Raport służb kontrwywiadu i bezpieczeństwa o obecnych zagrożeniach dla Litwy

W sejmie odbyła się konferencja prasowa, podczas której zostało zaprezentowane, już szóste z rzędu, coroczne sprawozdanie służb kontrwywiadu i bezpieczeństwa narodowego pt. „Ocena zagrożeń narodowych interesów 2021”.

W prezentacji wzięli bezpośredni udział Laurynas Kasčiūnas, przewodniczący sejmowego komitetu ds. bezpieczeństwa i obrony, Darius Jauniškis, dyrektor Departamentu Bezpieczeństwa Państwowego (VSD), płk Elegijus Paulavičius, dyrektor Drugiego Departamentu Służb Operacyjnych (AOTD) przy Ministerstwie Ochrony Kraju oraz zdalnie – Arvydas Anušauskas, minister ochrony kraju.

Pandemia okazją do wzmocnienia wpływów

Służba kontrwywiadu twierdzi, że obecnie koronawirusową pandemię wykorzystują obce elementy radykalne i propagandyści teorii spiskowych, a Rosja, Białoruś i Chiny szukają pretekstu, by coraz bardziej kontrolować nastroje społeczne na Litwie.

„Pandemia COVID-19 w wielu krajach zwiększyła zagrożenie ze strony radykalnych, politycznych ideologii wraz z szerzeniem destrukcyjnych teorii spiskowych. W niektórych państwach odbywają się masowe protesty i akcje przemocy pod przykrywką nawoływania władz do bardziej skutecznej walki z wirusem. Takie tendencje, choć słabsze w wymiarze przemocy, uwidaczniają się i na Litwie” – napisano w dokumencie sprawozdania.

Jak twierdzą służby kontrwywiadu i bezpieczeństwa, właśnie takie działania spowodowały, że wprowadzenie monitoringu osób zarażonych koronawirusem zwiększyło aktywność obywateli obcych, autorytarnych państw, ale też częściowo przełożyło się na wymuszoną obserwację większej liczby mieszkańców Litwy.

Wpływ Kremla

Darius Jauniškis, dyrektor VSD, prezentując w sejmie coroczne sprawozdanie, zaznaczył, że pandemia spotęgowała rozszerzanie się destrukcyjnych teorii spiskowych, „dlatego jednym z największych wyzwań powinno być odpowiednie informowanie społeczeństwa o koronawirusie i szczepionkach”.

Jak się okazuje, na Litwie zarejestrowano już kilkadziesiąt prób organizowania akcji protestacyjnych przeciwko obecnie stosowanym ograniczeniom kwarantannowym.

„Pomimo tego, że akcje protestacyjne były nieliczne i uniknięto masowych niepokojów czy innych działań przemocy, to jednak działania poszczególnych ich organizatorów wskazują na ich doświadczenie i nawyki koordynowania masowych działań poprzez konspiracyjne metody” – napisano w sprawozdaniu „Oceny zagrożeń narodowych interesów 2021”.

Kontrwywiad zauważył, że na większość osób, aktywnie działających przeciwko środkom zabezpieczenia państwa i społeczeństwa przed zgubnymi skutkami pandemii i ograniczeniom kwarantannowym, wielki wpływ wywiera propaganda Kremla.

Czytaj więcej: Orlen jest gwarantem bezpieczeństwa Polski, Litwy i całego regionu

„Prawdziwe” protesty

„Te kilkadziesiąt protestów w naszym państwie, organizowanych przeciwko ograniczeniom kwarantannowym, nie były udane dla ich organizatorów. Ale możemy stwierdzić, że w większej części były spowodowane przez narzucaną przez Kreml propagandę i kłamliwe wiadomości o szczepionkach, o słabości Zachodu w sytuacji pandemicznej” – mówił w sejmie dyrektor VSD Darius Jauniškis.

Wykorzystując ekstremalną sytuację z opanowaniem zagrożenia, jakie niesie ze sobą COVID-19, służby specjalne obcych państw dążą do inwigilacji osób zarażonych wirusem, co może im być pomocne w metodach kontrolowania rozszerzania się koronawirusa. Jak wynika ze sprawozdania służb specjalnych, „ponad połowa dezinformacji, znajdująca się w segmencie litewskiego internetu, jest bezpośrednio pobrana z przychylnych Kremlowi źródeł albo zredagowana na ich podstawie”.

