Polska para prezydencka przybyła, by wziął udział w uroczystych obchodach litewskiego święta – rocznicy koronacji Mendoga, pierwszego litewskiego króla. Warto zauważyć, że kilka dni temu Andrzej Duda i Gitanas Nausėda spotkali się w Hadze i razem udali do Kijowa, gdzie wspólnie z Wołodymyrem Zełenskim świętowali Dzień Konstytucji na Ukrainie. Do intensywnych polsko-litewskich spotkań skłaniają oczywiście nie tylko ważne rocznice, ale przede wszystkim zbliżający się szczyt Sojuszu Północnoatlantyckiego w Wilnie.
Spotkanie przywódców Polski i Litwy rozpoczęło się od wręczenia orderów. Andrzej Duda został uhonorowany Krzyżem Wielkim Orderu Krzyża Pogoni, zaś przywódca Litwy odebrał najwyższe polskie odznaczenie, jakim jest Order Orła Białego. Uhonorowane zostały też pierwsze damy. Diana Nausėdienė otrzymała Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski, natomiast Agata Kornhauser-Duda – Krzyż Wielki Orderu Witolda Wielkiego, najwyższe z litewskich odznaczeń państwowych, które wcześniej przyznane zostało także Andrzejowi Dudzie.
Tematami rozmów w Wilnie było przede wszystkim bezpieczeństwo w kontekście wojny na Ukrainie, a także zmian zachodzących w kraju, który jest wspólnym sąsiadem Polski i Litwy, czyli Białorusi; naszych polityków niepokoi przemieszczenie tam Grupy Wagnera oraz zapowiedź rozlokowania ładunków nuklearnych. Przywódcy Litwy i Polski rozmawiali również o dwustronnej współpracy gospodarczej i realizacji wspólnych strategicznych projektów infrastrukturalnych dla Polski i państw bałtyckich – Rail Baltica i Via Baltica, a także alternatywnej drogi łączącej Augustów i Olitę, które mają kluczowe znaczenie dla mobilności wojskowej, zwłaszcza w korytarzu suwalskim.
Czytaj więcej: Prezydent Duda w Jaszunach, lista odznaczonych [GALERIA]
Przyjaźń oparta na zaufaniu
– Doceniam naszą bliską współpracę, stałą koordynację i wspólne wysiłki na rzecz zapewnienia bezpieczeństwa w regionie. Litwę i Polskę łączy nie tylko wspólna historia, lecz także silna przyjaźń oparta na zaufaniu, gotowość do wzajemnej pomocy i wspólnego stawiania czoła pojawiającym się zagrożeniom. Dopóki jesteśmy razem, jesteśmy silni i niezachwiani – powiedział podczas wspólnej konferencji prasowej w pierwszym dniu wizyty Gitanas Nausėda.
Prezydent RL podkreślił, że szczyt NATO, który odbędzie się w przyszłym tygodniu w Wilnie, jest bardzo ważnym wydarzeniem dla Litwy i Polski, dlatego konieczne jest wzmocnienie wschodniej flanki NATO.
– Innym ważnym tematem zbliżającego się szczytu NATO jest przyszłość Ukrainy w NATO. Musimy jasno powiedzieć, że nie ma innych realnych gwarancji bezpieczeństwa niż członkostwo w NATO i art 5 [Traktatu Północnoatlantyckiego]. Spotkanie w Wilnie jest świetną okazją, aby przestać powtarzać stare formuły i przedstawić jasny plan dla Ukrainy, aby stała się członkiem NATO. Ukraina leży nie tylko w interesie naszego regionu, ale także całego Sojuszu – powiedział prezydent.
– Litwa i Polska razem niepokonane – zakończył swoje wystąpienie zdaniem w języku polskim Gitanas Nausėda.
Ważny rok dla Litwy
Andrzej Duda na konferencji prasowej podziękował za zaproszenie w ważnym dla Litwy czasie.
