Jako pedagog współpracuję z festiwalami filmowymi, z kinami, które pokazują kino autorskie, a także bezpośrednio ze szkołami. Jestem ogniwem pośrednim między filmem a pedagogiką. Zgodnie z obecną definicją edukacji filmowej możemy powiedzieć, że polega ona na oglądaniu filmów, omawianiu ich, a nawet samodzielnym kręceniu. Poprzez kino możemy uczyć się myśleć, dyskutować, wyrażać siebie, naszą kreatywność. Oczywiście, nie mówię o oglądaniu wszystkich filmów, ale tych, które koncentrują się na wartościach – mówi „Kurierowi Wileńskiemu” pedagog filmowa Gintarė Gilaitienė-Pranarauskaitė.
Jaki film wybrać?
Kino autorskie definiowane jest jako takie, którego wartość artystyczna jest ważniejsza niż spodziewany sukces komercyjny. Są to filmy, które wydobywają idee, problemy i wizję świata autorów. Kino autorskie to kino charakterystyczne dla poszczególnych twórców, będące wyrazem ich indywidualnego stylu i wizji artystycznej. Reżyser staje się jednocześnie scenarzystą, często eksponuje rolę obrazu filmowego zamiast fabuły.
Tematyka kina autorskiego dotyka problemów egzystencjalnych, skupia się na krytycznej wizji świata. Pojęcie bywa niekiedy zamiennie stosowane z terminem „kino artystyczne”, jako przeciwwaga dla filmowych produkcji rozrywkowych.
Z kolei kino komercyjne to produkcje wielkiego przemysłu filmowego, którego podstawowym celem jest dotarcie do szerokiej publiczności z produktem rozrywkowym. Chodzi przede wszystkim o korzyści ekonomiczne. Jest to kino, do którego rozpowszechniania przyzwyczajone są tradycyjne kina.
– Trudno jest odpowiedzieć na pytanie, jaki film wybrać dla dziecka. Nie trzeba bać się filmów realizowanych w Europie, tych pokazywanych często w programach festiwalowych skierowanych do dzieci i młodzieży. Są to filmy zrealizowane w nieco wolniejszym tempie, nieprzeładowane efektami specjalnymi, często bliskie kontekstowi naszego kraju, stawiają różne pytania, które są istotne dla młodego człowieka. Obecnie jednym z najpopularniejszych tematów są relacje w rodzinie czy w szkole, tolerancja, akceptacja siebie i innych, a także aktualny temat natury i wyzwań, przed którymi stoi obecnie świat – zaznacza nasza rozmówczyni.
Jak mówi Gintarė Gilaitienė-Pranarauskaitė, odpowiednio i świadomie dobrany film może przynieść w edukowaniu dzieci i młodzieży wiele korzyści, kiedy porusza istotne tematy, stawia pytania, poszerza horyzonty. Szczególną wartość edukacyjną wprowadza dyskusja po filmie, która pomaga spojrzeć na problem szerzej i z innych perspektyw.
– Najlepiej jeśli dziecko ogląda film, który jest przeznaczony dla jego wieku. Zazwyczaj klasyfikacja wiekowa jest zaznaczona. Warto wybierać tytuł oferowany przez edukatorów filmowych. Nie ma jednego najlepszego filmu dla wszystkich – twierdzi pedagog filmowa.
Czytaj więcej: Dzieci Września. Premiera filmu „Orlęta. Grodno ’39”
| Fot. archiwum prywatne
Dziś wszyscy kręcą filmy
Edukacja filmowa staje się coraz powszechniejszą praktyką na Litwie. Sytuacja zmienia się bardzo szybko i różne pomoce wizualne są coraz częściej wykorzystywane w procesie edukacyjnym.
Gintarė Gilaitienė-Pranarauskaitė przypomina, że mniej więcej 8–10 lat temu organizowanie warsztatów animacji i robienie zdjęć telefonami cyfrowymi było pewnego rodzaju nowością. Teraz prawie wszyscy uczniowie szkół podstawowych filmują i robią zdjęcia telefonami, tabletami, oglądają dużo treści wizualnych. Szkoły wybierają różne pomoce wizualne, w klasach są instalowane projektory. Uczniowie odwiedzają kina, oglądają filmy za pośrednictwem różnych platform edukacyjnych w internecie.
Nieco inaczej jest z niekomercyjnymi pokazami filmowymi dla rodzin. To niezbyt popularna praktyka na Litwie.
Rozmówczyni „Kuriera Wileńskiego” prowadzi wieloletnie badanie, które ma na celu poznanie trendów niekomercyjnych pokazów filmowych dla rodzin na Litwie. – Robię te badania, ponieważ sama od dawna pracuję w kinie niekomercyjnym. Wiem, że nauczyciele dość dobrze rozumieją wartość edukacyjną filmów, odwiedzają witryny w internecie, gdzie mogą się więcej dowiedzieć w tym temacie. Festiwale filmowe oferują szeroki zakres różnych sesji dla dzieci i całej rodziny, o których jednak mówi się bardzo mało i są słabo uczęszczane. Są to często filmy, które mają wyjątkową wartość artystyczną lub edukacyjną – zapewnia specjalistka.
Pedagog filmowa radzi, żeby dziecko… oglądało filmy już od najmłodszych lat. Gdy pokazujemy dzieciom filmy, powinniśmy skupiać się na treści, nie bać się nowości, bardziej złożonych tematów, bardziej zróżnicowanych gatunków i technik, czy to w przypadku animacji, czy filmów fabularnych.
– Kino jest atrakcyjnym, sugestywnym i tanim narzędziem edukacyjnym, co jest szczególnie istotne w ostatnim czasie, kiedy nieustannie poszukujemy nowych interaktywnych metod edukacyjnych. Poprzez kino możemy nauczyć dzieci myśleć, dyskutować, wyrażać siebie i swoją kreatywność. Dziś wybór wartościowego tytułu staje się szczególnie ważny – apeluje edukatorka.
Czytaj więcej: Film „Kosmogonik” i spotkanie z reżyserem Pawłem Szarzyńskim w bibliotece Wróblewskich
Artykuł opublikowany w wydaniu magazynowym „Kuriera Wileńskiego” Nr 37 (108) 17-23/09/2022