Corocznie w trzecią niedzielę marca obchodzony jest Międzynarodowy Dzień Osób Niepełnosprawnych ustanowiony przez Międzynarodową Organizację Pracy.
| Fot. Marian Paluszkiewicz
Wydarzeniem inicjującym była katastrofa górnicza 8 sierpnia 1956 r. w kopalni węgla kamiennego Bois du Cazier w Marcinelle w Belgii, w wyniku której śmierć poniosło 262 górników pochodzących z 12 krajów. Część z nich doznała poważnych obrażeń, zostając inwalidami. Prawdopodobnie jest to najstarsze święto poświęcone osobom niepełnosprawnym w wyniku wypadków przy pracy. Na obchody tego dnia MOP wybrał pierwsze dni wiosny, jako symbol odradzającej się przyrody.
„W końcu 2021 r. w naszym kraju mieszkało około 221 tys. osób niepełnosprawnych, co oznacza niewielki spadek w porównaniu z rokiem 2020. W 2021 r. było 147,4 tys. osób niepełnosprawnych w wieku produkcyjnym. Najczęstszymi przyczynami niepełnosprawności wśród osób w wieku produkcyjnym są nowotwory złośliwe, choroby układu krążenia oraz choroby tkanki łącznej i układu mięśniowo-szkieletowego. Najcięższa niepełnosprawność jest najczęściej spowodowana nowotworami, chorobami układu krążenia oraz zaburzeniami psychicznymi i behawioralnymi. Liczba dzieci niepełnosprawnych w 2021 r. pozostała stabilna w porównaniu z rokiem 2020 i wyniosła 15 200. Głównymi przyczynami niepełnosprawności u dzieci są zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania, wady wrodzone, deformacje i nieprawidłowości chromosomalne oraz choroby układu nerwowego” —poinformowano „Kurier Wileński” w Ministerstwie Opieki Socjalnej i Pracy RL.
Ministerstwo Opieki Socjalnej i Pracy przypomina osobom niepełnosprawnym, jakie rodzaje wsparcia, rekompensaty i dofinansowania im przysługują oraz gdzie mogą się udać, aby je uzyskać lub dowiedzieć się więcej na ich temat.
Czytaj więcej: Osoby niepełnosprawne chcą być aktywne zawodowo
Pieniądze dla dzieci niepełnosprawnych
Dzieci niepełnosprawne, a także dzieci z rodzin wielodzietnych lub znajdujących się w trudnej sytuacji, otrzymują dodatek w wysokości 41 euro, oprócz zasiłku na dziecko w wysokości 70 euro. Łącznie dzieci te otrzymują miesięczny zasiłek w wysokości 111 euro. O pieniądze na dziecko należy zwracać się do samorządu lub wypełnić formularz zgłoszeniowy na stronie spis.lt.
Renty z tytułu niezdolności do pracy
Osoby niepełnosprawne, które utraciły 45 proc. lub więcej zdolności do pracy, mają prawo do renty inwalidzkiej. Są one dostępne dla osób niepełnosprawnych, zarówno młodych, jak i w wieku emerytalnym pod warunkiem, że muszą mieć przynajmniej minimalny okres pracy, który zależy od wieku danej osoby. Renty inwalidzkie są zróżnicowane, im większa niepełnosprawność, tym wyższa renta. W sprawie renty zwracać się do SoDry, sodra.lt lub tel. 1883.
Renta z tytułu niepełnosprawności
Renta z tytułu niepełnosprawności jest wypłacana sierotom, niepełnosprawnym dzieciom, dorosłym osobom niepełnosprawnym od dzieciństwa i innym osobom niepełnosprawnym, a także osobom, które osiągnęły wiek emerytalny, a nie zakończyły okresu pracy wymaganego do otrzymania renty z ubezpieczenia społecznego.
Obecnie renta inwalidzka z tytułu znacznego stopnia niepełnosprawności wynosi 286 euro, z tytułu umiarkowanego stopnia niepełnosprawności — 214 euro, z tytułu lekkiego stopnia niepełnosprawności — 143 euro, a z tytułu niezdolności do pracy — od 143 do 321 euro. Świadczenia emerytalne dla opiekunów osób niepełnosprawnych oraz matek pięciorga lub więcej dzieci wynoszą 214 euro. Kontakt w tej sprawie — sodra.lt lub tel. 1883.
Czytaj więcej: Ważne zmiany w 2022 roku. Co się zmieni prócz minimalnej?