– To rok, który rozpoczęliśmy z panem prezydentem od obchodów 160. rocznicy wybuchu powstania styczniowego, powstania naszych narodów przeciwko carskiej Rosji, przeciw carskiemu uciskowi. Powstania, które miało prowadzić do odzyskania wolności. Dziękuję za zaproszenie, gdy Litwa obchodzi 700-lecie istnienia Wilna, kiedy obchodzi 770-lecie pierwszej koronacji króla Mendoga. To dla Litwy bardzo ważmy moment i to dla Litwy bardzo ważny rok. Dziękuję, że możemy tutaj być – zwrócił się do Nausėdy.
Prezydent RP podkreślił też szczególną rolę, jaką Gitanas Nausėda będzie odgrywał podczas zbliżającego się szczytu NATO.
– Pan prezydent za kilka dni będzie współgospodarzem, obok sekretarza generalnego NATO Jensa Stoltenberga, tego szczytu. W związku z powyższym śmiało mogę powiedzieć – z własnego doświadczenia, z lat 2015 i 2016 – że jest pan prezydent w centrum negocjacji przed szczytem. Stąd ta rozmowa z panem prezydentem jest dla mnie szczególnie ważna, zwłaszcza że kilka dni temu byliśmy w Hadze na spotkaniu liderów części państw NATO, ale byliśmy także razem na Ukrainie, byliśmy w Kijowie po to, by pokazać naszą jedność, by pokazać naszą solidarność z walczącą o swoje bezpieczeństwo, wolność i niepodległość Ukrainą – powiedział prezydent Duda.
Andrzej Duda zauważył, że Polska zobowiązała się, iż przyśle kontyngent wojskowy, który weźmie udział w manewrach na Litwie, a także by wesprzeć ochronę szczytu NATO.
– Cieszę się, że nasi żołnierze tę misję wykonają. (…) Mam też nadzieję, że z panem prezydentem w przyszłości będziemy inspiratorami jeszcze szerzej zakrojonych wspólnych manewrów wojskowych, zacieśniając tym samym współdziałanie pomiędzy naszymi armiami. Chciałbym, aby wszyscy odbierali to jako dowód naszego dobrego sąsiedztwa – powiedział prezydent RP.
– Litwa i Polska razem niepokonane – zakończył swoje wystąpienie zdaniem w języku polskim Gitanas Nausėda.
Bogaty program wizyty
Mówiąc o intensywnej polsko-litewskiej współpracy kulturalnej, prezydent Andrzej Duda przypomniał o sprawach polskiej mniejszości. – Prosiłem dziś pana prezydenta o szczególną opiekę nad Polakami mieszkającymi na Litwie, tymi, dla których Litwa jest ojczyzną, a ziemia litewska jest ojcowizną, którzy mieszkają tu z dziada pradziada. Opieka pana prezydenta nad nimi będzie dla mnie niezwykle cenna i bardzo za nią dziękuję – podkreślił Andrzej Duda.
W czwartek polski prezydent spotkał się z przewodniczącą Sejmu RL Viktoriją Čmilytė-Nielsen oraz z premier Litwy Ingridą Šimonytė. W południe polska para prezydencka wzięła udział w uroczystych obchodach litewskiego święta narodowego – rocznicy koronacji króla Mendoga, a po południu Andrzej Duda oraz Agata Kornhauser-Duda spotkali się z przedstawicielami społeczności polskiej w Jaszunach, gdzie odbyło się wręczenie odznaczeń państwowych. W piątek – w ostatnim dniu wizyty – prezydenci udali się do Kłajpedy, by obserwować ćwiczenia polskich i litewskich wojsk specjalnych.
Czytaj więcej: Litwa świętowała Dzień Państwa – Dzień Koronacji Króla Mendoga
Fot. Przemysław Keler/KPRP, Grzegorz Jakubowski/KPRP
Artykuł opublikowany w wydaniu magazynowym „Kuriera Wileńskiego” Nr 27 (78) 08-14/07/2023