| Fot. archiwum pienogele.lt
W 2017 r. na Litwie działały 22 uznane spółdzielnie rolnicze, w roku 2020 — już 27. Do tworzenia nowych spółdzielni oraz rozwijania już istniejących zachęca także wsparcie unijne, przeznaczone na zakup nowoczesnego sprzętu, zwiększanie objętości produkcji, budowę lub odnowę budynków, produkcję nowych wyrobów czy świadczenie nowych usług.
Wydzielono ponad 33 mln euro
Z danych Narodowej Agencji Płatniczej przy Ministerstwie Rolnictwa wynika, że w ramach Programu Rozwoju Wsi Litwy 2014-2020 (KPP), do otrzymania wsparcia zakwalifikowano 71 spółdzielnię. Łączna kwota zatwierdzonego wsparcia wyniosła ponad 33 mln euro. Co prawda, ta statystyka nie uwzględnia spółdzielni, które składają wnioski o dofinansowanie użytków rolnych na podstawie środków KPP związanych z powierzchnią.
Najpopularniejszymi obszarami działania wśród spółdzielni są „Wsparcie inwestycji w przetwórstwo, marketing i (lub) rozwój produkcji rolnej” oraz „Wsparcie inwestycji w gospodarstwach rolnych”.
„Wsparcie inwestycji w przetwórstwo, marketing i (lub) rozwój produkcji rolnej” w okresie 2014-2020 otrzymała 21 spółdzielnia. Wsparcie w ramach tego środka ma na celu zwiększenie konkurencyjności sektorów rolnego i spożywczego, zachęcanie do wytwarzania produkcji o wyższej wartości dodanej, wdrażania innowacji, nowych procesów technologicznych oraz rozwijania marketingu produkcji rolniczej. Zgodnie z najnowszymi przepisami wykonawczymi dotyczącymi dziedziny działalności maksymalna kwota wsparcia na jeden projekt nie może przekroczyć 400 tys. euro, dla jednego podmiotu — do 40 mln euro w okresie 2014-2020.
Wsparcie to krok do pomyślnego jutra
Ze wsparcia na podstawie środka „Inwestycje w majątek materialny” w obszarze „Wsparcie inwestycji w przetwórstwo, marketing i (lub) rozwój produkcji rolnej” skorzystała spółdzielnia rolnicza (Žemės ūkio kooperacinė bendrovė, ŽŪKB) „Pieno gėlė” — otrzymała ona wsparcie w wysokości 140 tys. euro. Za te środki unowocześniono bazę transportową spółdzielni: zakupiono dwa mlekowozy i przyczepę.
Historia zarejestrowanej ponad dwa dziesięciolecia temu spółdzielni rolniczej zaczęła się od dwóch punktów skupu mleka w miejscowościach Virkšai i Žlibinai na Żmudzi. Obecnie spółdzielnia posiada 19 punktów skupu, mleko jest nabywane od 83 dużych gospodarstw, posiadających własne chłodnie. Liczba członków spółdzielni w ciągu 18 lat wzrosła do 47, a punkty skupu zostały pootwierane nie tylko w rejonie płungiańskim, ale też retowskim, szkudzkim i szyłelskim.
Prezes zarządu ŽŪKB „Pieno gėlė” Jonas Kuzminskas nazywa współpracę wielką siłą, a otrzymane wsparcie — krokiem do pomyślniejszego jutra.
Ochroniła przed ryzykiem
Ze „Wsparcia inwestycji w gospodarstwach rolnych” w latach 2014-2020 skorzystało 12 spółdzielni. Wsparcie w ramach środka ma na celu zwiększenie rentowności gospodarstw rolnych i konkurencyjności wszystkich rodzajów działalności rolniczej we wszystkich regionach kraju, promowanie innowacyjnych technologii rolniczych, organizację łańcucha dostaw żywności i efektywne gospodarowanie zasobami oraz wspieranie przejścia na odporną na zmianę klimatu gospodarkę niskoemisyjną w sektorze rolnym.
Remigijus Kelneris, szef jednej z największych spółdzielni rolniczych ziemi pogieskiej i tauroskiej „Lumpėnų Rambynas”, utrzymuje, że gdyby nie otrzymane latem 2017 roku wsparcie, to raczej nie podjąłby się inwestowania w spółdzielnię. W sektorze mleczarskim sytuacja jest szczególnie złożona i ryzykowna od lat.
„Lumpėnų Rambynas” otrzymał wsparcie w obszarze „Wsparcie inwestycji w gospodarstwach rolnych” w wysokości 180 tys. euro. Za otrzymane środki dokonano rekonstrukcji stodoły, budowanej jeszcze w 2002 roku: wymieniono leżanki krów, poidła, szczotki, miejsce dla cieląt, zamontowano także dwa roboty dojące, które mogą obsługiwać 120 krów. Policzono, że inwestycja powinna się opłacić w ciągu 5-6 lat.
Priorytet w przepisach
Warto przypomnieć, że przy wdrażaniu Programu Rozwoju Wsi Litwy na lata 2014-2020 (KPP), szczególną uwagę poświęca się właśnie spółdzielniom rolniczym. Mają one możliwość uzyskania bardziej intensywnego wsparcia, otrzymują więcej punktów priorytetowych w konkursie.
Na przykład, kwota wsparcia przyznanego w ramach obszaru działalności „Wsparcie inwestycji w gospodarstwach rolnych” oblicza się z uwzględnieniem kosztów kwalifikowalnych projektu. Maksymalna intensywność pomocy ma jednak zastosowanie do uznanych spółdzielni rolniczych realizujących inwestycje zbiorowe. Stanowi ona 50% całkowitych kosztów kwalifikowalnych projektu. Podczas oceniania wniosków, uznane spółdzielnie rolnicze, ich członkowie lub grupy producentów otrzymują dodatkowo 10 punktów konkursowych. W obszarze działania „Wsparcie inwestycji w przetwórstwo, marketing i (lub) rozwój produkcji rolnej” wnioskodawcy, którzy są uznanymi spółdzielniami rolniczymi, także dodatkowo otrzymują 10 punktów konkursowych.
Zam.2319