Świadczenia dodatkowe
Ukierunkowane rekompensaty dla osób niepełnosprawnych o szczególnych potrzebach. Zasiłek celowy za opiekę pielęgniarską wynosi 228 euro lub 312 euro, a za stałą opiekę/pomoc 72 euro lub 132 euro. Jest to świadczenie dodatkowe, które może być wypłacane obok renty socjalnej lub renty inwalidzkiej.
Gdzie się udać?
Aby uzyskać informacje nt. potrzeb specjalnych i przysługujących z tego tytułu świadczeń, należy skontaktować się z Biurem ds. Orzekania o Niepełnosprawności i Niezdolności do Pracy. Informacje o odszkodowaniach można uzyskać w urzędzie miasta lub na stronie spis.lt.
Zapomoga na zakup lub adaptację samochodu dla niepełnosprawnych
Dorośli niepełnosprawni, którzy mają specjalne potrzeby, w celu uzyskania rekompensaty kosztów zakupu samochodu i jego adaptacji technicznej, lub rodziny z dziećmi niepełnosprawnymi, które mają specjalne potrzeby stałej opieki lub całkowitą niezdolność do pracy orzeczoną przed 30 czerwca 2005 r., mogą skorzystać z rekompensaty kosztów zakupu lub adaptacji samochodu raz na 6 lat. Rodziny mogą nadal otrzymywać to świadczenie, jeśli u niepełnosprawnego dziecka od 18. roku życia stwierdzono trwałe całkowite inwalidztwo i/lub szczególną potrzebę stałej opieki. Kwota rekompensaty może wynosić do 2 560 euro i jest wypłacana na podstawie dokumentacji potwierdzającej poniesienie określonych kosztów.
| Fot. Marian Paluszkiewicz
Dostosowanie domów osób niepełnosprawnych
Osoby niepełnosprawne mogą ubiegać się w samorządach o dostosowanie swoich domów do specjalnych potrzeb i korzystać z pomocy państwa i samorządu. Istnieją pewne wymagania dotyczące mieszkań przystosowanych dla osób niepełnosprawnych. Na przykład, adaptacje mogą być dokonywane w nieruchomości będącej własnością osoby niepełnosprawnej, innej osoby fizycznej lub samorządu. Musi to być również zadeklarowane i faktyczne miejsce zamieszkania osoby niepełnosprawnej, chyba że mieszkanie jest niekompletne.
Gdy osoba niepełnosprawna jest zakwaterowana w częściach wspólnych bloku mieszkalnego, należy uzyskać zgodę pozostałych właścicieli. Jeśli jednak właściciele innych mieszkań nie zgadzają się na przystosowanie części wspólnych dla osoby niepełnosprawnej, administracja miejska może wydać decyzję na korzyść tej osoby.
Mieszkanie może być przystosowane dla dorosłych osób niepełnosprawnych, gdy:
- Osoba niepełnosprawna ma szczególną potrzebę stałej opieki;
- Osoba niepełnosprawna potrzebuje wózka inwalidzkiego dowolnego typu;
- Osoba niepełnosprawna potrzebuje pomocy w poruszaniu się, jak chodzik lub kule;
- Osoba niepełnosprawna ma szczególną potrzebę stałej opieki/pomocy I stopnia z powodu niepełnosprawności intelektualnej lub psychospołecznej.
Z budżetu państwa na adaptację mieszkania (z wyłączeniem zakupu i instalacji wind i podnośników) przeznacza się 6 200 euro, a z budżetu samorządu — co najmniej 4 133 euro.
Dzieciom o znacznym stopniu niepełnosprawności można również dostosować warunki mieszkaniowe. Na ten cel przeznacza się do 6 000 euro z budżetu państwa (z wyłączeniem zakupu i instalacji wind i podnośników). Możliwe jest również sfinansowanie pomocy technicznej, jeśli nie jest ona finansowana przez Centrum Pomocy Technicznej dla Osób Niepełnosprawnych. Może ona obejmować różne sposoby utrzymywania równowagi, stymulację wzrokową, przytrzymywanie, dotyk, kołysanie, sprzęt tłumiący dźwięki, foteliki samochodowe lub kaski, które zapobiegają urazom głowy w przypadku napadu padaczkowego. Sprzęt można również kupić za granicą. Na zakup sprzętu można otrzymać z budżetu krajowego do 2 000 euro.
Czytaj więcej: Usługa opieki wytchnieniowej dla rodziców i opiekunów wychowujących niepełnosprawne dzieci