji, Irlandii, Włoszech i Luksemburgu. W wielu krajach Europy urodzić pierwsze dziecko przed 30. rokiem życia powoli staje się anomalią. 

Czytaj więcej: Podwójne obywatelstwo – dla wszystkich dzieci, które nabyły obywatelstwo litewskie w chwili urodzenia

Z danych Eurostatu wynika także, że Włochy i Hiszpania znajdują się w czołówce pod względem liczby kobiet, które zostały matkami po raz pierwszy po ukończeniu 50. roku życia. Coraz częściej staje się to możliwe dzięki różnym technikom sztucznego zapłodnienia.

Z kolei najmniejszy odsetek w UE wśród kobiet, które zdecydowały się na pierwsze dziecko po ukończeniu 40. roku życia, zanotowano na Litwie oraz w Polsce. Współczynnik ten wyniósł odpowiednio 1,3 oraz 1,4 proc.

– Aby kompensować spadek demograficzny średnio rodzina musiałaby wychowywać trójkę dzieci, a co druga – czworo. Jednak bardziej realny scenariusz dla Litwy to dwoje dzieci w rodzinie, a w co drugiej rodzinie – troje. Taki scenariusz pozwoliłby ustabilizować sytuację po 20-25 latach – mówił „Kurierowi Wileńskiemu” dyrektor Litewskiego Instytutu Rynku Pracy, prof. Bogusław Grużewski.

Wśród kierunków działań sprzyjających polepszeniu wskaźników urodzeń, prof. Grużewski wymienia aktywną politykę prorodzinną, krzewienie szacunku do wartości rodzinnych w szkole i mediach, wzrost gospodarczy, który bezpośrednio przekładałby się na wzrost płac i poziomu życia.

 – Należy też dbać o zwiększanie atrakcyjności Litwy jako miejsca zamieszkania, w którym są perspektywy dla rozwoju i samorealizacji, zarówno dla mieszkańców, jak też inwestorów. Jeżeli chodzi o zwiększenie liczby urodzeń, w UE wdrażane są też różne programy. Dobrym przykładem jest program Rodzina 500+ w Polsce, który polega na systemowym wsparciu rodzin po 500 zł miesięcznie na drugie i kolejne dziecko –podkreślił Bogusław Grużewski.

Na Litwie równolegle do mniejszej liczby urodzeń odnotowuje się też mniej aborcji. Za okres ostatnich dziesięciu lat ich liczba zmniejszyła się o 50 proc.