Oficjalna wizyta prezydenta Polski Andrzeja Dudy na Litwie w pierwszej kolejności była poświęcona 230. rocznicy podpisania Zaręczenia Wzajemnego Obojga Narodów. Ważnym elementem dwustronnych rozmów było też bezpieczeństwo w regionie.
| Fot. ELTA, Dainius Labutis
Dwudniowa wizyta prezydenta Polski na Litwie zakończyła się złożeniem wieńca przy Mauzoleum Matki i Serca Syna na Rossie oraz mszą w wileńskiej katedrze.
Bracia Litwini
W pierwszym dniu wizyty w Sejmie Litwy odbyło się uroczyste posiedzenie z okazji 230-lecia Zaręczenia Wzajemnego Obojga Narodów, w którym uczestniczyli prezydenci obu krajów. „Mamy wspaniałą okazję przypomnieć o wspólnej historii Litwy i Polski. Ocenić uzbierane dziedzictwo kulturowe oraz wkład naszych krajów w rozwój Europy. Mamy pełne prawo do bycia dumnym z tego, że natchniona ideałami epoki Oświecenia Konstytucja 3 Maja na swój sposób je zinterpretowała i dostosowała do aktualiów naszego regionu. Zawsze będziemy pamiętali o tym dokumencie prawnym i dobrze go wspominali za to, że jako jeden z pierwszych utwierdził myśl konstytucyjną na Litwie i w Polsce” — mówił Gitanas Nausėda.
Andrzej Duda swe przemówienie rozpoczął od słów: „Drodzy, litewscy bracia. Nieprzypadkowo użyłem słowa, którego zasadniczo nie używa się w odniesieniu do innych narodów. Nasze relacje są jednak szczególne. Historia jedności naszego oręża i unii politycznej pomiędzy naszymi państwami obejmuje kilkaset najpiękniejszych lat w dziejach obu naszych narodów. Nigdy nie będziemy po prostu zwykłymi sąsiadami. Jesteście, Wy Litwini, tak, jak i my Polacy, częścią wielkiej cywilizacji, którą wspólnie stworzyliśmy. Jesteście dla nas braćmi” — podkreślił prezydent państwa polskiego.
Czytaj więcej: Doroczna konferencja prezydenta — ocenił relacje polsko-litewskie i szczepienia
Jedność narodów
Obaj prezydenci nawiązali do sytuacji współczesnej. „Dziękuję za całe wsparcie, jakiego sobie wzajemnie udzielamy od początku ataku hybrydowego reżimu Łukaszenki. Dziękuję też białoruskim demokratom za jednoznaczne mówienie światu o tym, że reżim sprowadza do ich kraju oszukanych i ograbionych ludzi, którym obiecuje przerzucenie do Europy oraz których pod pałkami milicyjnymi gna na polską, litewską i łotewską granicę. Dziękuję, że nikomu nie udało się złamać jedności narodów naszego sąsiedztwa” — oświadczył Andrzej Duda.
Prezydent Litwy ze swej strony podziękował stronie polskiej za pomoc w zapanowaniu nad kryzysem migracyjnym oraz za wspólne stanowisko w sprawie elektrowni atomowej w Ostrowcu. „Jak i wcześniej, osobiście pokładam duże nadzieje we współpracy Litwy i Polski w rozwoju polityki UE dotyczącej Partnerstwa Wschodniego. Od naszego powodzenia w tej dziedzinie będzie zależała stabilność oraz dobrobyt przyszłości całego regionu” — dodał Gitanas Nausėda.
| Fot. ELTA, Dainius Labutis
Wieczorem tego samego dnia w Pałacu Władców z udziałem głów państw odbyła się uroczysta inauguracja XX międzynarodowej konferencji naukowej „Wielkie Księstwo Litewskie w XVIII wieku. Świt wolności ojczyzny – Konstytucja Trzeciego Maja 1791 r. Geneza. Treść. Znaczenie” i wystawy z okazji 230-lecia uchwalenia Konstytucji Trzeciego Maja i Zaręczenia Wzajemnego Obojga Narodów. „Jako przywódcy Polski i Litwy razem uznajemy, że tylko na fundamencie wspólnej historii możemy budować swoją pomyślną przyszłość” – oświadczył Andrzej Duda. Prezydent Litwy podkreślił, że zarówno Konstytucja 3 Maja oraz Zaręczenie Wzajemne Obojga Narodów jest dobrym przykładem kompromisu politycznego. „Niechęć do kompromisu, do rozmowy staje się źródłem naszych problemów. Dlatego mądrość i cierpliwość mogą pozwolić na uniknięcie wszystkich problemów” — oświadczył Nausėda.
