Stołeczna policja otrzymała w ostatnim miesiącu ponad 10 zgłoszeń z różnych instytucji edukacyjnych o uczniach zatrutych niejasnymi substancjami, a Państwowa Służba Ochrony Praw Dziecka i Adopcji przy Ministerstwie Opieki Społecznej i Pracy otrzymała w tym samym czasie 15 zgłoszeń o zatruciu papierosami elektronicznymi.
Państwowa Służba Ochrony Praw Dziecka i Adopcji oraz stołeczna policja poinformowały „Kurier Wileński”, że ostatnio nastąpił drastyczny wzrost liczby dzieci, które odurzają się uzależniającymi i innymi niezwykle niebezpiecznymi substancjami; wąchają one także gaz i coraz częściej pojawiają się doniesienia o toksycznych substancjach stosowanych w połączeniu z e-papierosami.
— Funkcjonariusze bardzo poważnie traktują treść takich raportów, starają się ustalić, w jaki sposób te potencjalnie narkotyczne substancje trafiają do szkół i kto może je sprzedawać. Nie możemy dalej komentować toczących się działań, ponieważ trwają dochodzenia przedprocesowe. Skład niejasnych substancji jest badany przez urzędników Centrum Badań Sądowych — informuje „Kurier Wileński” stołeczna policja.
Czytaj więcej: E-papierosy ryzykowne szczególnie dla młodych ludzi
Policjanci są w stałym kontakcie
Policjanci są w intensywnym kontakcie z administracją szkolną oraz z uczniami i starają się ich edukować, tłumacząc, że używanie niejasnych substancji może mieć smutne konsekwencje. Jeśli rodzice podejrzewają, że dziecko mogło kupić takie substancje, koniecznie należy z dzieckiem porozmawiać o konsekwencjach użycia substancji odurzających.
— Obowiązkowo należy także przekazać dostępne informacje (gdzie, kiedy, jak materiały zostały zakupione) funkcjonariuszom policji (za pośrednictwem portalu epolicija.lt lub bezpośrednio na najbliższy posterunek policji). Wszystkie uzyskane informacje pomogą w prowadzeniu dochodzeń i zapobiegną przedostawaniu się takich toksycznych substancji do placówek edukacyjnych. Administracja szkolna powinna prowadzić działania profilaktyczno–edukacyjne, ale jeśli uczniowie szkoły są podejrzani o nielegalne działania, powinna ona skontaktować się z urzędnikami, którzy podejmą działania zgodnie z przepisami prawa — apelują funkcjonariusze.
Obrońcy praw dziecka wraz z Departamentem Kontroli Narkotyków, Tytoniu i Alkoholu zwracają uwagę rodziców, wychowawców i innych osób pracujących z dziećmi na fakt, że ostatnio nastąpił drastyczny wzrost liczby dzieci odurzających się niezwykle niebezpiecznymi substancjami.
Śmiertelne przypadki
— Zauważamy, że obrońcy praw dziecka otrzymują coraz więcej doniesień o przypadkach zatrucia dzieci, a ostatnio kilkoro z nich zmarło z powodu zatrucia niezwykle niebezpiecznymi substancjami. Już niejednokrotnie musieliśmy pomagać rodzinom, gdy się okazało, że dzieci wąchają gaz i coraz częściej otrzymujemy doniesienia o toksycznych substancjach stosowanych w połączeniu z e-papierosami. Niestety, kilka takich przypadków zakończyło się już śmiercią, dlatego szczególnie ważne jest, aby dorośli nauczyli się zauważać i rozpoznawać, kiedy dziecko jest pod ich wpływem, by nie tracić czasu i szybko znaleźć pomoc — mówi Ilma Skuodienė, dyrektor Państwowej Służby Ochrony Praw Dziecka i Adopcji.
Rola rodziców
Wspiera ją również tymczasowa szefowa Departament Kontroli Narkotyków, Tytoniu i Alkoholu Gražina Belian: „Sugerujemy, aby rodzice, od których tak wiele zależy, aktywnie się zaangażowali, gdyż środowisko, w którym dorasta dziecko, kształtuje jego system wartości. Bezpieczne kontakty w rodzinie, w szkole, w środowisku dzieci są najważniejszymi czynnikami w zapobieganiu używaniu substancji psychoaktywnych”.
| Fot. Pixabay.com
Coraz więcej dzieci pali e-papierosy
Na Litwie używanie e-papierosów wśród nastolatków znacznie wzrosło i jest jednym z największych w Europie. Według badania dotyczącego używania alkoholu i innych substancji psychoaktywnych w szkołach europejskich (ESPAD) przeprowadzonego w 2019 r. (badanie powtarzane jest co cztery lata), na Litwie 65 proc. osób w wieku 15–16 lat przynajmniej raz w życiu próbowało używać e-papierosów, a 54 proc. uczniów w tym wieku paliło papierosy tytoniowe. Używanie e-papierosów przez uczniów przynajmniej raz w życiu wzrosło z 46 proc. w 2015 r. do 65 proc. w 2019 r.
