Państwowa Komisja Języka Litewskiego proponuje trzy warianty, którymi można zastąpić nazwę Białorusi. Dyskusja to pokłosie wniosku Swiatłany Cichanouskiej, aby litewską nazwę „Baltarusija” (pol. Białoruś) zmienić na „Belarusia”. Po litewsku Białoruś to „Baltarusija” bądź rzadziej „Gudija”.
Litwa akcentuje swoją solidarność z Białorusią
| Fot. ELTA
Językoznawcy z państwowej komisji proponują umocnienie nazwy „Gudija”, wprowadzenie „Baltarusia” (nie „Baltarusija”) bądź „Baltoji Rusia” (pol. „Biała Ruś”).
Na prośbę Cichanouskiej
Przewodniczący komisji Audrys Antanaitis powiedział, że poinformował już Ministerstwo Spraw Zagranicznych, która miesiąc temu przesłała prośbę Cichanouskiej.
Czytaj więcej: Šimonytė i Cichanouska omówiły sytuację na Białorusi
„Białoruska nazwa «Bielarus’» ma dwa odpowiedniki w języku litewskim — «Baltarusija» i «Gudija». Odnosząc się do próśb, warto wrócić do pytania, która nazwa jest bardziej akceptowalna w komunikacji oficjalnej. Zgadzamy się, aby na ten temat była sensowna publiczna szeroka dyskusja. Do rozważań mogłyby być wciągane warianty zaproponowane przez specjalistów historii Litwy. Dwuczłonowa nazwa «Baltoji Rusia», dotychczas stosowana tylko w litewskiej historiografii, także niesystemowa «Baltarusia»” — czytamy w liście komisji.
Państwowa Komisja Języka Litewskiego podkreśla, że jest gotowa dyskutować i „ocenić wszystkie argumenty, które pomogłyby w podjęciu decyzji w tej sprawie”.
Belorusia nie przejdzie
Przewodniczący komisji Antanaitis stwierdził również, że nie rozważa się wariantu „Belorusia” zaproponowanego przez Cichanouską. W języku litewskim przynajmniej pierwsza lub wszystkie człony nazw państw są zlitewszczane.
Czytaj więcej: Co dalej z „q”, „w” i „x”?: nowa Komisja Języka Litewskiego
„Na przykład jest nie «Montenegro», a «Juodkalnija» (pol. Czarnogóra), nie «New Zealand», a «Naujoji Zelandija» (pol. Nowa Zelandia), nie «Cote d’Ivoire», a «Dramblio Kaulo Krantas» (pol. Wybrzeże Kości Słoniowej). Te zestawienia tłumaczymy zgodnie z regułami języka litewskiego, dlatego w liście nie wyjaśniamy nic na ten temat, bo ten wariant jest całkiem niemożliwy” — podkreślił przewodniczący komisji.
Odnośnie prośby Cichanouskiej o rozważenie nazwy „Belarusia”, komisja podkreśla, że z racji na stare związki historyczne w języku litewskim nazwa „Rusia” (pol. Ruś) jest podstawą dla dwóch nazw — Rosji i Białorusi. Transliteracja według zasad językowych tych narodów byłaby niepożądana, ponieważ należałby Rosję nazywać „Rosija” (teraz „Rusija”), Białoruś nosiłaby nazwę „Belarusė” (teraz „Baltarusija”), a narody by się nazywały „rosianai” (zamiast „rusai”) i „belarusiai” (zamiast „baltarusiai”).
Biała Ruś też nie
Antanaitis mówi, że z trzech proponowanych wariantów nie poparłby nazwy „Baltoji Rusia” (pol. „Biała Ruś”), ponieważ ma ona tradycję w języku rosyjskim i łacińskim, ale nie litewskim, gdzie tradycyjnie stosowana nazwa to „Gudija”.
„Gdyby istniało wystarczająco dużo ważnych politycznych i historycznych powodów do zmiany nazwy kraju, jako przewodniczący komisji językowej poparłbym opcję białoruską, ale nie odrzuciłbym opcji «Gudija»” — dodał Antanaitis.
Tradycyjna „Gudija”
W swoim piśmie Komisja podkreśla między innymi, że nazwa „Gudija” pochodzi ze słownika Konstantinasa Sirvydasa z XVII wieku. Była jednym z dwóch tradycyjnych lub krótkich wariantów nazw tego kraju od 1995 r. Od 2007 r. była wręcz główną nazwą, gdy „Baltarusija” zaakceptowano jako alternatywę.
Zdaniem komisji, można by powrócić do tej nazwy, używanej zwłaszcza w dwudziestoleciu międzywojennym i na uchodźstwie „dla podkreślenia długotrwałego partnerstwa krajów”. Między innymi podkreśla się, że Łotwa i Estonia również zachowały charakterystyczne nazwy Białorusi („Baltkrievija” ir „Valgevene”).
Według Audrysa Antanaitisa „w przypadku konsensusu politycznego” możliwa byłaby ponowna wymiana opcji.
Podobną zmianę nazwy zastosowano wobec Gruzjia. Od grudnia 2020 roku oficjalną nazwą Gruzji w języku litewskim jest „Sakartvelas”.
Czytaj więcej: Litwa oficjalnie zmieniła nazwę Gruzji na „Sakartvelas”
Najnowsze ogłoszenia Państwowa Komisja Języka Litewskiego ogłasza na swojej stronie internetowej.
Na podst.: BNS, własne