Czytaj więcej: Konferencja „»Świt wolności ojczyzny«— Konstytucja 3 Maja 1791 r.”
Kilka godzin wcześniej pierwsze damy odwiedziły Gimnazjum im. Szymona Konarskiego w Wilnie, gdzie zostały powitane polskimi piosenkami oraz spacerem zapoznawczym po szkole. W klasie 3a odbyło się uroczyste czytanie książki Astrid Lindgren. Pierwszą część wybranego rozdziału przeczytała Diana Nausėdienė po litewsku, natomiast dokończyła rozdział po polsku Agata Kornhauser-Duda. Doszło też do spotkania z maturzystami. Pierwsze damy poruszyły m.in. tematy dotyczące przebiegu egzaminów maturalnych oraz planów na przyszłość.
| Fot. Grzegorz Jakubowski, KPRP
Pierwsze damy odwiedziły też Narodowy Instytut Raka w Wilnie. „Chciałabym, aby to świadectwo pań stało się udziałem jak najliczniejszej grupy kobiet, by uwierzyły, że nawet w najtrudniejszej sytuacji życiowej czy ciężkiej chorobie można znaleźć wyjście, nie poddając się złym myślom i nastrojom” — oświadczyła Kornhauser-Duda.
Czytaj więcej: Walery Jagliński: „Szkoła ma perspektywę, rodzice i nauczyciele to widzą”
Nielegalne ataki
Drugiego dnia prezydenci wzięli udział w Litewskiej Narodowej Konferencji Bezpieczeństwa 2021. Andrzej Duda oświadczył, że do naszej części Europy powróciło widmo konwencjonalnego konfliktu zbrojnego. „Bezprecedensową emanacją działań hybrydowych są obecne wydarzenia na granicach Polski, Litwy i Łotwy, które de facto są wrogim atakiem ze strony reżimu Aleksandra Łukaszenki przy cynicznym wykorzystywaniu ludzi z krajów Bliskiego Wschodu, mających nadzieję na lepsze życie w państwach Unii Europejskiej” — zaznaczył prezydent RP. Dodał, że obecny kryzys migracyjny, sztucznie wywołany przez reżim Łukaszenki, z pewnością nie jest ostatnim atakiem hybrydowym. „Musimy być w pełni zmobilizowani i w pełni gotowi” — powiedział Andrzej Duda. Zaznaczył, że „nielegalne ataki na systemy polityczne, gospodarcze oraz na demokratyczne wartości mają za zadanie dezorganizację naszych społeczeństw. Działania te objawiają się szczególnie poprzez wrogie akty w cyberprzestrzeni, operacje dezinformacyjne, naruszenie bezpieczeństwa energetycznego czy ingerencje w procesy wyborcze”.
Prezydent Gitanas Nausėda zapewnił zebranych, że mimo prób Rosji nie uda się skłócić obu krajów. „Nieprzypadkowo niektórzy myśliciele geopolityczni określają sojusz Litwy i Polski jako jeden z największych bólów głowy Rosji. Będziemy wspierać się nawzajem, a nie walczyć ze sobą” — podkreślił prezydent Litwy. Dodając, że historia wiele nauczyła oba narody. „Litwa i Polska doświadczyły wielu wyzwań. Nauczyły nas, jak ważne jest trzymanie się i bycie razem. Razem jesteśmy silni, razem możemy przeciwstawić się, razem możemy wygrać” — dodał Nausėda.
Czytaj więcej: Prezydent Andrzej Duda spotkał się z Polkami-posłankami