Tabor zlikwidowano, ale problem narkomanii nie zniknął

Po zlikwidowaniu taboru romskiego, największego rynku narkotykowego, który mieścił się na obrzeżach Wilna na Porubanku (lit. Kirtimai), problem narkomanii nie został całkowicie rozwiązany. Większość Romów przeniosła się do Nowego Miasta i okolic, a wraz z nimi i problem narkomanii.

W 2016 r. zostały podjęte kroki w celu zlikwidowania taboru romskiego mieszczącego się na obrzeżach Wilna. Największym problemem taboru w Kirtimai była narkomania. Mieszkańcy produkowali i sprzedawali tam narkotyki. W ciągu kilku lat władze miasta postanowiły powstrzymać rozpowszechnianie się narkomanii w taborze i okolicach, zapewnić lepszą opiekę medyczną mieszkańcom taboru i stworzyć dzieciom możliwość kształcenia się. W rozmowie z „Kurierem Wileńskim” Erik Jalovik, szef Drugiego Komisariatu Policji w Wilnie, powiedział, że po zlikwidowaniu taboru problem narkomanii nie zniknął całkowicie, ale z całą pewnością się zmniejszył.

– Starego taboru, który znajdował się przy ulicy Dariaus i Girėno 185, na szczęście już nie ma, ale jeszcze mamy niewielki problem z miejscem, gdzie została część taboru przy ulicy Rodūnios. Tam jeszcze mieszkają Romowie w domach, które także zostały wybudowane nielegalnie. Trudno jest dzisiaj stanowczo powiedzieć, że z powodu zlikwidowania taboru zwiększył się problem narkomanii w Nowym Mieście i pobliskich rejonach. To, co widzieliśmy wcześniej, jaki przepływ narkomanów był w taborze, to dzisiaj sytuacja jest nie do porównania. Po prostu ludzie nie widzieli, co tam się działo. Tam po narkotyki szły grupy 30-35 osobowe – podobnie jak dzisiaj migranci. Czy dzisiaj gdzieś jest taki przepływ narkomanów? Wątpię. Zgadzam się, że dzisiaj ludziom, którzy nie mieli w sąsiedztwie narkomanów, a dzisiaj ich widzą, sytuacja wygląda bardzo strasznie. Ale zapewniam, że dzisiaj zmniejszyła się liczba sprzedających i zażywających narkotyki, właśnie dzięki temu, że nie ma taboru – mówi funkcjonariusz.

Policja dosyć często otrzymuje zgłoszenia o handlu narkotykami przy ulicy Rodūnios. Udało się już zatrzymać kilka osób, rozpoczęto też dochodzenia przedprocesowe, zarejestrowano kilka zgonów w tym roku. Więc problem z taborem chociaż już nie jest tak znaczny jak wcześniej, ale jeszcze pozostaje.

– Obecne miejsce w taborze przy ulicy Rodūnios, gdzie odbywa się handel narkotykami, jest trudno dostępne dla funkcjonariuszy – to taki ślepy zaułek. Tam trudno jest dojechać niezauważonym, ponieważ z jednej strony znajduje się wspólnota ogrodowa, z drugiej lotnisko, a z trzeciej linia kolejowa, więc pozostaje jedyna droga. Oczywiście, że staramy się, aby jak najszybciej zamknąć i tam handel narkotykami. Zmieniamy taktykę pracy, pracujemy w tym kierunku – tłumaczy szef Drugiego Komisariatu Policji w Wilnie.

Co dotyczy pobliskich miejscowości, na przykład Nowego Miasta i pobliskich okolic, dokąd przesiedlili się Romowie z taboru, to policja także otrzymuje niemało informacji, że tam także odbywa się handel narkotykami.

– Wiemy sami i otrzymujemy zgłoszenia od miejscowej ludności. Pracujemy w tym kierunku. Udało się już wielu zatrzymać, rozpoczęły się procesy sądowe. Handel narkotykami będzie do tej pory, dopóki będzie popyt. Liczba przestępstw handlu narkotykami spada w porównaniu z ubiegłymi latami. Bardzo nas cieszy fakt, że ludzie nie są obojętni, że informują nas o przestępstwach związanych z narkotykami. Dzisiaj ludzie nie boją się, są bardzo odważni. Naszym podstawowym zadaniem było wysiedlenie Romów z taboru i zasiedlenie ich w miejscach zaludnionych, żeby byli na oczach innych ludzi, żeby sąsiedzi informowali nas o przestępstwach. Jesteśmy bardzo wdzięczni tym, którzy z nami współpracują – mówi Erik Jalovik.

Rozmówca twierdzi, że po zlikwidowaniu taboru handel narkotykami zmniejszył się. Sytuacja sprzed  5, 6, 7 laty i wcześniej, gdy rejestrowano przed taborem po 30-40 zgonów osób w wieku 25-30 lat,  dzisiaj jest zupełnie inna – rocznie rejestruje się 3-5 zgonów.

Czytaj więcej: Tabor znika, problemy pozostają

Jak mówi szef Drugiego Komisariatu Policji w Wilnie, w okresie, gdy istniał tabor, kwitł tam handel jak na rynku Pod Halą czy na Kalwaryjskim, tylko że handlowano wyłącznie narkotykami. Narkotyk mógł kupić każdy i nawet nie musiał wiedzieć, kto handluje. Tam było wszystko na miejscu: logistyka, marketing, różni specjaliści – ekonomista, dyrektor, buchalter. Przy wjeździe stał ich człowiek, który informował handlarzy, że nadjeżdża policja. Tam wszystko było zorganizowane. Dyrektorzy nie handlowali, mieli sprzedawców, którzy mieli specjalne kryjówki – na przykład przychodzi narkoman do jednej kryjówki, wkłada pieniądze, a z innej zabiera towar. Ich logistyka, taktyka z każdym rokiem doskonaliła się. Stąd bardzo trudno było z nimi walczyć.

– Na szczęście po zlikwidowaniu taboru zmniejszyła się liczba handlarzy narkotykami i samych narkomanów. Pamiętam, że gdy jeszcze był tabor, to koledzy liczyli, ilu w ciągu dnia przychodzi tam narkomanów. Bywały dni, że w ciągu dnia rejestrowali nawet po 2 tys. osób, które przychodziły do taboru po narkotyki. Obecnie sytuacja się zmieniła. Jeżeli dzisiaj narkoman chce kupić sobie dozę i nie wie, kto sprzedaje, to jej nie kupi, ponieważ nikt mu nie sprzeda, bo się boją. Bez znajomego, bez umownego schematu, bez specjalnych znaków nie kupisz dzisiaj narkotyków. I to już jest dobrze. A gdy był tabor, to każdy mógł kupić, kto tylko chciał. Z własnego doświadczenia pamiętam taki wypadek, gdy przyjechał kierowca TIR-a z Kazachstanu, który używał narkotyki, zostawił auto przy firmie logistycznej i poszedł do taboru po narkotyki. Kupił, zażył i nie wiem, czy zemdlał, czy może zasnął i upadł w samochodzie na gazową kuchenkę, na której przygotowywał posiłek i zatruł się tym gazem. Dzisiaj już taki kierowca nie znajdzie miejsca, gdzie kupić narkotyk – wspomina.

Czytaj więcej: Narkomania w czasie pandemii