Cel – wzmocnić odbiór pozytywnego wizerunku

Według litewskich służb wywiadowczych, Chiny i Rosja, pod przykrywką wytropienia kontaktów osób zarażonych, rozszerzają masowy zakres śledzenia mieszkańców Litwy i osób przybyłych z zagranicy oraz starają się o polepszenie odbioru własnego wizerunku.

„Rosja dąży do swoich tradycyjnych celów – zachęca do konfliktów pomiędzy państwami zachodnimi oraz w ich obszarach wewnętrznych, wspiera eurosceptycznie nastrojone siły polityczne, ukazuje nieudolność działań NATO, Unii Europejskiej i ich członków” – wskazano w raporcie. 

Tymczasem, zdaniem służb wywiadowczych i bezpieczeństwa narodowego, Chiny dążą do odparcia krytyki z powodu wybuchu pandemii i tworzenia swego pozytywnego wizerunku.

Chińska nowa broń – „dyplomacja maseczek”

„Chiński reżim polityczny nie tylko dąży do poprawienia swojej podupadłej reputacji, ale i nawiązania ważnych, politycznych kontaktów poprzez dostarczanie medycznych towarów jako pomocy humanitarnej krajom, które zostały dotknięte zagrożeniem pandemicznym. W długofalowej perspektywie może to być wykorzystane do wzmocnienia strategicznych interesów Chin” – napisano w sprawozdaniu, w którym zwraca się uwagę na fakt, że ważnym elementem strategii „dyplomacji maseczek” są masowe kampanie propagandowe, w których uczestniczą przedstawiciele chińskich placówek dyplomatycznych, którzy biorą udział w logistyce medycznych towarów, dążąc, by później taka informacja jak najszerzej była naświetlana w społeczeństwie.

Reżim chiński, dążąc do polepszenia swego wizerunku i konkurencyjności swoich międzynarodowych koncernów koordynuje medyczne przesyłki na Litwę. W przestrzeni publicznej są one przedstawiane jako pomoc chińskich, międzynarodowych koncernów, które mają bezpośrednie interesy w litewskiej branży telekomunikacyjnej i energetycznej.

W litewskich mediach płatna propaganda

Ponadto poszerzany jest zakres współpracy z litewskimi środkami masowego przekazu, w których są regularnie zamieszczane płatne, propagandowe artykuły. W tego rodzaju publikacjach są podkreślane „sukcesy Chin w walce z pandemią”, akcentowana udzielona pomoc humanitarna, waga projektu „Wstęgi i drogi”, wskazywane zarzuty politykom i społecznym aktywistom Litwy, krytykującym łamanie praw człowieka i politykę w Chinach, Hongkongu, Tybecie czy Tajwanie. 

Szczepionki jako narzędzie geopolityczne

W raporcie zaznaczono, że Chiny i Rosja szczepionki antywirusowe wykorzystują do celów geopolitycznych:

„Chiny dążą do tego, by ze stworzonej w ich kraju wakcyny skorzystało jak najwięcej zagranicznych państw, a szczególnie – kraje rozwijające się. (…) Rosja wynalezienie szczepionki wiąże z polepszaniem swego wizerunku na międzynarodowej arenie oraz partnerstwem z Indiami, Brazylią, Wenezuelą i innymi krajami”.

Czytaj więcej: Narkomania w czasie pandemii

Wzmożona aktywność białoruskiego KGB

Białoruski Komitet Bezpieczeństwa Państwowego aktywnie interesuje się działalnością mieszkańców Litwy, szczególnie pracą poszczególnych instytucji i ich pracowników.

Służby bezpieczeństwa jako przykład podały przypadek obywatela Litwy, specjalisty nadzoru bazy danych państwowej spółki, który podczas pobytu na Białorusi był poddany próbie szantażu przez tamtejszy wywiad. Zdążył on skontaktować się z litewskim departamentem bezpieczeństwa i zdołał uniknąć grożącego niebezpieczeństwa.

Innym niebezpiecznym obszarem dla Litwy jest wzrost, w związku z pandemią, zakresu pracy zdalnej i zagrożenie cybernetyczne.

„Wielce wiarygodne, że ograniczenia poruszania się po kraju wywołały większą aktywność obcych służb wywiadowczych w przestrzeni elektronicznej, w której dokonywane są również ataki hakerów” – napisano w tegorocznym raporcie „Ocena zagrożeń narodowych interesów 2021”.