Jedyny taki konkurs
Po raz pierwszy konkurs odbył się w 2018 r. z inicjatywy Fundacji „Pomoc Polakom na Wschodzie”. „Chcieliśmy zaprezentować nieco inną, nową formę upowszechniania wiedzy o historii Polski. Historiada jest taką formą, która sprawdzian wiedzy łączy z ciekawą formą. Dodatkowo czas spędzony na konkursie uatrakcyjnia występ zespołu Black Biceps, który jest bardzo popularny wśród młodych Polaków na Litwie. Mam nadzieję, że to wszystko sprawi, że historia Polski stanie się dla uczniów jeszcze bardziej atrakcyjna” — mówił wówczas „Kurierowi Wileńskiemu” Mikołaj Falkowski, prezes Fundacji „Pomoc Polakom na Wschodzie”.
II edycja teleturnieju odbyła się w 2019 r., a później, na dwa lata organizatorzy byli zmuszeni zrezygnować z konkursu ze względu na ograniczenia wynikające z pandemii. Już w najbliższy poniedziałek w Domu Kultury Polskiej w Wilnie odbędzie się III edycja konkursu.
W tym roku w turnieju weźmie udział 5 drużyn: 3 z Litwy i 2 z Łotwy. Polskie szkoły na Litwie będą reprezentować: Gimnazjum im. św. Jana Pawła II w Wilnie, Liceum im. A. Mickiewicza w Wilnie i Gimnazjum im. Juliusza Słowackiego w Bezdanach. Z Łotwy przyjadą natomiast reprezentanci Państwowego Gimnazjum Polskiego im. J. Piłsudskiego w Dyneburgu oraz Państwowego Polskiego Gimnazjum w Rezekne.
— Przewidzieliśmy trzy rundy konkursu. W pierwszej zmierzą się drużyny z 5 szkół, w drugiej — 10 uczestników, którzy osiągną najlepszy wynik a w trzeciej — trójka najlepszych uczniów. Pytania konkursowe będą obejmować okres zaborów oraz walk o odzyskanie niepodległości — wyjaśnia dr Tomasz Roguski, koordynator projektu.
Czytaj więcej: Przed Historiadą: Ważna jest wiedza i wsparcie publiczności
Z jaką wiedzą na Historiadę?
Zagadnienia konkursowe organizatorzy podzielili na dziewięć bloków. Są to: „Polska pod zaborami”, „Powstanie kościuszkowskie na Litwie”, „II wojna polska 1812 r.”, „Bitwy i dowódcy powstania listopadowego 1830-1831”, „Powstanie styczniowe narodów Polski, Litwy i Rusi 1863-1864”, „Polskie powstania narodowe w XX wieku (wielkopolskie, śląskie i sejneńskie)”, „Udział Polaków w I wojnie światowej”, „Polskie organizacje niepodległościowe w czasie I wojny światowej”, „Ustalanie granic odrodzonego państwa polskiego 1918-1921”.
— Aby ułatwić drużynom przygotowanie się do konkursu, przekazaliśmy im zestawy lektur. Jest to zestaw pięciu książek, cztery z nich napisali polscy autorzy, piąta to książka litewska. Oczywiście, przygotowanie do konkursu to niemały trud, ale dzięki lekturom dokładnie wiadomo, czego można się spodziewać — wyjaśnia Roguski.
Co muszą przeczytać gimnazjaliści, by mieć szanse na wygraną w konkursie? Na pewno: „Powstanie listopadowe. Fakty znane i nieznane” Jacka Jaworowskiego, „Polskie powstania narodowe” Rafała Korbala, „Powstanie Kościuszkowskie 1794” Bartłomieja Szyndlera, pracę zbiorową „O niepodległość i granice Polski 1914–1921” oraz książkę „Pod władzą carów. Litwa w XIX wieku” Antanasa Kulakauskasa i Egidijusa Aleksandravičiusa.
| Fot. Marian Paluszkiewicz
Historia Polski jest naszym priorytetem
W organizacji Historiady Fundacja „Pomoc Polakom na Wschodzie” współpracuje ściśle ze Stowarzyszeniem Nauczycieli Szkół Polskich na Litwie „Macierz Szkolna”.
— Od lat podkreślamy, że musimy zwracać szczególną uwagę na nauczanie historii Polski, gdyż nie ma tego przedmiotu w programie nauczania. Proponujemy, by te zajęcia odbywały się jako fakultatywne i wiele szkół z tego korzysta. Żeby zmotywować uczniów do nauki, organizujemy co roku konkurs „Czy znasz historię Polski”, w którym biorą udział uczniowie ze wszystkich rejonów. Na pewno Historiada jest dla uczniów bardzo dużą motywacją do nauki. To dla uczniów ogromne emocje, a chęć konkurencji zwiększają bardzo atrakcyjne nagrody, które czekają na zwycięzców — mówi Krystyna Dzierżyńska, wiceprezes „Macierzy Szkolnej”.
O jakie nagrody będą walczyć uczestnicy III edycji Historiady? Na zwycięzcę czeka laptop, za zajęcie II miejsca przewidziany jest smartfon a za III miejsce — tablet. Dodatkowo szkoła, której uczeń zajmie I miejsce, otrzyma rzutnik.
Czytaj więcej: „Macierz” wyróżniła polskich nauczycieli i szkoły na Litwie. Finał konkursu „Najlepsza szkoła – najlepszy nauczyciel”
Okazja do poszerzenia wiedzy
Historiadzie będą towarzyszyć również wystawy, które mogą być świetną okazją do poszerzenia wiedzy. W holu DKP zostanie zaprezentowana wystawa „Pisarze dwudziestolecia”, która ma na celu przybliżenie odbiorcom sylwetek polskich literatów tworzących w czasach II RP, ale — nie prezentację nazwisk powszechnie znanych, a pokazanie twórców często już zapomnianych, pomijanych w popularnych opracowaniach. Wśród jedenastu postaci prezentowanych na wystawie pojawiają się twórcy literatury, którą gatunkowo można dziś uznać za kulturę popularną, autorzy kryminałów, książek przygodowych oraz powieści dla dzieci i młodzieży.
— Ci mniej znani autorzy to niezwykle ciekawe życiorysy, bogate często w dramatyczne zwroty akcji. Mam nadzieję, że wystawa pokaże niezwykłe bogactwo przedwojennego świata literackiego. Przypomni, że oprócz nazwisk niezwykle popularnych dziś literatów było w II RP wielu, dziś już trochę zapomnianych ludzi pióra, którzy mogli się pochwalić milionowymi nakładami i rzeszami oddanych czytelników — mówi autor wystawy, Piotr Jezierski.
Uczestnicy konkursu będą mogli obejrzeć również wystawę plenerową poświęconą dr. Jerzemu Ordzie, historykowi, archiwiście niezwykle zasłużonemu dla historii Wilna i polskiej kultury w tym mieście.
Projekt finansowany jest ze środków Kancelarii Prezesa Rady Ministrów w ramach konkursu „Polonia i Polacy za Granicą 2022”.
