W 2019 r. Litwa znalazła się w pierwszej piątce krajów, które najbardziej ograniczyły spożycie alkoholu. W latach 2015-2019 ilość czystego alkoholu spożywanego na osobę w wieku 15 lat i starszą na Litwie zmniejszyła się o 17 proc. do 12,8 litra. Według Państwowej Agencji Danych w 2022 r. liczba ta spadła do 11,2 litra. Według Gražiny Belian, tymczasowej szefowej Departamentu Kontroli Narkotyków, Tytoniu i Alkoholu, wynika to ze zrównoważonej polityki w tym obszarze, wzrostu świadomości w społeczeństwie, edukacji młodych ludzi i działań profilaktycznych.
Odurzająca przyjemność zamieniona w użalanie się nad sobą
Alkohol jest substancją psychoaktywną o właściwościach uzależniających. Napoje alkoholowe są powszechnie spożywane od wielu stuleci, a powodów takiego stanu rzeczy jest wiele. Niektórzy ludzie używają napojów alkoholowych do tłumienia negatywnych emocji, podczas gdy inni używają ich do wzmacniania pozytywnych. Inni postrzegają alkohol jako narzędzie, które pomaga im budować pewność siebie, nabierać odwagi i relaksować się.
„Kiedy piłem alkohol, chciałem poczuć to odurzające uczucie, kiedy świat staje się lekki, prosty i beztroski. Chciałem dowiedzieć się, czy to tylko złudzenie, czy naprawdę tak może być” — mówi 26-letni Augustinas, który zdecydował się odstawić alkohol ponad trzy lata temu.
Przyczyną tego kroku było wyniszczające fizyczne i emocjonalne wyczerpanie, które odczuwał w dniach następujących po jego alkoholowych szaleństwach. Mówi, że czuł, jakby jego ciało istniało, ale w środku była pustka: „Przede wszystkim nie lubiłem, a nawet bałem się patrzeć rano w lustro, użalając się nad sobą. Wydawało się, że ciało zapłaciło wysoką daninę za całą zabawę poprzedniego dnia”.
Zmiana, która wymaga determinacji
Myśląc o czasie, w którym zdecydował się wyrzucić alkohol ze swojego życia, Augustinas mówi, że trudno było zrezygnować z tego, co często jest normalną częścią życia młodego człowieka.
„Walka o to, czy było warto, trwała co najmniej rok, ponieważ bycie jedyną trzeźwą osobą w pokoju pełnym przyjaciół wydawało się dystansem maratońskim nie do pokonania” — powiedział.
Według kierowniczki Departamentu Kontroli Narkotyków, Tytoniu i Alkoholu, czas trwania i progresja procesu całkowitej abstynencji od substancji psychotropowej zależy od każdej osoby indywidualnie i od jej gotowości do zaakceptowania zmiany.
„Różne postrzeganie emocji i problemów, niezależnie od tego, czy się pojawiają, czy już od dawna istnieją, mają bezpośredni wpływ na naszą psychikę, więc prawie niemożliwe jest określenie, jak skutecznie uda się danej osobie odstawiać alkohol. Niektórym przychodzi to szybciej, innym zajmuje więcej czasu. Ci, którzy szukają pomocy, mogą zwrócić się do doradców ds. uzależnień, a ci, którzy szukają pomocy wspólnoty, mogą dołączyć do Anonimowych Alkoholików (AA). Republikańskie Centrum Chorób Uzależnień świadczy również usługi dla osób poszukujących leczenia objawów abstynencji alkoholowej” — mówi Gražina Belian, podkreślając, że pomoc jest zawsze dostępna dla tych, którzy o nią poproszą.
Odczuwanie pozytywnych zmian w zdrowiu
Według WHO spożywanie alkoholu może prowadzić do uszkodzenia wątroby, marskości wątroby, chorób układu krążenia i trzustki oraz chorób onkologicznych różnych układów narządów.
„Według Instytutu Higieny w 2022 r. 651 osób zmarło na Litwie bezpośrednio w wyniku chorób związanych z alkoholem, a 158 osób zmarło w wyniku przypadkowego zatrucia alkoholem. Należy zauważyć, że chociaż całkowita liczba zgonów spowodowanych spożyciem alkoholu spadła w 2022 r., liczba zgonów spowodowanych zatruciem alkoholem wzrosła w porównaniu z 2021 r. (165 przypadków w 2021 r., 178 przypadków w 2022 r.)” — powiedziała tymczasowa szefowa departamentu.
Augustinas, który dorastał w Trokach, mówi, że również doświadczył zmian w swoim zdrowiu, ale zmiany te są pozytywne: „Bieganie i jazda na rowerze stały się nieodłączną częścią mojego życia, bez których trudno byłoby mi wyobrazić sobie siebie dzisiaj. Mam też zupełnie inne podejście do zdrowia fizycznego i emocjonalnego oraz tego, jak je utrzymać niż wcześniej. Codzienne dobre samopoczucie stało się jednym z głównych priorytetów w moim życiu”.
Statystycznie Litwini spożywają mniej alkoholu
Specjalistka z Departamentu Kontroli Narkotyków, Tytoniu i Alkoholu podkreśla, że niepicie alkoholu nie tylko zmniejsza ryzyko zachorowania na wspomniane wcześniej choroby, ale także zmniejsza ryzyko przemocy domowej, poprawia jakość snu oraz poprawia zdrowie emocjonalne i psychiczne człowieka, sprawiając, że czuje się on bardziej pewny siebie i jest w stanie budować i podtrzymywać relacje ze społeczeństwem.
Wyniki badania populacji z 2021 r. zleconego przez Departament Kontroli Narkotyków, Tytoniu i Alkoholu pokazują, że spożycie alkoholu na Litwie znacznie spadło w ostatnich latach.
„Według badania 62,8 proc. mieszkańców Litwy w wieku 15-64 lat spożywało jakiekolwiek napoje alkoholowe w ciągu ostatnich 30 dni. W porównaniu z poprzednimi badaniami, spożycie alkoholu w ciągu ostatnich 30 dni spadło z 67,1 proc. (2016 r.) do 62,8 proc. (2021 r.). W przypadku odsetka populacji, który spożywała alkohol raz w tygodniu lub częściej, nawyk ten zmniejszył się z 33,3 proc. (2016 r.) do 23,7 proc. (2021 r.). Wynik ten w 2021 r. był najniższy w okresie obserwacji od 2004 r.” — powiedziała Gražina Belian.
Zam. 2716