Wzrósł również odsetek uczniów, którzy używali pierwszego elektronicznego papierosa przed ukończeniem 13 roku życia. Nastolatki nie zawsze wiedzą, jakich substancji próbują, więc są bardzo narażone nie tylko na uzależnienie, ale także na zatrucie.
Apel do rodziców
Przedstawiciele Państwowej Służby Ochrony Praw Dziecka i Adopcji apelują do rodziców, by od najmłodszych lat rozmawiali z dziećmi o uzależnieniach, skutkach i szkodach związanych z zażyciem substancji psychoaktywnych. Jednak nie we wszystkich przypadkach wystarczy tylko rozmowa. Dzieci są z natury dociekliwe, a w okresie dojrzewania przyjaciele i znajomi również mają na nich wielki wpływ.
Jak rozpoznać, że dziecko używa substancji uzależniających
To, że dziecko zaczęło używać substancji uzależniających, można rozpoznać na podstawie jego zmieniającego się wyglądu (np. pojawienie się szarawej skóry twarzy i przyciemnionych oczu). Zmienia się również stan emocjonalny dziecka — może stać się rozdrażnione i niespokojne; mogą wystąpić duże wahania nastroju, zaburzenia koordynacji, snu i odżywiania.
Jeśli dziecko zaczyna szukać możliwości opuszczenia domu na krótki czas lub nie wróci do domu w uzgodnionym terminie, z domu znikają pieniądze lub inne rzeczy, gdy samo szuka lub udostępnia odpowiednie informacje w sieciach społecznościowych — są to już poważne sygnały dla rodziców, że dziecko może potrzebować pomocy.
Po zauważeniu tych lub innych niepokojących znaków bardzo ważne jest, aby porozmawiać z dziećmi o szkodach wyrządzanych przez substancje uzależniające, przeanalizować sytuację, odpowiedzieć na pytanie, co skłoniło dziecko do ich wypróbowania.
Jeśli rodzice widzą, że dziecko jest już uzależnione, bardzo ważne jest, aby jak najszybciej skontaktować się ze specjalistami. Lekarze, specjaliści od uzależnień, obrońcy praw dziecka są gotowi pomóc w takich sytuacjach.
Czytaj więcej: Narkotyki zabijają coraz młodszych mieszkańców Litwy
Ważne wsparcie rodziców
Pamiętajmy, że dziecko może się potknąć, ale istotne jest, aby poczuło wsparcie rodziców i uzyskało pomoc. A dla dorosłych bardzo ważne jest, aby zauważyć zmiany w zachowaniu dzieci i młodzieży na tyle szybko, by możliwe było znalezienie pomocy.
Dzieci po zatruciu
15 października 9-latek został przyjęty do szpitala w Wilnie. Matka powiedziała, że jej dziecko paliło elektronicznego papierosa możliwie zawierającego substancję narkotyczną. Tego samego dnia w toalecie gimnazjum w rejonie wileńskim znaleziono bez przytomności 14-latkę. Medycy dostarczyli dziewczynkę do szpitala. Okazało się, że inny uczeń zaproponował nieletniej papierosa elektronicznego, po zapaleniu którego źle się poczuła.
20 października w dzielnicy Śnipiszki znaleziono również dziecko (urodzone w 2006 r.), które przedawkowało. Nieletni został zabrany do szpitala. Według wstępnych danych niezidentyfikowana osoba dała dziecku do palenia elektronicznego papierosa z podejrzaną substancją narkotyczną.
24 października otrzymano zgłoszenie, że uczennica w Gimnazjum im. Jonasa Basanavičiusa w Wilnie źle się poczuła po tym, jak zapaliła elektronicznego papierosa. Kiedy funkcjonariusze przybyli do gimnazjum, znaleźli kolejnych nieletnich: dziewczynkę (ur. 2007 r.) i chłopca (ur. 2007 r.), którzy leżeli na krzesłach. Powiedzieli oni, że dziewczyna w 12 klasie dała im zapalić elektronicznego papierosa, jak się podejrzewa — z lekiem „Smile”.